Cukrzyca typu 2 zwiększa ryzyko raka wątroby i trzustki, wynika z badania

Nie wiadomo dokładnie, w jaki sposób cukrzyca może przyczyniać się do rozwoju raka, ale naukowcy podejrzewają, że rolę mogą odgrywać wysokie poziomy insuliny, glukozy we krwi i przewlekły stan zapalny. 
Zdjęcia: Halfpoint Images/Getty Images

Osoby, u których rozwija się cukrzyca typu 2, są narażone na zwiększone ryzyko wystąpienia najbardziej śmiertelnych nowotworów – w tym raka wątroby i trzustki – przy czym największe wzrosty ryzyka odnotowano u kobiet, sugerują nowe badania.

Analiza danych zdrowotnych 95 000 osób wykazała, że ryzyko zachorowania na raka trzustki było niemal dwukrotnie wyższe, a ryzyko raka wątroby – prawie pięciokrotnie wyższe u kobiet niedawno zdiagnozowanych z cukrzycą typu 2.

U mężczyzn również zaobserwowano wzrost ryzyka – nowo rozpoznana cukrzyca typu 2 wiązała się z 74% wzrostem ryzyka raka trzustki i prawie czterokrotnym wzrostem ryzyka raka wątroby w ciągu pięciu lat od diagnozy.

W przypadku raka jelita grubego efekt był mniejszy – ryzyko tej choroby było o 34% wyższe u kobiet i o 27% wyższe u mężczyzn z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 2, w porównaniu do osób bez świeżej diagnozy cukrzycy.

„Cukrzyca i otyłość wiążą się z podobnymi typami nowotworów” – powiedział Owen Tipping, student medycyny, który współpracował przy badaniu z profesorem Andrew Renehanem z Uniwersytetu w Manchesterze. „Nasze badanie wykazywało wpływ cukrzycy na nowotwory, po uwzględnieniu czynnika otyłości.” - dodaje Tipping.

Wcześniejsze badania powiązały otyłość z 13 typami nowotworów, z których wiele również częściej występuje u osób z cukrzycą typu 2. Jednak badaczom trudno było jednoznacznie ustalić, czy to sama cukrzyca zwiększa ryzyko tych nowotworów.

W najnowszym badaniu zespół z Manchesteru wykorzystał dane z UK Biobank – bazy zawierającej dane medyczne i stylu życia ponad pół miliona osób. Przeanalizowano dane 23 750 osób z nowo zdiagnozowaną cukrzycą typu 2 i porównano je z ponad 70 000 osób bez cukrzycy, z grupy kontrolnej.

Zwykle po diagnozie cukrzycy obserwuje się nagły wzrost liczby rozpoznań nowotworów, ponieważ pacjenci są dokładniej badani. Naukowcy uwzględnili ten wzrost liczby przypadków raka spowodowany dokładniejszymi badaniami, pomijając przypadki raka, które zostały zgłoszone w ciągu pierwszego roku po zdiagnozowaniu cukrzycy.

Według badania, po pięciu latach ryzyko zachorowania na jakikolwiek nowotwór związany z otyłością było o 48% wyższe u mężczyzn niedawno zdiagnozowanych z cukrzycą typu 2, w porównaniu do osób bez tej choroby. W przypadku kobiet niedawno zdiagnozowanych z cukrzycą ryzyko to było o 24% wyższe.

Jednak nie wszystkie nowotwory związane z otyłością występowały częściej u osób z cukrzycą. Kobiety z tą chorobą nie były bardziej narażone na rozwój raka endometrium (trzonu macicy) ani raka piersi po menopauzie, jak wynika z badania, które zostanie zaprezentowane na kongresie „European Congress on Obesity” w Maladze w Hiszpanii w maju.

W całej populacji ryzyko zachorowania na raka wątroby i trzustki w ciągu życia jest wyższe u mężczyzn niż u kobiet. W Wielkiej Brytanii na raka wątroby choruje 1 na 76 mężczyzn i 1 na 130 kobiet, natomiast raka trzustki diagnozuje się u 1 na 55 mężczyzn i 1 na 59 kobiet.

Tipping powiedział, że jest zbyt wcześnie, by stwierdzić, czy osoby z cukrzycą powinny być poddawane przesiewowym badaniom, ale dodał: „W przypadku raka trzustki wiemy, że bardzo ważne jest jego wczesne wykrycie”.

Nie wiadomo dokładnie, w jaki sposób cukrzyca może przyczyniać się do rozwoju raka, ale naukowcy podejrzewają, że rolę mogą odgrywać wysokie poziomy insuliny, glukozy we krwi i przewlekły stan zapalny. Różnice między płciami mogą być związane z poziomem hormonów, wrażliwością organizmu na insulinę lub różnicą w tkanki tłuszczowej.

Sophia Lowes z Cancer Research UK powiedziała: „To badanie pomaga lepiej zrozumieć związek między cukrzycą a rakiem. Chociaż wciąż pozostaje wiele pytań dotyczących tego, jak i dlaczego cukrzyca może powodować nowotwory, takie badania są kluczowe dla poprawy profilaktyki, wykrywania i diagnozowania choroby".

„Nadwaga i otyłość powodują co najmniej 13 typów nowotworów. Środowisko, w którym żyjemy, nie zawsze sprzyja utrzymaniu zdrowej wagi, ale utrzymanie prawidłowej masy ciała i zbilansowanej diety to jeden ze sposobów na zmniejszenie ryzyka raka. Są również inne działania, m.in. niepalenie i ograniczenie spożycia alkoholu”.