Astronomowie odkryli największą w galaktyce czarną dziurę o masie gwiazdowej. Jest ona bardzo blisko Ziemi

Z definicji czarnej dziury nie da się zobaczyć, ale jej położenie ujawniła gwiazda towarzysząca, której orbitę zniekształca monstrualna grawitacja.  Zdjęcie: ESO/L.  Calcada 

Choć już odkryto kilkanaście czarnych dziur o masie gwiazdowej w naszej galaktyce. Jednak nawet największa z nich – teraz już była rekordzistka – jest lżejsza o ponad półtora raza od tej właśnie odkrytej. Jednak co jeszcze bardziej zaskakujące dla naukowców, to jak blisko – z kosmicznego punktu widzenia oczywiście – znalezisko okazało się od Ziemi: zaledwie 2000 lat świetlnych. 

Blisko – tylko Gaia BH1, odkryta trzy lata temu w gwiazdozbiorze Jednorożca: odległość do niej wynosiła 1500 lat świetlnych. 

„Nikt nie mógł sobie wyobrazić, że tuż obok nas może znajdować się tak ogromna czarna dziura – pozostając przy tym nieodkrytą” – nie kryje zdziwienia astronom z Obserwatorium Paryskiego, Pasquale Panuccio. „Takie odkrycie można zrobić tylko raz w całej karierze naukowej!” – jest pewny. 

Trzy najbardziej masywne czarne dziury w naszej galaktyce. Zdjęcie: ESO/M.  Kornmessera 

Aby potwierdzić dokonane odkrycie, potrzebny był zespół z ponad 300 naukowców z wszystkich kontynentów. Do pomocy przy obserwacjach teleskopów naziemnych przyszły spektrografy działające poza zakresem widzialnym. Udało się uzyskać niezbędne dane, aby względnie dokładnie określić masę BH3. 

Podobne obiekty odkrywano wcześniej, ale inną metodą i poza naszą galaktyką, co nie pozwala na ich tak dogłębne zbadanie. Co do pochodzenia tak ogromnych czarnych dziur, naukowcy mają wiele teorii, ale najprawdopodobniej powstają one w wyniku kolapsu ubogich w metale gwiazd, których skład chemiczny prawie nie zawiera pierwiastków cięższych od wodoru i helu. 

Uważa się, że w ciągu swojego życia takie gwiazdy tracą mniej masy – a więc w chwili  śmierci pozostaje więcej „materiału budowlanego” gwiazdy, czyli po prostu substancji. 

Czym jest czarna dziura? 

Czarne dziury są zwykle identyfikowane na podstawie ich interakcji z innymi ciałami kosmicznymi – na przykład, gdy pożerają pobliską gwiazdę.  Zdjęcie: ESO/M.  Kornmessera 

• Czarna dziura to obszar czasoprzestrzeni, gdzie siła grawitacji jest tak ogromna, że żadne obiekty ani fale, w tym światło, nie mogą jej opuścić. 

• Pomimo nazwy, czarna dziura w rzeczywistości nie jest pusta od środka. Wręcz przeciwnie, jest wypełniona ogromną masą materii skondensowanej w niewielkiej objętości, co tworzy ogromną siłę przyciągania. 

• Wokół czarnej dziury znajduje się obszar zwany horyzontem zdarzeń. Jest to wyimaginowana granica w przestrzeni, „punkt nieodwołania”, po przekroczeniu której ucieczka z pułapki grawitacyjnej staje się niemożliwa.