Czym jest kapitalizm?

morningcoach.com

Firmy te konkurują z innymi firmami o klienta. Decydują, jakie produkty chcą wytwarzać, ile powinny one kosztować i gdzie je sprzedawać. Firmy robią wszystko, aby przynosić zyski swoim właścicielom. Osoby, które wykorzystują swoje pieniądze do zakładania lub prowadzenia firm, nazywani są kapitalistami. 

Mimo że kapitalizm nie istnieje w czystej formie, a rządy w pewien sposób kontrolują gospodarkę, pozostaje on najpopularniejszym systemem gospodarczym na świecie. W Stanach Zjednoczonych rząd trzyma się z dala od gospodarki tak bardzo, jak to możliwe, ale w niektórych krajach europejskich kontrola gospodarcza jest znacznie większa. Inne nazwy kapitalizmu to gospodarka wolnorynkowa lub swobodna przedsiębiorczość. 

Cechy kapitalizmu 

W systemie kapitalistycznym gospodarstwa domowe potrzebują dóbr. Dobra te są finansowane z dochodów gospodarstw domowych. Niektóre gospodarstwa domowe mają większy dochód niż inne. Czasami tylko jeden członek gospodarstwa domowego ma pracę, innym razem, zarówno mąż, jak i żona mają zatrudnienie. Wtedy posiadają więcej pieniędzy na zakup towarów. Stanowi to stronę popytową gospodarki. 

Po drugiej stronie są firmy i przedsiębiorstwa, które oferują prywatnym gospodarstwom domowym towary i usługi. Wytwarzają one towary i usługi, które ich zdaniem konsumenci będą chcieli kupić. Aby to osiągnąć, potrzebują pracowników do produkcji tych towarów i usług. Stanowi to stronę podażową gospodarki. 

Firmy i gospodarstwa domowe spotykają się na wspólnym rynku. Tutaj wymieniają się towarami, usługami i miejscami pracy (siłą roboczą). Rynek to miejsce, w którym ludzie kupują i sprzedają towary. W społeczeństwie kapitalistycznym ceny towarów, usług i pracy są określane przez popyt i podaż. Jeżeli wiele osób chce kupić określony produkt, jego cena wzrasta. Produkty wytwarzane masowo mają zazwyczaj niskie ceny. 

Inną ważną cechą kapitalizmu jest konkurencja. Ten sam rodzaj produktu może być oferowany przez wiele firm. Aby zachęcić konsumentów do kupowania swoich produktów, firmy starają się sprzedawać produkty lepszej jakości po niższej cenie. Te z nich, które nie są w stanie konkurować, często bankrutują. 

To samo można powiedzieć o zarobkach. W niektórych przypadkach firmy muszą płacić pracownikom więcej pieniędzy, aby zachęcić ich do pracy. W innych przypadkach nisko płatna praca często występuje na obszarach, na których jest więcej pracowników niż dostępnej pracy. 

Jak rządy regulują gospodarkę 

W dzisiejszym świecie rządy angażują się w gospodarkę w ten czy inny sposób, a przywódcy często muszą podejmować decyzje ingerujące w nią.

Rząd musi upewnić się, że istnieje wystarczająca konkurencja, aby utrzymać niskie ceny i wysoką jakość produktów. Jeśli tylko kilka firm wytwarza produkty, istnieje ryzyko zmowy cenowej i sztucznego utrzymywania zawyżonych cen. W monopolu tylko jedna firma produkuje towary i usługi, których wszyscy potrzebują, więc może ustalać ceny. 

W drugiej połowie XIX wieku (USA) firmy zaczęły szybko się rozrastać i dokonywać akwizycji mniejszych biznesów. Powstały zarządy powiernicze, które miały dużą władzę i kontrolowały rynek oraz ceny. Na początku XX wieku Stany Zjednoczone przyjęły ustawę, która ułatwiła przetrwanie mniejszym firmom na rynku. 

Liderzy biznesu często nie dbają o to, jaki wpływ ich decyzje mogą mieć na nasze społeczeństwo. Na przykład fabryka może zanieczyszczać rzekę, wylewając do niej zanieczyszczoną wodę. Organizacje rządowe pilnują, żeby tak się nie działo. 

