Alkohol, ropa i sok pomarańczowy: Jak Kanada może walczyć z cłami Trumpa

Zdjęcie: Justin Tang/AP

Prezydent USA zapowiedział, że już w sobotę może nałożyć 25% cło na kanadyjski import.

„To nie jest coś, czego chcemy, ale jeśli on pójdzie w tym kierunku, my również podejmiemy działania” – powiedział Trudeau.

Cła są kluczowym elementem wizji gospodarczej Trumpa. Uważa on, że pomagają rozwijać amerykańską gospodarkę, chronić miejsca pracy i zwiększać dochody podatkowe.

Ekonomiści sugerują, że taki ruch może mieć natychmiastowe, katastrofalne skutki dla kanadyjskiej gospodarki – a jednocześnie doprowadzić do wyższych cen dla Amerykanów.

„Nie będę upiększał – nasz kraj może stanąć w obliczu trudnych czasów w nadchodzących dniach i tygodniach” – powiedział Trudeau w telewizyjnym wystąpieniu do Kanadyjczyków.

Kanada stara się całkowicie uniknąć wojny handlowej. Zobowiązała się przeznaczyć ponad 1 miliard dolarów kanadyjskich (690 milionów dolarów amerykańskich; 560 milionów funtów) na wzmocnienie bezpieczeństwa na granicy z USA – co jest kluczowym punktem spornym dla Trumpa, który wydaje się wykorzystywać cła jako taktykę negocjacyjną.

Trudeau powiedział, że wszystkie opcje są nadal aktualne – oto cztery z nich i ich możliwe skutki:

1. Cła celowane na wybrane amerykańskie towary

Kanada już raz prowadziła „wojnę celną” z Trumpem.

Podczas swojej pierwszej kadencji prezydent USA nałożył 10% cła na kanadyjskie produkty aluminiowe i 25% cła na kanadyjską stal, powołując się na względy bezpieczeństwa narodowego.

Ottawa odpowiedziała, nakładając cła na wybrane towary, które miały wysłać polityczny sygnał Trumpowi i jego sojusznikom.

Nałożono cła na sok pomarańczowy z Florydy oraz whisky i bourbon z Tennessee i Kentucky – to ostatnie było siedzibą ówczesnego lidera republikańskiej większości w Senacie, Mitcha McConnella.

Oba kraje ostatecznie zgodziły się na zniesienie ceł rok później.

Wysocy rangą urzędnicy kanadyjscy niedawno powiedzieli lokalnym mediom, że jeśli Trump ponownie nałoży cła, reakcja będzie prawdopodobnie natychmiastowa i celowana.

Według danych rządu USA 17% amerykańskiego eksportu trafia do Kanady. Ponad 75% eksportu Kanady kierowane jest do USA.

Kanada jest bardziej narażona na poważne skutki gospodarcze w przypadku wojny handlowej z USA, a ta wyraźna nierównowaga sprawia, że cła celowane są często pierwszym i najbezpieczniejszym podejściem – powiedział Peter Clark, prawnik, który wcześniej pracował nad kwestiami polityki handlowej w kanadyjskim ministerstwie finansów.

Dzięki nakładaniu ceł na wybrane towary Kanada może uderzyć w USA, nie szkodząc szeroko swoim obywatelom, ponieważ cła mogą natychmiast podnieść ceny dla konsumentów w kraju.

To właśnie dlatego urzędnicy promują kampanię „Kupuj kanadyjskie” jako sposób na złagodzenie skutków potencjalnych działań odwetowych.

Jednak komentatorzy twierdzą, że Trump jest tym razem mniej podatny na polityczne naciski, ponieważ nie może ubiegać się o trzecią kadencję w Białym Domu.

„To nie przyniesie takiego samego efektu jak ostatnio” – powiedział Julian Karaguesian, wykładowca ekonomii na Uniwersytecie McGill w Montrealu i były doradca finansowy w ambasadzie Kanady w Waszyngtonie.

2. Cła odwetowe „dolar za dolara”

Innym ruchem, który Kanada zastosowała w swojej pierwszej wojnie celnej z USA, było wprowadzenie ceł odwetowych według zasady „dolar za dolara”.

Nałożyła identyczne cła na amerykańskie aluminium i stal, dbając o to, by całkowita wartość opodatkowanych towarów amerykańskich była równa wartości ceł na kanadyjski eksport. W tamtym czasie wyniosło to około 16,6 miliarda dolarów kanadyjskich.

Tym razem skala działań może być znacznie większa – według oficjalnych źródeł cytowanych w kanadyjskich mediach, rząd przygotowuje pierwszą rundę ceł na towary o wartości około 37 miliardów dolarów.

Zakres ten może zostać rozszerzony do kolejnych 110 miliardów dolarów kanadyjskich.

