Skarby z Jedwabnego Szlaku ujawnione na wystawie uzbeckiej sztuki w Luwrze

Na wystawie „The Splendours of Uzbekistan's Oases” zaprezentowano ponad 170 prac, które pozwalają spojrzeć w przeszłość kraju, w tym słynne malowidła ścienne, buddyjskie rzeźby i przedmioty codziennego użytku należące do starożytnych cywilizacji.

Współkuratorem wystawy jest archeolog Rocco Rante, który od 2009 roku prowadzi wykopaliska w uzbeckiej oazie Bukhara. Obszar ten był niegdyś ważnym przystankiem na szlaku handlowym Jedwabnego Szlaku, który setki lat temu przebiegał przez dzisiejszy Uzbekistan, łącząc Morze Śródziemne z Dalekim Wschodem. Gwiazdą atrakcji są dwie strony z Koranu Katta Langar, jednego z najstarszych na świecie zachowanych manuskryptów Koranu, pochodzącego z początków islamu. Był on przez wieki przechowywany w mauzoleum w małej wiosce położonej na szczycie góry.

„Z pomocą i wsparciem naszych uzbeckich kolegów wydobyliśmy na światło dzienne i przywróciliśmy jeden z najbardziej starożytnych Koranów z VIII wieku, co jest ogromnym odkryciem” – powiedział Rante.  Wystawa, stworzona we współpracy Muzeum Luwru z Uzbecką Fundacją Rozwoju Sztuki i Kultury, zabiera zwiedzających w polityczną i historyczną podróż po życiu Uzbekistanu na przestrzeni 1600 lat, począwszy od pierwszego wieku przed naszą erą. 

Według Yannicka Lintza, współkuratora i byłego dyrektora Sztuki Islamu w Luwrze, Jedwabny Szlak jest w centrum wystawy, która zwraca uwagę na relikty znalezione wzdłuż tras karawan. „Wszyscy wiedzą, że drogi te służyły wymianie gospodarczej między Wschodem a Zachodem, ale były to również drogi intelektualne, artystyczne i technologiczne” – powiedział Lintz. 

Lintz ma nadzieję przenieść ludzi w czasie dzięki skarbom z okresów Aleksandra Wielkiego, Czyngis-chana i Amira Timura (znanego również jako Tamerlane), który w XIV wieku założył ogromne środkowoazjatyckie imperium. „Ważne było dla mnie, aby pokazać odwiedzającym, że możemy prowadzić kulturalne, religijne i artystyczne dialogi w tej części świata pomiędzy Chinami, Indiami i Iranem, ponieważ Uzbekistan znajduje się w środku” – dodał Lintz.

Skarby wydobyte na światło dzienne 

Wspólnie z ekspertami z Uzbekistanu Luwr przeprowadził zakrojone na szeroką skalę prace konserwatorskie przy wielu eksponatach. Wśród obiektów do odrestaurowania znalazły się drzwi Gūr-i Amīr z XIV wieku pochodzące z mauzoleum Tamerlane'a w Samarkandzie, mieście w południowo-wschodnim Uzbekistanie. „W drzwiach znaleźliśmy dużą ikonografię reprezentującą społeczeństwo Samarkandy. Znaleźliśmy szczegóły w centrum drzwi, gdzie wyrzeźbiona jest boskość. Dookoła można zobaczyć różne postacie oferujące coś temu bogu” – powiedział Rante. 

Zachowały się także uzbeckie malowidła, w tym monumentalne freski z książęcej rezydencji Varakhsha, pochodzące z IV wieku. Położone na północnym zachodzie oazy Buchary miasto Varakhsha było niegdyś zajęte przez Sogdyjczyków, starożytny lud, który żył na Jedwabnym Szlaku. Wystawiony jest również słynny 8-wieczny fresk sogdyjski znany jako „Obraz Ambasadorów”, któremu towarzyszy seria malowideł ściennych przedstawiających starożytne miasto Afrasiab. Części „Obrazu Ambasadorów” brakuje, a jego znaczenie jest tylko częściowo zrozumiałe, ale mimo to jest on uważany za arcydzieło.  „Obraz Ambasadorów jest skarbem narodowym dla Uzbeków” – powiedział Lintz. „To, co nazywam uzbecką Moną”.  

„Wystawa "The Splendours of Uzbekistan's Oases" w Muzeum Luwru w Paryżu trwa do 6 marca 2023 roku.