Nowy raport ostrzega, że banki nie są przygotowane na kolejny kryzys finansowy

Zdjęcie: Georgios Kefalas/AP/Keystone

Europejscy decydenci są ponaglani do zwiększenia odporności banków na potencjalne wstrząsy w przypadku kolejnego kryzysu finansowego w przyszłości. W opublikowanym niedawno raporcie, Finance Watch zaapelował do decydentów o  wyciągnięcie wniosków z kryzysu z 2008 roku, który – jak stwierdzono – „w dużej mierze został zapomniany”.

W obliczu nowych wyzwań organizacja pozarządowa ostrzegła, że „globalna współpraca coraz bardziej ustępuje miejsca rywalizacji”. W szczególności zwrócono uwagę na brak postępów w zakresie Bazylei III, porozumienia stworzonego po kryzysie finansowym w celu ochrony przed przyszłymi kryzysami.

Zdaniem Finance Watch ta postawa wynika z bierności, mimo niedawnych sygnałów ostrzegawczych.

„Upadek Crédit Suisse i seria bankructw banków w USA, w tym Silicon Valley Bank, nie zadziałały jako ostrzeżenie” - powiedział Christian M. Stiefmüller, starszy doradca ds. badań i rzecznictwa w Finance Watch. - „Zamiast ułatwić oficjalnym władzom udział w globalnym konsensusie, nadmierna złożoność Bazylei III wydaje się mieć odwrotny skutek. Główne jurysdykcje, w tym UE, wydają się odchodzić od nawet skromnych osiągnięć wynikających z tego porozumienia”.

Słabości systemu Bazylejskiego

Bazylea III, opublikowana przez Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego (BCBS), ma na celu zapewnienie, że banki będą posiadały wystarczające rezerwy na wypadek sytuacji kryzysowych. W szczególności porozumienie podniosło wymagania dotyczące kapitału, płynności i dźwigni finansowej, aby ograniczyć ryzykowne praktyki bankowe.

W najnowszym raporcie, Finance Watch nakreślił niedociągnięcia obecnych struktur. Jednym z zarzutów jest istnienie „szarej strefy” regulacyjnej, ponieważ porozumienie dotyczy banków „aktywnych międzynarodowo” – jednak nie precyzuje tego dokładnie. Raport kwestionuje także, czy Bazylea III nie stała się „zbyt skomplikowana, aby była skuteczna”.

Niepewność w zakresie wymagań dotyczących „buforów”

Finance Watch zauważył, że wiele instytucji nie jest pewnych praktycznego zastosowania Połączonego Wymogu Buforowego (CBR). CBR to bufor kapitałowy, który banki muszą posiadać ponad minimalne wymagania kapitałowe.

„Gdy podczas pandemii Covid-19 banki były zachęcane do korzystania ze swoich buforów, wywołało to ożywioną debatę, ujawniając wiele niepewności co do ich praktycznego zastosowania” - zauważyła organizacja pozarządowa. – „Wydaje się, że pewien stopień niejednoznaczności, co do prawdziwego charakteru i celu poszczególnych buforów w ramach Bazylei III oraz brak wyraźnego rozróżnienia między komponentami strukturalnymi i cyklicznymi, mógł doprowadzić do nierealistycznych oczekiwań, co do ich użyteczności”.

Kolejną poważną obawą jest to, że banki wykorzystują własne wewnętrzne modele do obliczania ryzyka. Chociaż pozwala to instytucjom na dokonywanie ocen zagrożenia odpowiednich dla ich własnych praktyk, elastyczność ta może podważać cele Bazylei.

Opór ze strony instytucji

„Finance Watch apeluje do europejskich decydentów, zarówno na poziomie Unii, jak i państw członkowskich, o wzmocnienie zaangażowania w proces Bazylejski i ponownego aktywnego udziału z partnerami, zwłaszcza w USA, aby zapobiec 'wyścigowi na dno' w regulacjach” - powiedziała organizacja w raporcie opublikowanym we wtorek.

Kluczową propozycją jest uproszczenie i ujednolicenie zasad, co zapewniłoby równe warunki dla banków aktywnych międzynarodowo na całym świecie. Jednakże, apele o zaostrzenie nadzoru i dodatkowe zabezpieczenia, napotykają na silny opór.

Na początku tego miesiąca Rezerwa Federalna zredukowała proponowany wzrost wymogów kapitałowych dla największych banków w USA. Sugerowany wzrost o 19% został złagodzony do 9% w odpowiedzi na presję branżową.

Postępy UE w zakresie regulacji finansowych

W międzyczasie w UE, w niedawnym raporcie były premier Włoch, Mario Draghi, zasugerował, że stosowanie modelu Bazylei w tym bloku jest zbyt restrykcyjne.

„UE ma szeroki wachlarz regulacji ostrożnościowych wynikających z międzynarodowych standardów, ustanowionych przez komitety bazylejskie” – zauważył Draghi w raporcie na temat konkurencyjności europejskiej. – „Regulacje ostrożnościowe są kluczowe dla ochrony stabilności finansowej. Jednakże, UE została oskarżona o 'zbyt rygorystyczne' wdrażanie struktur Bazylei, co prowadzi do nadmiernie restrykcyjnego i ostrożnego środowiska regulacyjnego dla banków”.

Finance Watch mówi, że to twierdzenie jest „wprowadzające w błąd”, argumentując, że „w rzeczywistości UE jest zagrożona niezgodnością ze standardami Bazylei”.

Wielka Brytania również złagodziła swoje plany związane z strukturami Bazylei, w dążeniu do wzrostu i konkurencyjności. Urząd ds. Regulacji Ostrożnościowych (PRA) Banku Anglii stwierdził na początku tego miesiąca, że wymogi kapitałowe dla brytyjskich banków pozostaną „praktycznie niezmienione”, z „łącznym wzrostem o mniej niż 1% od stycznia 2030 roku, kiedy zakończą się okresy przejściowe”. Jest to spadek w porównaniu do wcześniejszej sugestii wynoszącej 3%.