Problem polega na tym, że Kanada wciąż nie wie, jak szeroko zakrojone będą cła Trumpa. Im bardziej wszechstronne będą amerykańskie taryfy, tym więcej towarów Kanada będzie musiała objąć opodatkowaniem w odpowiedzi.

Nie wszyscy w Kanadzie popierają strategię „dolar za dolara”. Scott Moe, premier bogatej w surowce prowincji Saskatchewan, stwierdził, że szerokie cła na amerykańskie towary mogłyby „rozerwą ten kraj na strzępy”.

Julian Karaguesian ostrzegł, że zapowiedziane przez Trumpa cła na kanadyjskie towary mogą wepchnąć kraj w recesję. Jeśli Kanada odpowie cłami „dolar za dolara”, może to doprowadzić do wzrostu inflacji.

„To skończy się stagflacją” – powiedział, odnosząc się do sytuacji, w której wysokie ceny występują jednocześnie z wysokim bezrobociem.

Peter Clark dodał, że niezależnie od decyzji Kanady, polityka będzie kluczowym czynnikiem. Sondaże wskazują, że większość Kanadyjczyków popiera odwet, a wielu liderów biznesowych opowiada się za ukierunkowanymi cłami „dolar za dolara”.

Kanadyjscy politycy mogą być pod presją, by odpowiedzieć stanowczo, jeśli miałoby to przełożyć się na wzrost ich popularności, zauważył Clark. „Mówimy o decyzjach politycznych, które nie zawsze są racjonalne.”

3. Opcja „nuklearna” w sektorze energii

Jednym z najcenniejszych atutów Kanady jest energia.

Północno-wschodnie stany USA, takie jak Vermont, Nowy Jork i Maine, w dużej mierze polegają na energii elektrycznej dostarczanej im przez sąsiadujące kanadyjskie prowincje. Kolumbia Brytyjska i Manitoba również dostarczają energię do zachodnich i środkowo-zachodnich regionów USA.

Według danych rządu Kanady około 30 stanów otrzymuje część swojej energii elektrycznej z Kanady.

Kanada jest także największym dostawcą ropy naftowej do USA, stanowiąc 60% całkowitego importu ropy, według danych Amerykańskiej Administracji Informacji Energetycznej (EIA).

Premier Ontario Doug Ford zasugerował, że Kanada mogłaby odciąć dostawy energii do USA, co odczuliby Amerykanie przy dystrybutorach paliwa.

Trump zasugerował w czwartek, że ropa i gaz mogłyby zostać zwolnione z amerykańskich ceł, ale Kanada nadal ma możliwość wprowadzenia ograniczeń w eksporcie energii lub nałożenia podatków, aby wywrzeć presję.

„Jedyną rzeczą, która naprawdę zabolałaby w krótkim okresie, byłby wzrost cen energii, ponieważ Trump sam obiecywał w kampanii, że szybko je obniży” – powiedział Julian Karaguesian.

Jednak taki ruch byłby kontrowersyjny, zwłaszcza dla bogatej w ropę prowincji Alberta, która odmówiła zgody na opodatkowanie eksportu swojej ropy i gazu, argumentując, że zaszkodziłoby to jej gospodarce w nieproporcjonalny sposób.

4. Wycofanie amerykańskiego alkoholu – lub brak odwetu

Pojawiły się także inne pomysły.

Premier Ontario Doug Ford zasugerował, że prowincja mogłaby usunąć amerykańskie alkohole ze sklepowych półek, co wskazuje na możliwość różnorodnych reakcji – zależnych od decyzji poszczególnych premierów prowincji.

Inną opcją jest całkowity brak odwetu – przynajmniej na razie. Od tygodni kanadyjscy urzędnicy spotykają się ze swoimi amerykańskimi odpowiednikami w Waszyngtonie, aby zapobiec nałożeniu ceł przez USA.

W środę minister spraw zagranicznych Melanie Joly spotkała się z sekretarzem stanu Marco Rubio, aby przekazać mu, że cła zaszkodzą obu krajom i że Ottawa podejmuje działania w odpowiedzi na amerykańskie obawy dotyczące bezpieczeństwa granic i przemytu fentanylu.

„Musimy kontynuować dialog” – powiedziała dziennikarzom.

Kanada dała także sygnał, że mogłaby wprowadzić program wsparcia dla firm dotkniętych potencjalnymi cłami – podobny do tych, które obowiązywały podczas pandemii Covid-19.

Niektórzy twierdzą, że biorąc pod uwagę koszty gospodarcze odwetu, Kanada powinna skupić się na dywersyfikacji relacji handlowych i zwiększeniu krajowej produkcji.

„Jesteśmy potęgą w sektorze surowców naturalnych” – powiedział Julian Karaguesian, dodając, że Kanada mogłaby wykorzystać cła jako impuls do rozwoju własnego potencjału i sprzedaży swoich produktów na innych rynkach.