Źródło: Reuters/Kevin Lamarque
Jest to znaczące odwrócenie polityki Waszyngtonu w konflikcie ukraińsko-rosyjskim. Jak podają źródła, Ukraina planuje przeprowadzić w najbliższych dniach pierwsze ataki dalekiego zasięgu, jednak nie ujawniają szczegółów ze względu na obawy dotyczące bezpieczeństwa operacyjnego.
Decyzja ta zapadła na dwa miesiące przed objęciem urzędu przez prezydenta-elekta Donalda Trumpa 20 stycznia i jest następstwem wielomiesięcznych próśb prezydenta Ukrainy, Wołodymyra Zełenskiego o zezwolenie ukraińskiej armii na używanie amerykańskiej broni do atakowania rosyjskich celów wojskowych położonych daleko od jej granic. Zmiana ta jest w dużej mierze reakcją na wysłanie przez Rosję północnokoreańskich wojsk lądowych w celu uzupełnienia własnych sił. Jak powiedział amerykański urzędnik i źródło mające wiedzę na temat decyzji, wydarzenie to wywołało niepokój w Waszyngtonie i Kijowie. Zełenski powiedział w swoim wieczornym wystąpieniu, że rakiety „będą mówić same za siebie”.
„Dziś wiele osób w mediach mówi, że otrzymaliśmy pozwolenie na podjęcie odpowiednich działań” – powiedział. „Ale strajków nie dokonuje się słowami. Takich rzeczy się nie ogłasza”.
Biały Dom i Departament Stanu USA odmówiły komentarza. Kreml nie zareagował natychmiast, ostrzegając, że potraktuje próbę złagodzenia ograniczeń dotyczących użycia amerykańskiej broni przez Ukrainę jako poważną eskalację konfliktu. Władimir Dżabarow, pierwszy zastępca przewodniczącego komisji spraw międzynarodowych wyższej izby parlamentu Rosji, powiedział, że decyzja Waszyngtonu o umożliwieniu Kijowowi uderzenia w głąb Rosji może doprowadzić do „trzeciej wojny światowej”.
„Zachód zdecydował się na taki poziom eskalacji, że może to zakończyć się całkowitym rozpadem ukraińskiej państwowości do rana” – powiedział Andriej Kliszas, starszy członek Rady Federacji, wyższej izby parlamentu Rosji, w aplikacji do przesyłania wiadomości Telegram.
Pierwsze głębokie ataki Ukrainy zostaną prawdopodobnie przeprowadzone przy użyciu rakiet ATACMS, których zasięg wynosi do 190 mil (306 km), podają źródła.
Choć niektórzy urzędnicy amerykańscy wyrazili sceptycyzm co do tego, czy zezwolenie na ataki dalekiego zasięgu zmieni ogólny przebieg wojny, decyzja ta może pomóc Ukrainie w momencie, gdy wojska rosyjskie odnoszą sukcesy, a potencjalnie także postawić Kijów w lepszej pozycji negocjacyjnej, gdy i jeśli dojdzie do rozmów o zawieszeniu broni. Nie jest jasne, czy Trump cofnie decyzję Bidena, gdy obejmie urząd. Trump od dawna krytykuje skalę amerykańskiej pomocy finansowej i wojskowej dla Ukrainy i obiecał szybkie zakończenie wojny, nie wyjaśniając, w jaki sposób. Rzecznik Trumpa nie odpowiedział natychmiast na prośbę o komentarz. Ale jeden z najbliższych doradców Trumpa ds. polityki zagranicznej, Richard Grenell, skrytykował decyzję.
„Eskalacja wojen przed opuszczeniem urzędu” – powiedział Grenell w poście na platformie X odpowiadającym na tę wiadomość.
Niektórzy republikańscy kongresmeni wzywali Bidena do złagodzenia przepisów dotyczących korzystania przez Ukrainę z broni dostarczonej przez USA. Od czasu zwycięstwa Trumpa 5 listopada, wysocy rangą urzędnicy administracji Bidena wielokrotnie powtarzali, że wykorzystają pozostały czas, aby zapewnić Ukrainie możliwość skutecznej walki w przyszłym roku lub negocjować pokój z Rosją z „pozycji siły”.
„ZA PÓŹNO”
Stany Zjednoczone uważają, że ponad 10 000 północnokoreańskich żołnierzy zostało wysłanych do wschodniej Rosji. Większość z nich przeniosła się do obwodu kurskiego i zaczęła brać udział w działaniach bojowych. Rosja, mimo poniesionych dużych strat, postępuje najszybciej od 2022 r., a Ukraina poinformowała, że starła się z częścią wojsk Korei Północnej rozmieszczonych w Kursku. Z powodu niedoborów kadrowych siły ukraińskie straciły część terenów zdobytych podczas sierpniowej inwazji na Kursk, co według Zełenskiego może posłużyć jako karta przetargowa.
„Zniesienie ograniczeń dotyczących celów pozwoli Ukraińcom przestać walczyć z jedną ręką związaną za plecami” - powiedział Alex Plitsas, starszy pracownik naukowy Atlantic Council - „Jednakże, jak wszystko inne, wierzę, że historia powie, że decyzja zapadła o wiele za późno. Podobnie jak ATACMS, HIMARS, Bradley Fighting Vehicles, czołgi Abrams i F-16. Wszystkie były potrzebne znacznie wcześniej”.
Mimo próśb Zełenskiego, Biały Dom niechętnie wyraził zgodę na użycie broni dostarczonej przez Stany Zjednoczone do ataków na cele położone głęboko w Rosji, obawiając się, że mogłoby to zaostrzyć konflikt.
Republikański kongresmen, Mike Turner, przewodniczący Komisji ds. Wywiadu Izby Reprezentantów, powiedział w oświadczeniu, że decyzja Bidena powinna była zostać podjęta dawno temu i że na Ukrainę nadal nałożono zbyt wiele ograniczeń. Dodał jednak: „Ten pierwszy krok wywrze presję na Władimira Putina, gdy wybrany prezydent Trump powróci do Białego Domu i będzie pracował nad zakończeniem tej wojny”.
Pozostali sojusznicy Kijowa dostarczają broń, jednak istnieją ograniczenia dotyczące sposobu i czasu jej użycia na terenie Rosji. Istnieje obawa, że takie ataki mogą wywołać odwet, który wciągnie do wojny państwa NATO lub wywoła konflikt nuklearny.
Minister spraw zagranicznych Polski, Radosław Sikorski, również nazwał tę decyzję odpowiedzią na zaangażowanie Korei Północnej.
„Prezydent Biden odpowiedział na wkroczenie wojsk północnokoreańskich do wojny i potężny rosyjski atak rakietowy w języku, który W. Putin rozumie - usuwając ograniczenia dotyczące używania przez Ukrainę zachodnich rakiet” - powiedział Sikorski w poście na platformie X.