- Rosyjska inwazja na Ukrainę nie była łaskawa dla biorących w niej udział śmigłowców szturmowych, z czego ponad 60 zginęło od początku wojny.
- W ciągu ostatnich 20 lat śmigłowce szturmowe okazały się podatne na ostrzał naziemny, zwłaszcza pociski ziemia-powietrze wystrzeliwane z ramion.
- Helikoptery szturmowe muszą zmieniać się z duchem czasu — inaczej staną się przestarzałe.
Być może jednym z najbardziej motywujących widoków na współczesnym polu bitwy jest przyjazny helikopter szturmowy, najeżony działami, rakietami i pociskami rakietowymi , opadający nisko, gdy spada do przodu, by zadać wrogowi śmierć i zniszczenie.
Jednak dowody sugerują, że jeśli śmigłowiec szturmowy przetrwa na współczesnym polu bitwy, obraz ten może ulec zmianie, a uzbrojone helikoptery będą atakować swoje cele daleko za liniami sojuszniczymi. Należy winić za to wrodzoną naturę samych helikopterów i rozprzestrzenianie się wystrzeliwanych z ramienia pocisków przeciwlotniczych , które mogą uderzać w helikoptery jak w muchy.
Oto, co musisz wiedzieć o przyszłości śmigłowca szturmowego.
Ukraina wypadła nieco lepiej, tracąc tylko cztery śmigłowce szturmowe Mi-24, ale te cztery nadal stanowią ponad 10 procent całej siły uzbrojonych śmigłowców.
Co spowodowało tak duże straty? Jako atakujący rosyjskie helikoptery znajdują się w bardziej bezbronnych sytuacjach niż ukraińskie, ponieważ helikoptery są wysyłane do obszarów, w których oczekuje się, że wróg będzie okopany i na nie czeka. Problem potęguje jednak ogromna liczba pocisków ziemia-powietrze krótkiego zasięgu, które NATO i Zachód wysłały na Ukrainę. NATO wysłało tysiące przenośnych systemów obrony powietrznej (MANPADS), w tym co najmniej 2557 FIM-92 Stinger i nieznaną liczbę systemów rakietowych Piorun , Sungur , Strela-2, Igla i RBS-70. Te systemy rakietowe, łatwe w obsłudze i zabójcze z dużą dokładnością, zaliczyły kilka głośnych zestrzeleń rosyjskich stałopłatów i wiropłatów.
Unosi się jak motyl, żądli jak pszczoła
AH-1G Cobra lecący nad Wietnamem, 1968. Po wojnie do Europy Środkowej sprowadzono śmigłowce szturmowe, ale pytanie, jak poradziłyby sobie z nowoczesną obroną powietrzną, pozostawało bez odpowiedzi.
Fotografie Getty (Getty Images)
Nowoczesny śmigłowiec szturmowy został opracowany podczas wojny w Wietnamie. Armia amerykańska szeroko wykorzystywała helikoptery do transportu żołnierzy na pole bitwy i z pola bitwy, które często znajdowały się pod intensywnym ostrzałem naziemnym. Po pierwszej modyfikacji śmigłowców transportowych w celu przenoszenia rakiet i dodatkowych karabinów maszynowych armia zdecydowała, że potrzebuje dedykowanego, uzbrojonego śmigłowca zdolnego do eskortowania śmigłowców transportowych i pełniącego rolę latającej artylerii.
W rezultacie powstał AH-1 Cobra, śmigłowiec uzbrojony w 20-milimetrowe działo i 70-milimetrowe rakiety. Po wojnie armia przystosowała Cobrę do roli przeciwpancernej, uzbrajając ją w pociski przeciwpancerne. W przypadku III wojny światowej i sowieckiej inwazji na Europę helikoptery Cobra z pociskami przeciwpancernymi TOW mogłyby sprawnie ustawić się do stłumienia szybko poruszających się ataków czołgów Armii Czerwonej.
Mimo ich wyraźnej przewagi wciąż dręczyło pytanie, jak bezbronni byli w starciu z nowoczesnym, dobrze wyposażonym wrogiem, takim jak ZSRR. Śmigłowce były szybkie i miały znaczną siłę ognia, ale użycie wirników czyniło je wolniejszymi od odrzutowców, a konieczność utrzymania masy na akceptowalnym poziomie oznaczała, że były gorzej opancerzone niż czołgi . Straty helikopterów w Wietnamie były ogromne , a Stany Zjednoczone straciły 5607 helikopterów wszystkich typów w trakcie wojny, z których większość została zestrzelona przez broń strzelecką lub lekki ogień przeciwlotniczy.
