W zeszłym tygodniu Izrael ogłosił oficjalnie ONZ, że zrywa umowę regulującą jego relacje z Agencją ONZ ds. Pomocy i Pracy dla Uchodźców Palestyńskich (UNRWA) od 1967 roku. Ogłoszenie to nastąpiło po przyjęciu przez izraelski Kneset w październiku br. ustawy zakazującej działalności UNRWA na okupowanych terytoriach palestyńskich. Ustawa ta uniemożliwia izraelskim władzom współpracę z agencją, która świadczy pomoc humanitarną i edukacyjną milionom Palestyńczyków na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy.
Decyzja Izraela pojawiła się sześć miesięcy po uchwaleniu przez Kongres USA w marcu br. ustawy zakazującej finansowania UNRWA na okres roku – do marca 2025 roku. Ustawa ta była częścią szerszego planu finansowania rządu i wynikiem porozumienia między Republikanami a Demokratami w Kongresie z administracją prezydenta Joe Bidena. Republikanie wykorzystali tę kwestię jako kartę przetargową w negocjacjach budżetowych z Białym Domem.
Krótka historia UNRWA
UNRWA została utworzona po nakbie w 1948 roku na mocy decyzji Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 1949 roku. Jest to agencja ONZ świadcząca pomoc i wsparcie dla uchodźców palestyńskich na Bliskim Wschodzie. Działa w Jordanii, Syrii, Libanie i na terytoriach palestyńskich, oferując usługi w zakresie edukacji, opieki zdrowotnej, pomocy humanitarnej, infrastruktury, rozwoju obozów uchodźców, wsparcia społecznościowego, mikrokredytów i działań w sytuacjach kryzysowych. UNRWA funkcjonuje do czasu rozwiązania problemu uchodźców palestyńskich.
Przez prawie 75 lat istnienia agencja zapewniła pomoc czterem pokoleniom uchodźców. Liczba uchodźców wzrosła z 750 tysięcy w momencie jej powstania do około sześciu milionów obecnie. Dzięki swojej działalności UNRWA osiągnęła dwa istotne cele: podtrzymała prawo uchodźców do powrotu oraz zapobiegła ich ponownemu wysiedleniu z powodu biedy i potrzeby.
Netanjahu i Trump kontra UNRWA
Izrael od lat zdaje sobie sprawę z symbolicznego znaczenia UNRWA i jej roli w obronie praw uchodźców palestyńskich. Premier Benjamin Netanjahu wielokrotnie krytykował agencję – zarówno podczas prezydentury Donalda Trumpa, jak i obecnej administracji Joe Bidena. Netanjahu zarzucał UNRWA propagowanie nienawiści wobec Izraela, manipulowanie liczbą uchodźców i wielokrotnie domagał się jej likwidacji.
Netanjahu przekonał Trumpa do swoich poglądów, co zaowocowało decyzją USA w 2018 roku o wstrzymaniu finansowania UNRWA. Wkład amerykański stanowił wówczas około jednej trzeciej budżetu agencji, wynoszącego 1,4 miliarda dolarów.