Zdjęcie: Mohamad Kaddoura/Alamy
Badania wykazały, że osoby z cukrzycą przyjmujące leki zawarte w zastrzykach na odchudzanie mają zmniejszone ryzyko wystąpienia czterdziestu dwóch schorzeń. Toruje to drogę do stosowania takich leków w leczeniu wielu problemów zdrowotnych. Najbardziej wyczerpujące tego rodzaju badanie wykazało, że zaburzenia psychotyczne, infekcje i demencja były jednymi z dolegliwości, których występowanie było mniej prawdopodobne podczas przyjmowania GLP-1RA, które znajdują się w lekach Saxenda, Wegovy i Mounjaro.
Badacze porównali rezultaty zdrowotne osób z cukrzycą, które otrzymały zwykłą opiekę medyczną, z tymi, którzy otrzymali też leki, takie jak liraglutyd, semaglutyd i tirzepatyd. Podczas gdy zespół odkrył, że ryzyko wielu schorzeń było zmniejszone u drugiej grupy, ryzyko innych dolegliwości, w tym chorób stawów, było zwiększone. Naukowcy mówią, że korzyści nie są ograniczone tylko do cukrzyków, ale sugerują, że mogą być znalezione też u innych ludzi przyjmujących zastrzyki. Przykładem są ludzie, którzy stosują te leki do walki z otyłością.
„Badaliśmy tylko osoby z cukrzycą, ale nie ma żadnego biologicznego, ani klinicznego powodu, który sugerowałby, że korzyści i profile ryzyka byłyby zupełnie inne u osób bez tego schorzenia” powiedział Doktor Ziyad Al-Aly, współautor badania przeprowadzonego na Uniwersytecie Waszyngtońskim w St. Louis. Jednak Aly powiedział też, że u ludzi niechorujących na otyłość również doświadczyliby podobną gamę korzyści. Dodał, że niektóre z pozytywnych powiązań mogą być związane z utratą masy ciała, ale ważne jest również, aby wziąć pod uwagę ryzyko.
Pisząc w czasopiśmie Nature Medicine, zespół opisuje, w jaki sposób analizowali dane z baz danych Departamentu Weteranów USA, aby zbadać powiązania między GLP-1RA a 175 wynikami zdrowotnymi. W bazie danych znajdowało się 215970 osób chorujących na cukrzycę, które oprócz standardowej opieki medycznej w formie leków obniżających cukier, otrzymały wspomniane leki. Było tam też 1203097 osób, które otrzymały tylko standardowe leczenie. Uczestników śledzono przez średni okres około 3,5 roku, a średni wskaźnik ich masy ciała (BMI) przekraczał próg otyłości.
„Chcieliśmy dosłownie stworzyć mapę korzyści i ryzyka” powiedział Aly. Rezultaty pokazują, że w porównaniu ze standardowym leczeniem, GLP-1RA były związane ze zmniejszonym ryzykiem czterdziestu dwóch schorzeń, od zaburzeń krzepnięcia po przewlekłą chorobę nerek. Bardziej szczegółowo, ryzyko zostało zmniejszone o 13% w przypadku zaburzeń związanych z używaniem opioidów; 19% w przypadku bulimii; 18% w przypadku schizofrenii i innych zaburzeń psychotycznych; 10% w przypadku myśli samobójczych, prób samobójczych lub celowego samookaleczenia; 12% w przypadku choroby Alzheimera; oraz 12% w przypadku infekcji bakteryjnych.
Jednak zespół odkrył, że GLP-1RA były powiązane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia dziewiętnastu innych schorzeń w porównaniu ze zwykłym leczeniem, w tym bólu brzucha, nudności i wymiotów, niskiego ciśnienia krwi oraz kamieni nerkowych. Chociaż niektóre powiązania były spodziewane, Aly zauważył, że inne, takie jak zmniejszone ryzyko infekcji, były bardziej zagadkowe. I pomimo że Aly zauważył, że utrata masy ciała może prowadzić do mniejszej liczby przypadków artretyzmu, ponieważ zmniejsza się obciążenie stawów noszących ciężar ciała, nowe badanie wykazało, że osoby przyjmujące GLP-1RA miały zwiększone ryzyko wystąpienia tej choroby.
„Prawdopodobnie jest to związane ze zmniejszoną masą mięśni i pewnym osłabieniem kondycji, które często występuje u osób szybko tracących na wadze” powiedział Alu. Jednak zaznaczył, że wymaga to dalszych badań. Powiązania zdrowotne związane z GLP-1RA zostały również porównane z tymi, występującymi u setek tysięcy osób przyjmujących inne rodzaje leków przeciwcukrzycowych. Ponownie zespół stwierdził, że leki GLP-1RA były związane z mniejszym ryzykiem wielu schorzeń, ale także ze zwiększonym ryzykiem innych.
„Tego typu analiza może nauczyć nas o mechanizmach chorób, których nie braliśmy wcześniej pod uwagę. Może też otworzyć drogę do nowych terapii dla tych schorzeń” powiedział Aly. To nie pierwszy raz, gdy GLP-1RA zostało powiązane z szeregiem potencjalnych korzyści zdrowotnych: naukowcy już badają czy mogą okazać się pomocne w takich dziedzinach jak demencja, czy rak.
Profesor Naveed Sattar z Uniwersytetu w Glasgow, który nie brał udziały w tym badaniu, powiedział, że potrzebne byłyby randomizowane badania, aby zbadać nowe powiązania zasugerowane przez badanie. Jednak zauważono, że badania już teraz udowodniły wiele potencjalnych korzyści, takich jak zmniejszone ryzyko zawałów serca. „W miarę jak kolejne, większe badania będą publikowane, dowiemy się więcej o tych klasach leków. Szczególnie o tych, które także powodują dużą utratę wagi, co pozwoli nam lepiej zrozumieć ich ogólne korzyści, bezpieczeństwo oraz potencjalnie rozszerzyć ich wskazania” powiedział.