Gospodarka cały czas fluktuuje, przechodząc przez cykle koniunkturalne. Gdy koniunktura sprzyja rozwojowi, wszyscy mają wystarczająco dużo pieniędzy i produkuje się wiele towarów. Z drugiej strony mogą być lata, w których jest wielu bezrobotnych, a fabryki nie mogą sprzedawać swoich produktów. Cykl koniunkturalny składa się z czterech faz (ożywienie, szczyt, kryzys i dno). 

Niektórzy eksperci uważają, że rząd musi stabilizować i pomagać gospodarce w czasach dekoniunktury. Powinien obniżyć podatki i stopy procentowe, aby ludzie mogli łatwiej pożyczać pieniądze. W krajach kapitalistycznych niektóre osoby są bardzo bogate i nie liczą pieniędzy. Inne zaś mają mało pieniędzy i liczą każdy grosz. W wielu krajach europejskich wdrożono społeczną gospodarką rynkową, jest to forma gospodarki rynkowej, w której biedni ludzie otrzymują pomoc od rządu, a bogatsi ludzie muszą płacić wyższe podatki. 

Historia kapitalizmu 

Kapitalizm istnieje od czasów starożytnych. Jednak jego znaczenie wzrosło w XV i XVI wieku wraz z rozwojem handlu, przemysłu i bankowości. Do XVIII wieku rządy zachęcały swoich obywateli do bogacenia się poprzez sprzedaż towarów do innych krajów. Nakładanie opłat na towary importowane z kolei zachęcało do kupna rodzimych towarów. Ten rodzaj polityki handlowej nazywamy merkantylizmem. 

Rewolucja przemysłowa przyniosła zmiany w gospodarkach wielu krajów. Właściciele fabryk nie chcieli już, by rządy kontrolowały handel. Chcieli sami zarządzać swoimi firmami. Idea ta stała się znana jako laissez-faire, co po polsku oznacza „pozwól robić". W swojej książce „Bogactwo narodów” brytyjski ekonomista Adam Smith opisał, jak powinien wyglądać leseferyzm. Wielka Brytania stała się pierwszym krajem, który zmienił swoje prawo i zezwolił na wolny handel. 

W tym okresie kraje wytwarzały coraz więcej produktów i towarów, a wielu kapitalistów stało się bogatymi. Jednak zwykli pracownicy nie zarabiali zbyt wiele i musieli pracować do 16 godzin dziennie, czasami w niebezpiecznych miejscach. Problemy te doprowadziły do powstania związków zawodowych, które chroniły pracowników. 

W połowie XIX wieku popularny stał się socjalizm. Niemiec Karol Marks zasugerował, że rząd powinien przejąć i kontrolować gospodarkę. Powinien być właścicielem całej ziemi, fabryk i firm. W gospodarce socjalistycznej rząd stara się równomiernie rozdzielać pieniądze między pracowników. Wiele krajów podążyło za tymi socjalistycznymi ideami, które później doprowadziły do komunizmu. 

Kapitalizm prawie upadł podczas Wielkiego Kryzysu w latach trzydziestych XX wieku. Wiele banków, fabryk i sklepów musiało zostać zamkniętych, a miliony ludzi straciło pracę. Wiele osób przestało wierzyć w kapitalizm. W rezultacie brytyjski ekonomista John Maynard Keynes argumentował, że rząd musi coś zrobić, aby walczyć z depresją. W Ameryce Franklin D. Roosevelt wprowadził program o nazwie New Deal, w którym zapewnił Amerykanom pomoc, której potrzebowali w trudnych czasach. 

Dziś teoria Keynesa jest powszechnie akceptowana, a nowoczesne kraje łączą kapitalizm z pewnego rodzaju kontrolą rządową. Państwo może być właścicielem branż, które są ważne dla gospodarki kraju, takich jak szyby naftowe, banki czy linie lotnicze. Większość ludzi uważa, że gospodarka wolnorynkowa powinna trwać, ale rząd powinien nadal czuwać nad przestrzeganiem zasad ekonomicznych.