III wojna światowa w Europie nigdy się nie wydarzyła, a podatność śmigłowców szturmowych nigdy nie została w pełni wystawiona na próbę. Jednak przed wojną na Ukrainie pojawiły się oznaki, że helikoptery mają kłopoty: w 1999 r. armia amerykańska wysłała helikoptery szturmowe do Albanii, aby interweniować w jugosłowiańskiej wojnie domowej, ale między innymi helikoptery nigdy nie poleciały do walki ze względu na zagrożenie „strzelania z broni strzeleckiej, dział przeciwlotniczych i pocisków wystrzeliwanych z ramienia”. W marcu 2003 roku, podczas inwazji na Irak, 32 śmigłowce szturmowe AH-64 Apache wystartowały , by przelecieć nad liniami wroga i zaatakować dywizję Gwardii Republikańskiej Medina. Jeden helikopter został zestrzelony, a kilka innych zostało poważnie uszkodzonych przez ogień wroga.
Czy śmigłowiec szturmowy może przetrwać?
Ukraińskie śmigłowce, takie jak ten Mi-8 lecący w pobliżu Kotlariewa w obwodzie mikołajowskim, latają nisko, aby uniknąć ostrzału naziemnego. Zmiany taktyki i uzbrojenia mogą utrzymać helikoptery przy życiu na dzisiejszym polu bitwy. Fotografie Getty (Getty Images)
Stany Zjednoczone obsługują 819 śmigłowców szturmowych Apache i 91 AH-1Z, co czyni platformę znaczącą inwestycją w siłę ognia. Kosztujący 36 milionów dolarów za sztukę AH-64 Apache nie jest tani. Z dwuosobową załogą naraża również dwoje ludzi na niebezpieczeństwo, a jak pokazała wojna na Ukrainie, załogi helikopterów zestrzelonych przez MANPADS często nie przeżywają zestrzelenia. Jeśli śmigłowiec szturmowy jest przestarzały, istnieje silna zachęta do szybkiego wycofania go z eksploatacji i przejścia na coś innego — na przykład uzbrojone drony .
„Myślę, że ława przysięgłych nie ma zdania w sprawie śmigłowców szturmowych” — mówi Pop Mech Mark Cancian , starszy doradca w Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych . „Nie odnieśli wielkiego sukcesu w wojnie na Ukrainie, a Ukraina o nic nie prosi, co wskazuje na brak zainteresowania w oparciu o doświadczenia wojenne”.
Jednak nowa broń i taktyka mogą uratować platformę. Armia USA odchodzi od pocisków przeciwpancernych, które wymagają bezpośredniej linii wzroku, na rzecz tak zwanych “efektów wystrzeliwanych z powietrza” (ALE). ALE to zasadniczo dron kamikadze wyposażony w dwukierunkowe łącze danych i głowicę przeciwpancerną z ładunkiem kumulacyjnym. Helikopter szturmowy może wystrzelić ALE i skierować go na ścieżkę eksploracyjną poza polem widzenia załogi, szukając wrogów, a następnie wysyłając ALE na znalezione cele wroga w celu zniszczenia. Pozwala to śmigłowcowi szturmowemu nie tylko pozostawać poza zasięgiem wrogich pocisków krótkiego zasięgu, ale także zbierać dane wywiadowcze na temat pozycji wroga. Jednak praktycznie każdy helikopter może wystrzelić ALE, nawet helikoptery transportowe, co prawdopodobnie sprawia, że drogi, dedykowany śmigłowiec szturmowy jest niepotrzebny.
Uzbrojony helikopter, ostrzega Cancian, może być punktem zwrotnym. „Może być tak, że nowa broń i taktyka odzyskają swoją wartość na polu bitwy… ale w pewnym momencie systemy bezzałogowe sprawdzą się równie dobrze”. Może to oznaczać szereg systemów bezzałogowych, nawet śmigłowiec szturmowy zbliżony wielkością do Apache, ale bez systemów podtrzymywania życia wymaganych dla ludzkiej załogi.
Jedzenie na wynos
Test drona Air Launched Effects wystrzelony z helikoptera transportowego UH-60 Blackhawk. Te drony kamikadze dalekiego zasięgu mogą zapewnić bezpieczeństwo helikopterom szturmowym, jednocześnie polując na wrogie cele. Zdjęcie: Armia USA
Inwazja na Ukrainę obnażyła wady śmigłowców szturmowych w nowoczesnych, intensywnych działaniach wojennych. Podobno Chiny dokładnie przyjrzały się stratom rosyjskich śmigłowców i zdecydowały, że chociaż siły rosyjskie okazały się nieudolne, może to być lekcja dla własnej floty śmigłowców szturmowych Armii Ludowo-Wyzwoleńczej – takiej, która obejmuje ostry skręt w prawo w uzbrojone drony.
Jeśli śmigłowiec szturmowy stanie się przestarzały, armie świata go zastąpią, ale możliwa jest również zmiana taktyki i uzbrojenia, które nie tylko sprawią, że będą bardziej przeżywalne, ale także bardziej skuteczne. Następna dekada może zadecydować, czy śmigłowiec szturmowy utrzyma swoją dumę, czy dołączy do pancernika w stosie odrzuconych, przestarzałych systemów uzbrojenia.