Łagodna zima w Europie pozostawia zapasy gazu na rekordowo wysokim poziomie

Magazyn gazu ziemnego Astora, który jest największym magazynem gazu ziemnego w Europie Zachodniej, znajduje się w Rehden w Niemczech, 16 marca 2022 r. Astora jest częścią Gazprom Germania Group. REUTERS/Fabian Bimmer/File Photo

Obraz podaży uległ zmianie w porównaniu z sytuacją sprzed dwóch lat, kiedy to handlowcy i decydenci obawiali się możliwych niedoborów gazu w następstwie inwazji Rosji na Ukrainę. Magazyny w Unii Europejskiej i Wielkiej Brytanii były zapełnione w 62% w dniu 5 marca, w porównaniu do średnio 41% w tym samym dniu w latach 2011-2020. Zapasy wyniosły 707 terawatogodzin (TWh), co stanowiło 277 TWh (+64% lub +2,14 odchylenia standardowego) powyżej poprzedniej dziesięcioletniej średniej sezonowej. Nadwyżka wzrosła z 167 TWh (+18% lub +1,70 odchylenia standardowego) na początku zimowego sezonu grzewczego 1 października. Zima 2023/24 charakteryzowała się głównie silną dodatnią Oscylacją Północnoatlantycką otwiera nową zakładkę, kierując silne zachodnie wiatry zza Atlantyku do północno-zachodniej Europy. Różnice ciśnień między obszarem niskiego ciśnienia Grenlandia-Islandia a obszarem wysokiego ciśnienia Bermudy-Azory były większe niż zwykle, przyspieszając napływ ciepłego, wilgotnego powietrza do północno-zachodniej Europy. 

Rezultatem były wyższe temperatury i prędkości wiatru niż średnia, co zmniejszyło zapotrzebowanie na ogrzewanie, a jednocześnie zwiększyło wytwarzanie energii wiatrowej, powodując podwójne zmniejszenie zużycia gazu. Jak dotąd tej zimy zapotrzebowanie na ciepło było o 14% niższe od średniej długoterminowej w Londynie i o 25% niższe od średniej we Frankfurcie w Niemczech. Zapasy są na dobrej drodze do zakończenia zimy na poziomie około 664 TWh, ustanawiając rekord i pokonując poprzednie rekordy na poziomie 629 TWh na koniec zimy 2022/23 i 609 TWh na koniec zimy 2019/20. Północno-zachodnia Europa jest w około 80% w sezonie grzewczym, więc jest mało prawdopodobne, aby jakiekolwiek zimne trzaski miały znaczący wpływ na wynik w tym momencie. To druga łagodna zima w regionie z rzędu. Europa miała zarówno szczęście, jak i spryt.

Wysokie ceny i polityka rządowa mająca na celu zmniejszenie zużycia gazu i energii elektrycznej odegrały rolę w zapobieganiu niedoborom, ale łagodne zimy odegrały większą rolę w zabezpieczeniu dostaw energii. Od października 2023 r. ceny kontraktów terminowych stale spadały, aby zachęcić do większej konsumpcji i ograniczyć gromadzenie nadwyżek zapasów. Skorygowane o inflację ceny kontraktów terminowych typu front-month spadły do średnio zaledwie 26 euro (28,40 dolarów) za megawatogodzinę w lutym z 46 euro w październiku 2023 r. i rekordowych 245 euro w sierpniu 2022 r. Ceny w pierwszych miesiącach miesiąca powróciły do średniej sprzed kryzysu w latach 2011-2020 wynoszącej 23 euro w ujęciu realnym. Niższe ceny powinny ostatecznie zachęcić energochłonne branże produkcyjne, które nie pracowały w 2022 i 2023 roku, do ponownego uruchomienia niektórych z nich. 

Główni użytkownicy przemysłowi w większości zabezpieczają zakupy gazu na rynku terminowym, gdzie ceny z rocznym wyprzedzeniem spadły do średnio około 30-31 euro za megawatogodzinę w 2024 roku. Ceny z rocznym wyprzedzeniem nie są znacznie wyższe niż średnia sprzed kryzysu w latach 2011-2020 wynosząca 26 euro po skorygowaniu o inflację bazową. Minie więcej czasu, zanim spadek kosztów hurtowych przełoży się na ceny detaliczne gazu i energii elektrycznej, ale gospodarstwa domowe i małe firmy powinny odnotować spadek cen przed zimą 2024/25. Niższe ceny już teraz kierują więcej ładunków skroplonego gazu ziemnego do wrażliwych cenowo klientów w Azji Wschodniej i Południowej, którzy nie byli w stanie lub nie chcieli konkurować z zamożniejszymi użytkownikami w Europie w latach 2022/23. Ceny muszą spaść wystarczająco długo, aby pozbyć się nadmiaru zapasów i zrobić miejsce w systemie magazynowym na gromadzenie zapasów latem 2024 roku.