Dlaczego człowiek jest jedynym zwierzęciem, który płacze?

Woda w łzach produkowana jest w gruczole łzowym. Znajduje się on nad okiem, w najbardziej oddalonym kąciku oka. Tego rodzaju gruczoł mają wszystkie ssaki. | Zdjęcie ilustracyjne: Shutterstock / NTB

Ssaki mają wilgotne oczy. Gruczoł łzowy produkuje słoną wodę, która oczyszcza i ochrania oko. Kiedy mrugamy, woda rozprowadza się po całym oku. Woda wpływa do kanaliku prowadzącego do nosa i wraca do organizmu. Kiedy do oka dostanie się kurz lub coś innego, co je drażni, pojawia się więcej płynu, żeby to wypłukać. Dzieje się to automatycznie. Jednakże, ludzie mają jeden rodzaj łez, którego nie mają inne zwierzęta.

Dlaczego człowiek płacze?

U nas łzy pojawiają się, kiedy mamy w sobie silne emocje. Płaczemy z powodu smutku i radości. Łzy pojawiają się, kiedy jesteśmy źli, przestraszeni i zestresowani. Mogą również płynąć, gdy czujemy ulgę po doświadczeniu czegoś trudnego. 

To, w jakim środowisku jesteśmy, decyduje o tym, jak dużo płaczemy. W niektórych kulturach i krajach dorośli płaczą więcej niż w innych. Kiedyś chłopcy nie powinni byli płakać. Teraz jest to społecznie akceptowane, że chłopcy i mężczyźni płaczą ze smutku i radości. Były prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki, Barack Obama płakał przy kilku okazjach. | Zdjęcie: Carlos Barria / Reuters / NTB

Naukowcy nie są pewni, dlaczego nasze emocje wywołują łzy. Niemowlęta są bardziej bezradne niż młode innych zwierząt. Łzy mogły rozwinąć się jako szybki i cichy sposób na zakomunikowanie, że potrzebuje się pomocy. To działa także później w życiu. Łzy są sygnałem dla innych, że coś jest nie tak. Niektórzy uważają, że niemowlęta, dzieci i dorośli płaczą, aby wyrzucić z siebie bolesne emocje. Może to się zgadzać z badaniem na 3000 osobach, które właśnie płakały. Większość z nich czuła się po tym lepiej. Inni uważają, że płacz pomaga ciału w zbalansowaniu hormonów i stresu.

Łzy szczęścia

Ale co ze łzami szczęścia? Niektórzy naukowcy uważają, że łzy szczęścia wyewoluowały z łez ulgi – sygnału, że zagrożenie minęło. Łzy radości mogą też dotyczyć budowania więzi i dzielenia się wyjątkowymi przeżyciami. 

Badanie sportowców biorących udział w Letnich Igrzyskach Olimpijskich wykazało, że najczęściej płakali oni, kiedy stali na podium przed publicznością. To wspiera teorię, że łzy radości są związane z dzieleniem się emocjami z innymi.

Ale co ze zwierzętami?

Zwierzęta płaczą, ale bez łez. 

Słonie pokazują silne emocje i opłakują zmarłe dzieci i przyjaciół. Ale czy to dlatego płaczą? | Zdjęcie: Shutterstock / NTB

Tak czy owak, istnieją historie o płaczących łzami słoniach, krokodylach, świniach czy psach. Naukowcy znaleźli inne wyjaśnienia niż emocje. Nie jest niezwykłym zobaczyć łzy u słoni. Jest tak, ponieważ nie mają one kanalików łzowych, które odprowadzałyby płyn z powrotem do organizmu, dlatego wypływa on na zewnątrz. 

Świnie mogą płakać rdzawo-brązowymi łzami. Pochodzą one z innego gruczołu niż ten, który produkuje łzy. Jednak badanie 2000 świń w Finlandii wykazało, że łzy świń pojawiają się, gdy są zestresowane lub skrzywdzone.

Krokodyle płaczą podczas jedzenia. Jest tak, ponieważ powietrze dostaje się im do zatok, a płyn łzowy zostaje wypchnięty. Może się również zdarzyć, gdy znajdują się na lądzie i ich oczy stają się bardzo suche. | Zdjęcie: Shutterstock / NTB

Psy mogą mieć wilgotne oczy, gdy spotykają się ze swoimi właścicielami. Japońscy naukowcy uważają, że psy nauczyły się, iż wilgotne, błyszczące oczy wywołują pozytywną reakcję właścicieli. Ale nie wszyscy naukowcy zgadzają się co do tego, że łzy u zwierząt wynikają tylko z czegoś innego niż emocje. Amerykański profesor, który bada zachowania zwierząt, uważa, że musi być to bliżej zbadane. Twierdzi, że zwierzęta już wcześniej nas zaskakiwały. Może być tak, że my, ludzie, nie jesteśmy tak wyjątkowi, jak myślimy.