Według najnowszych badań mikroplastik może tworzyć chmury i wpływać na pogodę

Zachodzące słońce nad górą Tai w Tai’an, w prowincji Shandong w zachodnich Chinach dn. 23 maja 2018 r. Zdjęcie: Jia Guangrui/SIPA/Zuma

Mikroplastik pojawia się w coraz to bardziej niespodziewanych miejscach, w coraz większych ilościach i coraz częściej, mając wpływ na niemalże każdy aspekt życia na Ziemi. Jego obecność stwierdzono w wodzie pitnej, jedzeniu, powietrzu, a nawet we krwi. Ostatnio naukowcy doszli do wniosku, że te malutkie cząsteczki mogą wpływać również na pogodę.

Uczestnicy badania, opublikowanego w środę, wykryli mikroplastik w większości próbek pobranych z chmur znad szczytu góry w Chinach. Wyniki opublikowano w artykule w czasopiśmie „American Chemical Society’s Environmental Science & Technology Letters”.

Badacze śledzili, jak mikroplastik docierał do swojej ostatecznej lokalizacji i odkryli, że może mieć swój udział w formowaniu chmur.

Czym jest mikroplastik?

Mikroplastik to malutkie cząsteczki plastiku, nie większe niż pięć milimetrów, wielkości pojedynczego ziarenka sezamu. Jest on wszędzie - według Judith Enck, prezes Beyond Plastics, grupy, której celem jest zatrzymanie zanieczyszczania środowiska plastikiem.

„Mikroplastik jest w powietrzu, którym oddychamy, jest w naszej wodzie, jest w naszych ciałach”, powiedziała CNN Enck.

Cząsteczki te powstają, kiedy większe fragmenty plastiku rozpadają się chemiczne bądź w wyniku zużycia, na mniejsze kawałki.

„Jeśli jest plastik, wcześniej czy później stanie się on mikroplastikiem”, mówi Enck.

Mikroplastik zebrany z morza niedaleko Barcelony, w Hiszpanii, badany pod mikroskopem (5 lipca 2022 r.). Zdjęcie: Albert Gea/Reuters

Im mniejsze są cząsteczki, tym łatwiej przedostają się do zachodzących w środowisku cykli – takich jak obieg wody – tym samym kończąc wędrówkę w ciele człowieka. Skutki tego budzą niepokój, lecz wciąż są nie do końca jasne.

Większość ekspertów uważa, że potrzebne są kolejne badania, żeby skonkretyzować jaki wpływ ma mikroplastik na nasze zdrowie. Istnieją już jednak takie, które wykazały wyraźnie niekorzystne oddziaływanie na funkcjonowanie organizmu.

W jaki sposób mikroplastik może wpływać na pogodę?

Autorzy badania odkryli, iż mikroplastik wpływa na formowanie się chmur, a one z kolei odgrywają ważną rolę w pogodzie, która przecież bezpośrednio nas dotyczy.

Chmury produkują opady takie jak deszcz, śnieg i tym podobne. Blokują też promienie słoneczne, co oznacza mniej promieniowania, a tym samym niższą temperaturę.

Jak wygląda proces formowania się chmury? Woda paruje – przechodząc w formę gazową – następnie tworzą się krople – czyli forma płynna. W momencie, gdy wiele kropel się skumuluje, powstaje z nich chmura.

Krople wody tworzą się, kiedy parująca woda styka się ze stałymi cząsteczkami w atmosferze, takimi jak kurz, pył czy sól pochodząca z oceanów. Według badań właśnie mikroplastik można dodać do tej listy.

Te cząsteczki są hydrofilowe, co oznacza, że mają właściwości przyciągania wody. Kiedy pierwsze krople wody przyczepią się do mikroplastiku i innych małych cząsteczek, więcej kropli się ze sobą łączy, tworząc chmurę.

Jest to proces analogiczny do tego, jak jedna iskra jest w stanie postawić w płomieniach całe pole: jedna malutka cząsteczka w atmosferze może zapoczątkować proces, który docelowo jest o wiele, wiele większy.

Według autorów studium, kolejne badania powinny skupić na całkowitym zrozumieniu, w jakim stopniu mikroplastik wpływa na proces formowania się chmur.

Czy większe skupiska mikroplastiku sprawią, że będzie więcej chmur? Czy wzrost ich liczebności doprowadzi do większej ilości opadów lub powstawania połaci terenu z niższą temperaturą? Te pytania wciąż pozostają bez odpowiedzi.

W jaki sposób mikroplastik dostaje się do atmosfery?

Mikroplastik jest na tyle malutki i lekki, że unosi go wiatr, wynosząc coraz wyżej – w atmosferę.

Naukowcy uczestniczący w badaniu znaleźli próbki mikroplastiku w powietrzu nad chińską górą Tai. Komputerowo opracowali modele, mające odtworzyć, jaką wędrówkę musiały przejść te cząsteczki, żeby się tam znaleźć. Modele te sugerują, iż przepływ powietrza znad poblisko gęsto zaludnionych miast był głównym źródłem mikroplastiku.

To wskazuje, że mikroplastik powstały na ziemi został uniesiony oraz rozprzestrzeniony na duże odległości.

Więcej mikroplastiku znajduje się w miastach, aniżeli na terenach wiejskich. Ogólnie rzecz biorąc, większe zagęszczenie populacji prowadzi do większego zapotrzebowania na produkty wytwarzane z plastiku. Mimo tego tereny wiejskie szybko zaczynają nadrabiać produkcję mikroplastiku, według Enck.