Zaginiona Stolica Starożytnego Królestwa Odkryta w Macedonii Północnej

Zdjęcie: Cal Poly Humboldt’s Cultural Resources Facility

Znalezione niedaleko wioski Crnobuki, wykopaliska archeologiczne Gradiszte były uważane za Macedońską placówkę z III wieku Przed Naszą Erą, za czasów króla Filipa V. Jednakże, najnowsze doniesienia zespołu badawczego Narodowego Instytutu i Muzeum – Bitola i Kalifornijskiego Stanowego Uniwersytetu Politechnicznego w Humboldt (Cal Poly Humboldt) ujawniły znacznie głębszą i bogatszą historię.

Przy użyciu nowoczesnych technologii, takich jak radary penetrujące ziemię i LiDAR, badacze zauważyli, że miejsce to mogło być żywym centrum miejskim już w Epoce Brązu (ok. 3300 – 1200 p.n.e.). Niektóre z bardziej ciekawych znalezisk to kamienne siekiery, fragmenty porcelany, warcaby, narzędzia włókiennicze, a nawet kawałek biletu do teatru z gliny – te przedmioty wskazują na bogatą, uczoną wspólnotę.

W 2023 roku, wykopaliska przybrały zaskakujący zwrot, kiedy ekipa odkryła monetę datowaną na lata 325-323 p.n.e., za życia Aleksandra Wielkiego. Odkrycie to przestawiło czas szczytu aktywności w tym miejscu na okres o sto lat przed rządami Filipa V (221-179 p.n.e.), w czasie których się odbył, jak poprzednio uważano. Dodatkowe datowanie radiowęglowe materiałów organicznych, takich jak węgiel drzewny czy kości, umieściło to miejsce od ok. 360 p.n.e. do nawet 670 roku Naszej Ery.

„To odkrycie możliwe jest tylko raz w życiu”, twierdzi Nick Angeloff, profesor antropologii i archeolog na Cal Poly Humboldt. „Podkreśla ono skomplikowaną strukturę władzy i sieci komunikacyjnych w starożytnej Macedonii, zwłaszcza biorąc pod uwagę lokację miasta wśród dróg handlowych z Konstantynopolem. Możliwe jest też, że znaczące postacie historyczne, takie jak Oktavian czy Agrypa, przebywały w tej okolicy w drodze na spotkanie z Kleopatrą i Markiem Antoniuszem w Walce o Actium”, dodaje Angeloff.

Angeloff ze swoją drużyną są przekonani, że miejscem tym mogło być Linkos, starożytna stolica Królestwa Linkestis – autonomicznego Macedońskiego królestwa, które przetrwało wszelkie podboje, aż do podboju przez Filipa II, ojca Aleksandra, w czwartym wieku p.n.e. Może też być miejscem narodzin królowej Eurydyki I, prababki Aleksandra Wielkiego, która politycznie miała znaczący wpływ i była kluczową osobą we wczesnej fazie tworzenia państwa Macedońskiego.

Engin Nasuh, kurator i doradca archeolog Narodowego Instytutu i Muzeum – Bitola, określił znaczenie odkrycia. Powiedział: „To jedynie początek badania powierzchni tego, czego możemy nauczyć się o tym okresie. Widzę to jako wielką mozaikę, a nasze badania SA jedynie kilkoma niewielkimi kamyczkami w tej mozaice. Z każdym kolejnym badaniem, umieszczony jest nowy kamyczek, aż do dnia, kiedy ułożymy cały obrazek”.

Nasuh zauważył też, że Gradiszte zostało wspomniane po raz pierwszy w literaturze w 1966 roku, ale pozostało, w większości, nieodkryte aż do czasów współczesnych. Dzięki Wydziałowi Sztuk Pięknych, Nauk Humanistycznych i Społecznych na Cal Poly Humboldt, które zapewniły fundusze, zaawansowane narzędzia odkryły rozmiar miasta, chociażby siedmioakrowy akropol i prawdopodobnie teatr i warsztat włókienniczy w stylu Macedońskim.

Nie wydaje się być to po prostu placówką, wydaje się, że miasto było punktem centralnym w Macedonii Górnej, który wywarł wpływ na handel, politykę i kulturę w całym regionie. Poprzez trwające nadal wykopaliska, zespół badaczy szuka nowych informacji o roli, którą odegrało to miasto w ogólnej historii wczesnych kultur w Europie i jaki mają one związek z powstaniem starożytnego państwa Macedońskiego.