5 narkotyków, które zmieniły świat (i co poszło nie tak)
...
Trudno jest zmierzyć wpływ jednego narkotyku na historię świata. Ale oto pięć narkotyków, o których śmiało możemy powiedzieć, że zrobiły ogromną różnicę w naszym życiu, często w sposób, którego się nie spodziewaliśmy.
Przyniosły one niesamowite korzyści. Jednak zazwyczaj przynosiły one również spuściznę powikłań, na które musimy spojrzeć krytycznie.
To dobre przypomnienie, że dzisiejszy cudowny lek może być jutro lekiem problematycznym.
ZNIECZULENIE
Pod koniec 1700 roku angielski chemik Jospeh Priestely stworzył gaz, który nazwał "phlogisticated nitrous air" (podtlenek azotu). Angielski chemik Humphry Davy uważał, że może być on stosowany jako środek przeciwbólowy w chirurgii, ale zamiast tego stał się narkotykiem rekreacyjnym.
Dopiero w 1834 roku osiągnęliśmy kolejny kamień milowy. Wtedy to francuski chemik Jean-Baptiste Dumas nazwał nowy gaz chloroformem. Szkocki lekarz James Young Simpson użył go w 1847 roku do wspomagania porodu.
Wkrótce znieczulenie zostało szerzej zastosowane podczas operacji, przynosząc lepsze wskaźniki powrotu do zdrowia. Przed znieczuleniem pacjenci chirurgiczni często umierali z powodu szoku spowodowanego bólem.
Każdy lek, który może sprawić, że ludzie stracą przytomność, może również zaszkodzić. Nowoczesne środki znieczulające są nadal niebezpieczne ze względu na ryzyko związane z tłumieniem układu nerwowego.
PENICYLINA
To, co przydarzyło się w 1928 roku szkockiemu lekarzowi Alexandrowi Flemingowi, jest jedną z klasycznych historii przypadkowego odkrycia leków.
Fleming udał się na wakacje, pozostawiając na swoim stanowisku laboratoryjnym kilka kultur bakterii paciorkowca. Kiedy wrócił, zobaczył, że pewne zawieszone w powietrzu penicillum (zanieczyszczenie grzybami) powstrzymało wzrost paciorkowców.
Australijski patolog Howard Florey i jego zespół ustabilizowali penicylinę i przeprowadzili pierwsze eksperymenty na ludziach. Dzięki amerykańskiemu finansowaniu penicylina była produkowana na masową skalę i zmieniła przebieg II Wojny Światowej. Użyto jej do leczenia tysięcy pracowników służb.
Penicylina i jej potomkowie to niezwykle skuteczne leki pierwszego rzutu na choroby, które niegdyś zabijały miliony ludzi. Jednak ich powszechne stosowanie doprowadziło do powstania odpornych na leki szczepów bakterii.
NITROGLICERYNA
Nitrogliceryna została wynaleziona w 1847 roku i wyparła proch strzelniczy jako najmocniejszy materiał wybuchowy na świecie. Był to również pierwszy nowoczesny lek na dusznicę, czy ból w klatce piersiowej związany z chorobą serca.
Pracownicy fabryk narażeni na działanie materiału wybuchowego zaczęli odczuwać bóle głowy i rumieńce na twarzy. Działo się tak, ponieważ nitrogliceryna jest środkiem rozszerzającym naczynia krwionośne.
Londyński lekarz William Murrell eksperymentował z nitrogliceryną na sobie i wypróbował ją na swoich pacjentach cierpiących na anginę. Otrzymali oni niemal natychmiastową ulgę.
Nitrogliceryna umożliwiła milionom ludzi cierpiących na dławicę piersiową prowadzenie względnie normalnego życia. Utorowała ona również drogę lekom takim jak leki obniżające ciśnienie krwi, beta-blokery i statyny. Leki te przedłużyły życie i zwiększyły średnią długość życia w krajach zachodnich.
Ale ponieważ życie ludzi jest teraz wydłużone, to teraz są wskaźniki zgonów z powodu raka i innych chorób niezakaźnych. Tak więc nitrogliceryna okazała się lekiem zmieniającym świat w nieoczekiwany sposób.
PIGUŁKA ANTYKONCEPCYJNA
W 1951 roku amerykańska zwolenniczka kontroli urodzeń Margaret Sanger poprosiła badacza Gregory’ ego Pincusa o opracowanie skutecznego hormonalnego środka antykoncepcyjnego, ufundowanego przez działaczkę Katharine McCormick.
Pincus odkrył, że progesteron pomaga zatrzymać owulację i wykorzystał to do opracowania próbnej pigułki. Badania kliniczne przeprowadzono na wrażliwych kobietach, zwłaszcza w Puerto Rico, gdzie istniały obawy dotyczące świadomej zgody i skutków ubocznych.
Nowy lek został wydany przez GD Searle & Co jako Enovid w 1960 roku, z zatwierdzeniem przez US Food and Drug Administration. Zostało to przyznane, ponieważ ryzyko ciąży było postrzegane jako większe niż ryzyko skutków ubocznych, takich jak zakrzepy krwi i udary.
Potrzeba było dziesięciu lat, aby udowodnić związek między stosowaniem doustnych środków antykoncepcji a poważnymi skutkami ubocznymi. Po dochodzeniu przeprowadzonym przez rząd USA w 1970 roku, poziom hormonów w pigułce został drastycznie obniżony. Kolejnym rezultatem był arkusz informacyjny dla pacjentów, który obecnie można znaleźć w każdym opakowaniu leku na receptę.
Pigułka antykoncepcyjna spowodowała poważne globalne zmiany demograficzne z mniejszymi rodzinami i zwiększonymi dochodami, ponieważ kobiety ponowie zaczęły pracować. Jednak wciąż budzą się pytania o to, jak medycyna eksperymentowała na ciałach kobiet.
DIAZEPAM (RELANIUM)
Pierwsze benzodiazepina, rodzaj środka depresyjnego na układ nerwowy, została stworzona w 1955 roku i wprowadzona na rynek przez firmę farmaceutyczną Hoffmann-La Roche jako Librium.
Ten i powiązane leki nie były sprzedawane jako „lekarstwa” na lęk. Zamiast tego miały one pomóc ludziom zaangażować się w psychoterapię, która była postrzegana jako prawdziwe rozwiązanie.
Polsko- amerykański chemik Leo Sternbach i jego grupa badawcza zmienili chemiczne Librium w 1959 roku, produkując znacznie silniejszy lek. Było to relanium, sprzedawane od 1963 roku jako Valium.
Tanie, łatwo dostępne leki, takie jak te, miały ogromny wpływ. Od 1969 do 1982 roku Valium było najlepiej sprzedającym się lekiem w Stanach Zjednoczonych. Leki te stworzyły kulturę radzenia sobie ze stresem i niepokojem za pomocą leków.
Valium utorowało drogę nowoczesnym antydepresantom. Przedawkowanie tych nowszych leków było trudniejsze (ale nie niemożliwe) i miały one mniej skutków ubocznych. Pierwszym SSRI, czyli selektywnym inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny, była fluoksetyna, sprzedawana od 1987 roku jako Prozac.
Autor:
Philippa Martyr | Tłumaczenie: Karolina Bejma
Żródło:
https://theconversation.com/5-drugs-that-changed-the-world-and-what-went-wrong-186042