W Norwegii rodzice mogą zaoszczędzić prawie 100 tysięcy koron na dziecko

Zdjęcie: Espen Bierud / NRK

W ostatnich latach opłaty za SFO (Szkołę Podstawową w godzinach popołudniowych) i przedszkola znacząco spadły. Oznacza to więcej pieniędzy na budżet żywnościowy, mówi matka małych dzieci. – Uważam, że to bardzo dobra zmiana. To pozytywne, ponieważ daje jak największej liczbie dzieci możliwość uczęszczania do przedszkola – mówi Hanne Mette Huseby. Jest ona dyrektorką przedszkola Furukollen w Arendal i pracuje w tej branży od ponad 20 lat. – Kiedy zaczynałam pracować w tej branży, nie istniał system jednolitych cen dla wszystkich. W tamtych czasach rodzice płacili niemal 5 tysięcy koron miesięcznie za miejsce w przedszkolu – mówi Huseby. Ceny za miejsca w przedszkolach zmieniły się znacząco, wynika z nowych danych opublikowanych przez Norweski Urząd Statystyczny (SSB). W styczniu 2025 roku średnia miesięczna opłata za pełnoetatowe miejsce w przedszkolu wynosiła 2073 korony, w tym opłaty za wyżywienie i inne wydatki. Oznacza to spadek o 28,1% w porównaniu do stycznia 2024 roku.

Możliwość zaoszczędzenia prawie 100 000 koron

Również opłaty za SFO spadły w ostatnich latach. Obecnie tzw. „czasy podstawowe” w pierwszej, drugiej i trzeciej klasie są bezpłatne. Rodzice oszczędzają około 18 tysięcy koron rocznie na tańszych opłatach za SFO, które zostały stopniowo wprowadzone w ciągu ostatnich kilku lat. W ciągu trzech lat zaoszczędzą łącznie 54 tysiące koron mniej niż wcześniej. Razem z tańszymi opłatami za przedszkole, oznacza to, że rodzice mogą zaoszczędzić prawie 100 tysięcy koron na każde dziecko, porównując obecne stawki z tymi sprzed kilku lat. Obliczenia opierają się na dziecku, które uczęszczało do przedszkola przez wszystkie lata oraz przez wszystkie trzy lata na SFO.

Pomoc w trudnych czasach

Zmniejszenie opłat za przedszkola i SFO jest mile widziane przez rodziców małych dzieci. – To bardzo pozytywne. Zwłaszcza dla nas, którzy mamy niskie zarobki. Dla mnie oznacza to więcej pieniędzy na budżet żywnościowy – mówi Alexsandra Øygarden, którą spotkała ekipa NRK na ulicy w Arendal. Stian Svanes Kristiansen i Sissel Olsen podkreślają, że taka zmiana naprawdę pomaga w obecnych trudnych czasach. – Oczywiście, łatwiej jest podjąć decyzję o posiadaniu dzieci w takich warunkach – dodają.

Kosztowne dla państwa

Program tańszych przedszkoli to kosztowna decyzja polityczna. W 2025 roku zaplanowano przeznaczenie 191 milionów koron na kontynuację maksymalnej opłaty wynoszącej 2000 koron miesięcznie na poziomie krajowym. Minister edukacji, Kari Nessa Nordtun, mówi, że ważne jest, aby utrzymać koszty na niskim poziomie w czasie wysokich stóp procentowych i drożejących cen żywności. – Potrzebujemy społeczeństwa z małymi różnicami, w którym wszyscy mogą wziąć udział. Te obniżki cen przyczyniają się do tego – mówi minister. Ministerstwo Edukacji informuje, że łącznie na rządowy program niższych opłat za przedszkola i SFO przeznaczono około 9,9 miliarda koron. – Ważne jest, aby jak najwięcej rodzin mogło umożliwić swoim dzieciom uczestnictwo w tym najważniejszym wspólnym doświadczeniu, jakim są zarówno przedszkola, jak i SFO. 90% uczniów pierwszej, drugiej i trzeciej klasy uczęszcza obecnie na SFO i bierze udział w tej wspólnotowej działalności. Socjalistyczna Partia Lewicy była jednym z głównych orędowników tańszego SFO podczas negocjacji budżetowych.

Obniżona maksymalna opłata daje efekty

Głównym powodem spadku cen za przedszkola jest obniżenie krajowej maksymalnej opłaty za miejsce w przedszkolu. Od 1 sierpnia 2024 roku maksymalna opłata została obniżona z 3000 do 2000 koron miesięcznie. W najmniej centralnych gminach cena została dodatkowo obniżona do 1500 koron. W gospodarstwach domowych w Finnmark i częściach Północnego Troms przedszkola są bezpłatne.

Umiarkowane różnice między województwami

Większość województw ma stosunkowo podobne średnie ceny, ale są wyjątki. Oslo i Akershus miały najwyższe roczne opłaty, wynoszące odpowiednio 23 746 i 23 970 koron. W przeciwnym końcu znajduje się Finnmark, gdzie przedszkola są bezpłatne w ramach strefy pomocy. Nordland miał najniższą opłatę poza strefą pomocy, z średnią roczną opłatą wynoszącą 21 278 koron.