Czym jest paranoja?

Zdjęcie: Google Images

Objawy paranoi
Paranoja zazwyczaj charakteryzuje się trzema głównymi cechami:

• Przesadny lęk, że wydarzy się coś złego,
• Przekonanie, że to coś złego zostanie spowodowane przez innych,
• Brak realnych podstaw dla powyższych dwóch przekonań. 

Osoby cierpiące na paranoję mogą odczuwać zagrożenie ze strony jednej lub większej liczby osób, przed przedmiotami, a nawet przed abstrakcyjnymi ideami. Osoba z paranoją może czuć się zagrożona na następujące sposoby:

• Obawa, że ktoś próbuje wyrządzić jej fizyczną krzywdę lub nawet ją zabić,
• Strach, że ktoś próbuje wyrządzić jej krzywdę fizyczną lub emocjonalną, na przykład poprzez rozprzestrzenianie plotek,
• Lęk, że ktoś chce ją okraść lub oszukać, aby straciła pieniądze.

Objawy paranoi lub myśli paranoidalnych

• Stres i niepokój,
• Strach,
• Nieufność,
• Gorycz,
• Poczucie izolacji,
• Depresja,
• Zmęczenie (spowodowane ciągłym zamartwianiem się).

Rodzaje paranoi

O rodzaju paranoi decyduje stopień nasilenia objawów, które mogą wahać się od łagodnego dyskomfortu po silny niepokój. Niektóre typy paranoi są dość powszechne w społeczeństwie - na przykład obawa przed atakiem terrorystycznym w okolicy po usłyszeniu o niedawnym zamachu. Choć tego rodzaju paranoja może być niepokojąca, zazwyczaj nie uniemożliwia normalnego funkcjonowania. Bardziej nasilona paranoja, taka jak przekonanie, że ktoś śledzi twoje rozmowy telefoniczne lub próbuje kontrolować twój umysł, może być niezwykle przytłaczająca i wywoływać silny lęk. Osoba dotknięta takimi myślami może czuć się przerażona, odizolowana i wyczerpana ciągłym zamartwianiem się.

Paranoja a inne zaburzenia psychiczne

Paranoja często współwystępuje z innymi zaburzeniami zdrowia psychicznego. Przykłady obejmują:

• Zaburzenia lękowe,
• Depresję,
• Fobie,
• Zaburzenie urojeniowe - występuje, gdy osoba jest pochłonięta urojeniami dotyczącymi bycia prześladowaną. Na przykład może być przekonana, że ktoś ją śledzi lub próbuje otruć.
• Paranoiczne zaburzenie osobowości - to rodzaj zaburzenia osobowości, który zazwyczaj rozwija się w okresie dojrzewania i trwa w dorosłości. Osoba z tym zaburzeniem ma trudności z zaufaniem innym.
• Schizofrenia paranoidalna - to typ schizofrenii, w którym występują silne myśli paranoidalne oraz omamy słuchowe i wzrokowe.

Przyczyny paranoi

Przyczyny paranoi nie są do końca jasne, jednak prawdopodobnie mają związek z poważnymi wydarzeniami życiowymi, które powodują nagły wzrost stresu. Paranoję mogą również wywoływać zaburzenia psychiczne i nastroju, takie jak lęki, depresja czy fobie.

Diagnoza i leczenie

Pierwszym krokiem w leczeniu paranoi jest uświadomienie sobie przez osobę dotkniętą, że doświadcza paranoidalnych myśli, oraz gotowość do szukania pomocy. Paranoja bywa czasem diagnozowana jako część innych zaburzeń psychicznych. 

Leczenie ma na celu zmniejszenie cierpienia wywołanego paranoją oraz poprawę ogólnego samopoczucia pacjenta, tak aby mógł on lepiej funkcjonować i odzyskać poczucie zakorzenienia w rzeczywistości. Zalecane zmiany stylu życia obejmują regularną aktywność fizyczną, odpowiednią ilość snu oraz działania mające na celu redukcję stresu. Unikanie niektórych substancji, takich jak narkotyki i alkohol, również może pomóc w zmniejszeniu objawów paranoi, ponieważ mogą one ją wywoływać lub nasilać. 

Może zostać również zalecana forma psychoterapii zwana terapią poznawczo-behawioralną. Terapia ta pomaga ludziom analizować i korygować wzorce myślenia lub postawy, które mogą wpływać na ich zachowanie. Inne formy terapii rozmową mogą obejmować udział rodziny lub grup osób z podobnymi problemami. Przepisywane leki są zazwyczaj ukierunkowane na towarzyszące paranoi zaburzenia psychiczne, a nie na samą paranoję.