Zdjęcie: Freepik Według nowego raportu oszacowano, że liczba dzieci, które wciąż pozostają
kompletnie niezaszczepione, wynosi 14,3 miliona na skalę globalną. Z kolei eksperci
z publicznej służby zdrowia zwracają uwagę na obszary objęte konfliktami jako
zagrażające międzynarodowe działania na rzecz szczepień dzieci.
Światowa Organizacja Zdrowia i Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci
corocznie upublicznia obszerny raport o kosztorysach z zakresu działalności ku
uodpornieniu przed chorobami na skalę krajową zaczerpniętych z danych
pochodzących z 195 krajów. Według tegorocznego raportu upublicznionego w
poniedziałek nastąpiło pewne polepszenie w ochronie dzieci przed pewnymi
chorobami poprzez rutynowe szczepienia.
Według raportu w ostatnim roku na całym świecie o 171 tysięcy mniej dzieci
pozostało niezaszczepione niż w 2023. Jednak wciąż to pozostawia ponad
czternaście milionów dzieci podatnych na choroby którym można przeciwdziałać
poprzez szczepienie i dodatkowe 5,7 miliona pozostaje jedynie z częściową ochroną,
gdyż mogły jeszcze nie uzyskać wszystkich wskazanych dawek poszczególnych serii
szczepień.
„Ostatnie szacunki podkreślają naprawdę niepokojący bieg wydarzeń”, podaje w
krótkim raporcie dr. Kate O’Brien, dyrektorka Departamentu Immunizacji,
Szczepionek i Produktów Biologicznych organizacji WHO.
„Globalna wizja polega na tym, że wszyscy na całym świecie mogą skorzystać z
szczepionek, które ratują życie”, mówi. „Ale natrafiliśmy na uciążliwą barierę, a
przedarcie się przez nią w celu ochrony więcej dzieci przeciwko chorobom, które
można zapobiec szczepionkami staje się coraz trudniejsze”.
Narastające konflikty i strefy działań wojennych pojawiające się na całym świecie
powstrzymują częściowo postęp w zapewnianiu dzieciom uodpornienie przed
chorobami, co doprowadza do tego, że wiele dzieci pozostaje niezaszczepione,
szczególnie w krajach o niskim lub średnim dochodzie.
Pracownik służby zdrowia oznacza wejście do odwiedzonego domu jako część
kampanii przeciwko polio w Nigerii.
„Dzieci żyjące w jednym z 26 krajów ogarniętych słabością, konfliktami lub kryzysami
humanitarnymi mają trzy razy większą szansę na brak otrzymania szczepień w
przeciwieństwie do dzieci żyjących w krajach, gdzie sytuacja jest stabilna”, twierdzi
O’Brien. „Właściwie, połowa wszystkich dzieci na świecie pozostających bez
szczepień żyje w tych niestabilnych, podatnych i ogarniętymi konfliktami krajach”.
Nowy raport podaje, że ostatniego roku dziewięć krajów: Nigeria, Indie, Sudan,
Demokratyczna Republika Kongo, Etiopia, Indonezja, Jemen, Afganistan i Angola
stanowiły 52 procent wszystkich dzieci, które nigdy nie otrzymały dawki szczepionki.
Tymczasem w większości przypadków w krajach o wysokim dochodzie zakres
szczepionki został zaburzony wahaniem się wobec szczepieniom i brakiem zaufania
wobec instytucji, co doprowadziło do ponownego pojawienia się chorób, które można
zwalczyć szczepieniom, wliczając w to odrę i polio, twierdzi dr. Ephrem Lemango,
wicedyrektor UNICEF-u w sprawie zdrowia i międzynarodowy dyrektor w sprawie
immunizacji.
„Na podstawie tego co wiemy, przez ostatnie pięćdziesiąt lat ponad 150 milionów
istnień zostało uratowane poprzez szczepienia, a to pozwoliło na uratowanie dzieci
przed jakimikolwiek typami chorób”, powiedział w sprawozdaniu Lemango.
