Balon na ogrzane powietrze w kształcie serca szybuje nad ziemią pokrytą śniegiem. Co roku 14 lutego, ludzie na całym świecie świętują romantyczną miłość w walentynki – ale historycy mówią, że prawdziwą inspiracją święta mógł być festiwal płodności – lub egzekucja męczennika.
ŹRÓDŁO: PHOTOGRAPH BY ALEXEY SIZOV / EYEEM/GETTY
Dzień walentynek jest dobrze znany. Ręcznie napisane kartki, czekoladowe serca i czerwone róże są podstawą corocznej tradycji, co można łatwo rozpoznać w każdym sklepie.
Jednakże, duża część tego, jak powstało to święto, pozostaje zagadką. Szczegóły zostały zatracone w czasie i uległy zniekształceniu, gdy romantycy ponownie opowiadali tamtą historię. Nie dość, że to święto ma sprzeczne źródła pochodzenia, ale jest też przynajmniej dwóch różnych świętych od których mogło być nazwane. Oto, co obecnie wiemy o dniu walentynek.
Dlaczego świętujemy walentynki?
Czy zostały zainspirowane przyjęciem, egzekucją lub wierszem? Historycy nie są pewni.
Najwcześniejsza prawdopodobna historia pochodzenia walentynek, to pogańskie święto Luperkalia. Wydarzające się od wieków w połowie lutego, święto celebruje płodność. Mężczyźni obnażali się i poświęcali kozę i psa. Młodzi chłopcy brali wtedy paski skóry z poświęconych zwierząt i używali ich, żeby chłostać młode kobiety w celu wspomagania płodności.
Luperkalia były popularnym i jednym z niewielu pogańskich świąt celebrowanych wciąż, 150 lat po tym jak chrześcijaństwo zostało zalegalizowane w Imperium Rzymskim.
Gdy Papież Gelazjusz doszedł do władzy w końcu piątego wieku, położył kres Luperkaliom. Wkrótce potem, kościół Katolicki ogłosił dzień 14 lutego świętem na cześć umęczonego Świętego Walentego.
Według Noela Lenskiego, historyka na Uniwersytecie Kolorado w Boulder, Luperkalia były "zdecydowanie bardzo popularne, pomimo tego, że chrześcijanie usiłowali położyć im kres." W wywiadzie z NPR (National Public Radio) Lenski wygłasza teorię, że ta uroczystość w zamiarze miała zastąpić Luperkalia. "Jest powód by sądzić, że chrześcijanie mogli zamiast tego powiedzieć, okej, po prostu zrobimy z tego chrześcijańskie święto," powiedział.
Jak walentynki stały się romantycznym świętem?
Poza nazwą, te uroczystości mają mało wspólnego z naszym współczesnym wyobrażeniem walentynek.
Według niektórych, prawdziwe pochodzenie walentynek nie zostało odkryte przez kolejne tysiąc lat. Jack B. Oruch, profesor na Uniwersytecie w Kansas, twierdzi że poeta Geoffrey Chaucer był pierwszą osobą, która połączyła dzień walentynek z romansem w swoim wierszu Sejm Ptasi.
Oruch sugeruje, że Chaucer mógł powiązać walentynki z romansem w mniejszym lub większym stopniu przez przypadek – dzień Świętego Walentego jest bliski okresowi, w którym Europejskie ptaki zaczynają łączyć się w pary. Późniejsi poeci, włączając Szekspira, podążyli drogą Chaucera i pomogli stworzyć romantyczne konotacje, które mamy dzisiaj.
„Dzień dobry, dziś święty Walenty.
Dopiero co świtać poczyna;
Młodzieniec snem leży ujęty,
A hoża doń puka dziewczyna.”
(przekład Józef Paszkowski)
Kim był Święty Walenty?
Według niektórych szacunków jest ponad 10800 świętych, z których mamy ponad 30 Walentynów i nawet kilka Walentyn. Dwóch Walentynów wyróżnia się jako prawdopodobnych imienników święta, ale żaden z nich nie zajmował się sprawami sercowymi. Mają dużo cech wspólnych, co skłania niektórych badaczy do zastanawiania się, czy mogli być tą samą osobą. Obaj Walentynowie byli męczennikami, zgładzonymi przez cesarza rzymskiego Klaudiusza w trzecim wieku. Obaj mieli również umrzeć 14 lutego, chociaż nie w tym samym roku.
Pierwszy Walentyn był księdzem aresztowanym podczas Rzymskiego prześladowania Chrześcijan. Przyprowadzony przed oblicze cesarza, Walentyn odmówił wyrzeczenia się swojej wiary i jako karę został umieszczony w areszcie domowym. Głowa domu w którym był przetrzymywany Walenty wyzwała księdza, żeby pokazał prawdziwą moc Boga. Wkrótce, Walenty przywrócił wzrok młodej, ślepej dziewczynie i cały dom nawrócił się. Jak tylko wieść o cudzie i nawróceniu dotarła do cesarza, Walenty został stracony.
Drugi ksiądz, Biskup Walenty z Terni, był również działaczem cudów. Znany ze swoich umiejętności leczenia niepełnosprawności fizycznych, został wezwany przez uczonego żeby wyleczyć jego jedynego syna, który nie mógł mówić ani wyprostować swojego ciała. Po nocy modlitwy, biskup uleczył chłopca – i rodzina, wraz z wizytującymi uczonymi, nawrócili się na Chrześcijaństwo. Wkrótce potem biskup został aresztowany za swoje cuda i, po odmowie nawrócenia się na religię pogańską, stracony.
Jak ludzie świętują?
Sprzedawca przechodzący pod łukiem w kształcie serca czeka na klientów żeby sprzedać balony w walentynki w Mersin, Turcja. Pomimo mglistego pochodzenia, to święto jest teraz celebrowane na całym świecie.
Źródło: Zdjęcie SERKAN AVCI/ANADOLU AGENCY/GETTY IMAGES
Dzisiaj większość papużek nierozłączek wymienia się prezentami w postaci słodyczy, biżuterii, kwiatów i kartek na dzień walentynek.
Pierwszą kartka walentynkowa datuje się na 1415 rok, kiedy to Książę Orleanu wysłał kartkę do swojej żony, kiedy była więziona w Tower of London (Pałac i Twierdza Jej Królewskiej Mości). W Stanach Zjednoczonych, kartki walentynkowe nie zyskały popularności aż do Rewolucji Amerykańskiej, kiedy ludzie wyrobili nawyk pisania odręcznych notatek do swoich sympatii. Masowa produkcja kartek z okazji święta zaczęła się dopiero na początku dwudziestego wieku.
Mimo zyskania globalnej popularności, walentynki wciąż nie są szeroko obchodzone w krajach takich jak Indonezja, Arabia Saudyjska i Malezja. W większości tych krajów święto stoi w sprzeczności z pewnymi aspektami ich religii. Jednak, niektóre kraje odrzucają walentynki z powodów politycznych. W Indiach, niektóre konserwatywne partie polityczne sprzeciwiają się walentynkom, ponieważ wierzą że święto promuje Zachodnie wartości.
Niezależnie od tego, czy obchodzicie walentynki, czy też nie (z wyboru, losu czy przez coś innego), nasza umiejętność kochania łączyła ludzi przez wieki – od czasów rzymskich aż do teraz. Może i nie chłostamy się już poświęconymi skórami, ale wszyscy czerpiemy przyjemność z obdarowywania (i bycia obdarowywanymi przez) tych, których kochamy.