Nowo odkryta osa ma przerażające żądło – ale to, do czego je wykorzystuje, jest jeszcze gorsze

Zdjęcie:

Charles Darwin kiedyś przywołał ewolucję os pasożytniczych jako przykład tego, dlaczego nie mógł uwierzyć w istnienie Boga. Owad, który potrafi wstrzykiwać do ciał gąsienic jaja, z których później wykluwają się maleńkie larwy os, które zjadają gospodarza od środka – taki brutalny los sprawił, że Darwin doszedł do wniosku, iż nie może istnieć miłosierny wyższy byt.

Darwin mógłby jeszcze bardziej utwierdzić się w swoim przekonaniu, gdyby poznał nowe odkrycie: oto Clistopyga crassicaudata, amazońska osa, która ma tylko 9,8 milimetra długości, ale jest uzbrojona w przerażająco wyglądające żądło o długości połowy jej ciała. Używa go do paraliżowania nieświadomych ofiar i składania jaj, z których wykluwające się larwy sprawiają, że sceny wybuchów klatki piersiowej z filmów Obcy wydają się być dziecinną zabawą. (I na wszelki wypadek, zanim przejdziemy dalej: to żądło wygląda zasadniczo jak wyprostowany męski organ pszczoły. To jakoś sprawia, że wszystko staje się jeszcze gorsze.)

Ten przerażający potwór z piekła to tylko jeden z siedmiu nowo odkrytych gatunków os, omówionych w nowym artykule opublikowanym w Zootaxa, ale zdecydowanie jest to najbardziej dziwaczne znalezisko. Nie jest to jednak zbyt wielką niespodzianką, biorąc pod uwagę, jak mało wiemy o tego typu stworzeniach i jak szybko natrafiamy na kolejne z nich. „Amazońskie osy pasożytnicze są w dużej mierze nieznane” – mówi Ilari Sääksjärvi, profesor biologii ochrony na Uniwersytecie w Turku w Finlandii i współautor nowego badania. „Badam amazońskie osy pasożytnicze od 1998 roku, odkryłem setki nowych gatunków, a około 150 z nich opisałem i nadałem im nazwy. Fauna amazońskich os pasożytniczych jest niezwykle zróżnicowana.”

„Osy są już dość wyjątkowym typem zwierząt, wyróżniającym się na tle innych owadów, ale osy pasożytnicze stają się jeszcze bardziej unikalne, unikając grup społecznych, polując na ofiary i poruszając się samotnie, z wyjątkiem okresu rozmnażania. Jedną z najbardziej zróżnicowanych grup zwierząt na planecie, osy pasożytnicze zasadniczo składają jaja na ciałach innych stawonogów (owadów lub pająków) lub w ich wnętrzu, wykorzystując te stworzenia jako nieświadomych gospodarzy dla swoich potomków. Jest to jedna z najbardziej udanych metod rozmnażania w królestwie zwierząt, co wyjaśnia, dlaczego ta strategia przetrwała tak agresywnie przez miliony lat.

C. crassicaudata nie jest wyjątkiem. Sääksjärvi i jego zespół badają rodzaj Clistopyga od dłuższego czasu i odkryli, że jest to bardzo specyficzny gatunek w obrębie niszy. Rodzaj Clistopyga specjalizuje się w atakowaniu pająków. Samica (której żądło nie tylko jest przerażająco długie, ale zazwyczaj także szerokie) wstrzykuje jad do ciała pająka, paraliżując go. Następnie osa składa jaja na ciele sparaliżowanego pająka. Larwy wykluwają się i zaczynają jeść żywego, wciąż paraliżowanego gospodarza, a także wszelkie jaja lub młode pająki znajdujące się w gnieździe pająka.

Wiele gatunków z rodzaju Clistopyga używa swojego żądła jak igły filcujące i prawdopodobnie C. crassicaudata stosuje ten sam mechanizm. Sääksjärvi sugeruje również, że ogromne żądło może być używane do rozbijania kory drzew w celu dotarcia do gniazd jaj pająków, ale podkreśla, że to tylko spekulacje.

A co z pozostałymi sześcioma gatunkami, które odkrył zespół? Sääksjärvi twierdzi, że wszystkie są interesujące, ale żadne z nich nie posiada takiej „mocy żądła” jak C. crassicaudata.

Prawdopodobnie jednak żądło C. crassicaudata zostanie przewyższone przez inny gatunek osy, który czeka na odkrycie. Biodiversytet lasów Amazonii jest oszałamiający, a my dotknęliśmy tylko ułamka tego, co prawdopodobnie czai się w tej ekologii. Mamy nadzieję, że uda nam się ograniczyć wylesianie, zanim te gatunki zostaną utracone na zawsze.