„Jednak fałszywe informacje i jakiekolwiek formy wahań przed szczepionkami
stwarzają refleksję nad szerszym brakiem zaufania lub nieufnością wobec systemów
zapewniających szczepionki, ludźmi pracującymi w służbie zdrowia zapewniającej
szczepionki, zakładach produkcyjnych lub ekosystemów które je tworzą”, twierdzi
doktor. „Więc ważnym jest traktowanie fałszywej informacji lub jej braku jako części
szerszego ekosystemu, który należy rozwiązać”.
O’Brien twierdzi, że fałszywe informacje zdają się rozprzestrzeniać wybuch choroby
w grupach krajów, które zazwyczaj mają wysoki odsetek szczepień.
„Są społeczności poniekąd ukryte pod narodowymi statystykami, które mają niski
zakres szczepień i to właśnie tam następują wybuchy epidemii i to właśnie dzieci
cierpią”, mówi O’Brien.
W Stanach Zjednoczonych wybuch odry, który powstał częściowo na wschodnim
Teksasie mającym niski procent szczepień, wciąż się rozprzestrzenia i doszło do
więcej przypadków odry odnotowanych w USA tego roku niż w jakimkolwiek innym
odkąd choroba została uznana jako wykorzeniona ćwierć wieku temu.
Jednak O’Brien dodaje, że podczas gdy skutki fałszywych informacji wciąż rodzą
niepokój, one nie są głównym powodem dla którego miliony dzieci na całym świecie
pozostaje niezaszczepione.
„Kiedy spojrzy się na to pod kątem globalnym, głównym powodem dla którego dzieci
nie są zaszczepione jest dostęp do szczepionek i do usług szczepionkowych, a to
jest szczególnie ważne”, mówi O’Brien.
„One nie są poddane szczepieniom nie dlatego, że nie mają dostępu do
szczepionek”, twierdzi. „One znajdują się w niebezpiecznych środowiskach. Trudno
jest więc o pozyskanie ich i w niektórych przypadkach rząd nie ma dostępu do tych
środowisk”.
„Wciąż mamy wiele do roboty”
Nowy raport pojawia się podczas narastających obaw wobec finansowania
globalnych działań na rzecz szczepieniom. Administracja rządowa Trumpa
rozwiązała Agencję Stanów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Międzynarodowego
(USAID), która działała w partnerstwie z organizacjami takimi jak Gavi, Sojusz na
Rzecz Szczepieniom zapewniający szczepionki. Rząd USA również zapowiedział
plany wobec redukcji wsparcia finansowego na rzecz Globalnych Funduszy do Walki
z AIDS, gruźlicą i malarią.
„Wciąż mamy wiele do roboty”, mówi dyrektor generalny WHO dr. Tedros Adhanom
Ghebreyesus w wydaniu wiadomości. „Drastyczne odcięcia od wsparcia, połączone z
fałszywą informacją o bezpieczeństwie szczepionek grożą zrujnowaniem postępu
dokonanego przez dekady. WHO pozostaje oddane pracy z naszymi partnerami w
celu pomocy krajom w opracowaniu lokalnych rozwiązań i zwiększeniu krajowych
inwestycji w celu dotarcia do wszystkich dzieci z mocą szczepionek, które ratują
życia”.
Raport z wiadomości mówi o tym, że w roku 2024 ochrona przed dyfterytem, tężcem
i krztuścem wciąż obowiązywała kiedy oszacowane 89 procent noworodków na
całym świecie otrzymało co najmniej jedną dawkę szczepionki DTP i to w takich
samych liczbach jak w 2023 i 2022. Około 85 procent przyjęło wszystkie trzy
zalecane dawki szczepionki ostatniego roku w porównaniu do 84 procent w 2023 i 85
w 2022.
Procent dzieci otrzymujących pierwszą dawkę szczepionki na odrę pozostał w
ostatnim roku względnie bez zmian z wynikiem 84 procent w porównaniu do 83 z
2023 i 2022 roku. Jednak udział jest mniejszy niż w 2019 roku, kiedy według nowego
raportu zakres szczepień wynosił 86 procent. Ogólnie mówiąc, raport podaje, że w
ostatnim roku 20.6 miliona dzieci nie otrzymało pierwszej rutynowej dawki
szczepionki przeciwko odrze.
Młode dziecko otrzymujące szczepionkę przeciwko odrze, śwince i różyczce w
Teksasie.
Tymczasem według nowego raportu ogólnoświatowy procent dzieci otrzymujących
drugą dawkę szczepienia na odrę zwiększył się z 73 procent w 2022 roku do 74
procent w 2023 i 76 w 2024.
W Stanach Zjednoczonych występuje spadek w zakresie dziecięcych szczepionek, a
większość przypadków odry tego roku, co stanowi ponad 90 procent, dotyczyło ludzi
którzy nie byli zaszczepieni lub u których nie znano statusu szczepienia, podaje
amerykańska agencja Centers for Disease Control and Prevention.
„Dobra wiadomość jest taka, że udało nam się dotrzeć do więcej dzieci z
szczepionkami. Jednak miliony dzieci pozostają bez ochrony przeciwko chorobom
możliwym do uniknięcia, a to powinno martwić nas wszystkich”, mówi naczelna
dyrektorka UNICEF-u Catherine Russel w wydaniu wiadomości. „Musimy działać
teraz z determinacją abyśmy pokonali przeszkody takie jak kurczące się budżety
sektora zdrowotnego, kruche systemy zdrowotne wraz z fałszywymi informacjami i
żebyśmy przeszli przez ograniczenia stwarzane przez konflikty. Żadne dziecko nie
powinno umrzeć z powodu choroby, której wiemy jak zapobiec”.
O’Brien powiedziała, że nastąpił „niesamowity postęp” w globalnym zasięgu
szczepionki na HPV, co pomaga w ochronie przed wirusem brodawczaka ludzkiego,
który może wywołać raka szyjki macicy i inne powiązane schorzenia.
Procent dziewczynek otrzymujących pierwsze dawki zwiększył się do 31 procent w
2024 z 27 w 2023 i 20 w 2022. Raport podaje, że procent otrzymujących wszystkie
dawki szczepionki rekomendowanej w ich krajach zwiększył się do 28 procent w roku
2024 z 21 w 2023 i 14 w 2022.
Zasięg szczepionki na HPV działa dosyć stabilnie u chłopców, których 8 procent
otrzymało pierwszą dawkę w 2024 i 2023.
„Jest to prawdziwy promyk nadziei w danych w których znowu z roku na rok widzimy
przyrosty przyjętych szczepień na HPV”, twierdzi O’Brien dodając, że ostatnie
przyrosty można w głównej mierze przypisać wprowadzeniu szczepienia w Nigerii,
Bangladeszu i w czterech innych krajach.
Ogólnie rzecz biorąc, nowy raport udowadnia, że pomimo tego, że nie nastąpił
znaczący spadek przyjętych szczepionek przez dzieci na skalę globalną, również nie
nastąpiła znacząca poprawa, twierdzi niepowiązany z raportem dr. Dan Barouch,
dyrektor Centrum Wirusologii i Badań nad Szczepieniami w szpitalu Beth Israel
Deaconess Medical Center.
„Czternaście miliony dzieci, które nie otrzymały żadnych szczepionek, to o
czternaście milionów za dużo. Szczepionki dziecięce są jedną z najbardziej
opłacalnych interwencji jaka kiedykolwiek została opracowana”, twierdzi Borouch.
„Mam nadzieję, że międzynarodowe służby medyczne potraktują programy
szczepień dziecięcych jako priorytet i procedury udzielenia funduszy zostaną podjęte
w celu wznowienia tych programów”.