ANALIZA: Presja gospodarcza zmusza chiński bank centralny do wdrożenia polityki stopniowej deprecjacji waluty

Mężczyzna w masce przechodzi obok siedziby Ludowego Banku Chin, banku centralnego, w Pekinie, 3 lutego 2020 r. Zdjęcie: Jason Lee/Reuters

Na tle umacniającego się dolara amerykańskiego i ciągłego spadku kursu chińskiego juana wobec dolara, chiński bank centralny, Ludowy Bank Chin (LBCh), wdrożył politykę stopniowej deprecjacji juana, przyciągając znaczną uwagę. Od początku roku juan osłabił się o 2,1 procent w stosunku do dolara. LBCh od dawna ściśle kontroluje kurs wymiany juana w stosunku do głównych walut światowych, takich jak dolar amerykański.

Na dzień 31 maja 1 dolar amerykański był wymieniany za 7,242 juana, w porównaniu do 7,1106 juana rok wcześniej w tym samym dniu. W dniu 1 stycznia kurs wynosił 7,0896 juana za dolara amerykańskiego, a 29 maja osiągnął najniższy poziom w roku na poziomie 7,2504 juana. Przez cały ten rok dzienny kurs referencyjny ustalany przez LBCh wahał się między 7,09 a 7,11. Ostatnio jednak rynkowy kurs wymiany spadł o 2% poniżej kursu referencyjnego, co było pierwszym takim przypadkiem od ośmiu lat. W dniu 29 maja, przed otwarciem rynku walutowego, LBCh ustalił kurs środkowy na 7,1106 juana za dolara amerykańskiego, najniższy od 23 stycznia tego roku, ale nadal o ponad 1400 punktów bazowych wyższy od prognozy Reutera.

Aby zapobiec zbyt szybkiej deprecjacji juana i utrzymać względnie stabilny kurs wymiany, kilka dużych chińskich banków państwowych kupowało ostatnio dolara amerykańskiego na rynku offshore i sprzedawało go na rynku spot. Globalny rynek finansowy zwrócił uwagę na tę politykę stopniowej deprecjacji.

Istnieje wiele czynników przyczyniających się do deprecjacji juana. Jednym z głównych powodów jest ciągły wzrost gospodarki amerykańskiej i silny dolar amerykański. W ostatnim czasie rentowność amerykańskich obligacji skarbowych nadal rosła, osiągając najwyższy poziom od czterech tygodni. W dniu 28 maja Conference Board poinformowała o znacznej poprawie wskaźnika zaufania amerykańskich konsumentów w maju, który wzrósł z 97,5 w kwietniu do 102, co stanowi pierwszy wzrost od czterech miesięcy, wskazując na pozytywny trend wzrostu gospodarczego. Wzrost rentowności obligacji skarbowych i pozytywne dane gospodarcze ze Stanów Zjednoczonych wzmocniły dolara na globalnym rynku finansowym, bezpośrednio prowadząc do osłabienia juana i przyczyniając się do jego deprecjacji w stosunku do dolara.

Powody chińskiej polityki deprecjacji juana

Frank Tian Xie, profesor biznesu na Uniwersytecie Karoliny Południowej w Aiken, rozmawiał z The Epoch Times i powiedział, że wiadomości dotyczące chińskiego planu stopniowej deprecjacji juana są wiarygodne. „Ludowy Bank Chin od dawna manipuluje kursem wymiany, pozwalając mu na wahania tylko w bardzo wąskim zakresie” - powiedział. „Jednak w miarę jak gospodarka słabnie, a eksport maleje, przenosząc się z eksportu do Europy i Stanów Zjednoczonych do Rosji i Azji Południowo-Wschodniej, eksport ten nie może przynieść wystarczającej ilości twardej waluty, takiej jak dolar i euro. Chiny zarabiają trochę rubli, które nie pomagają w utrzymaniu kursu wymiany RMB”.

Pan Xie zwrócił uwagę, że utrzymanie rosnącego kursu wymiany w takich okolicznościach jest kosztowne, a koszt ten będzie tylko wzrastał. Europa i Stany Zjednoczone zareagują, jeśli juan zbytnio straci na wartości. Obecnie Chiny są zaangażowane w dumping tanich towarów na rynku międzynarodowym. Jeśli juan spadnie jeszcze bardziej, takie oskarżenia staną się bardziej zasadne. Powiedział: „Chiny nie mają innego wyjścia, jak tylko przyjąć takie podejście, ponieważ nie mogą nadal utrzymywać kursu wymiany. Przyjęły więc kontrolowane, stopniowe, ale stałe podejście do deprecjacji”.

Ogromny dług Komunistycznej Partii Chin

Oprócz silnego dolara, inne czynniki, takie jak ogromne zadłużenie lokalne Komunistycznej Partii Chin (KPCh) i szeroko zakrojona emisja walut, również osłabiły wartość juana. Według raportu Chińskiego Narodowego Instytutu Finansów i Rozwoju, wskaźnik zadłużenia kraju do PKB wzrósł o 287,8% w 2023 r., co stanowi wzrost o 13,5 punktu procentowego w porównaniu z rokiem poprzednim. 

Oficjalne dane KPCh pokazują, że na koniec 2023 r. niespłacony dług władz lokalnych przekroczył 40 bilionów juanów (5,5 biliona dolarów). Jest to tylko dług jawny, podczas gdy uważa się, że dług ukryty jest jeszcze większy. Według szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) i banków inwestycyjnych z Wall Street, ukryty dług lokalny Chin wynosi od 7 do 11 bilionów dolarów.

Według chińskiego Ministerstwa Finansów, od stycznia do kwietnia samorządy lokalne wyemitowały nowe obligacje o łącznej wartości 970,8 miliarda juanów (134 miliardy dolarów amerykańskich) oraz obligacje refinansujące o łącznej wartości 947 miliardów juanów (130,7 miliarda dolarów amerykańskich). W samym kwietniu wartość obligacji samorządowych wyniosła 1,9178 biliona juanów (264,8 miliarda dolarów), w tym 637,5 miliarda juanów (88 miliardów dolarów) w obligacjach ogólnych i 1,2803 biliona juanów (176,75 miliarda dolarów) w obligacjach specjalnych.

9 kwietnia amerykańska agencja ratingowa Fitch wskazała, że chińska gospodarka nie może już polegać na starym modelu wzrostu i stoi w obliczu rosnącej niepewności, a finanse publiczne wykazują ryzyko. Fitch zrewidował również długoterminowy rating zadłużenia zagranicznego Chin ze stabilnego na negatywny. 16 kwietnia agencja Fitch obniżyła ratingi kredytowe sześciu głównych chińskich banków państwowych ze stabilnego na negatywny z powodu ogromnej presji i obaw o zdolność chińskiego reżimu do zapewnienia wsparcia, gdy banki znajdują się w trudnej sytuacji.

25 maja Du Wen, były chiński urzędnik państwowy, napisał na X, że Chiny przechodzą bezprecedensowy kryzys gospodarczy, a zadłużenie lokalne jest szczególnie problematyczne. Powiedział, że urzędnicy reżimu wierzyli, że dług lokalny zmiażdży chińską gospodarkę i stanie się przyczyną upadku KPCh. Co więcej, w grudniu ubiegłego roku agencja Moody's obniżyła ratingi ośmiu chińskich banków ze stabilnych do negatywnych.

Chińskie Ministerstwo Finansów ogłosiło 13 maja plany emisji ultra-długoterminowych specjalnych obligacji skarbowych począwszy od tego roku, z początkową emisją 1 biliona juanów (138 miliardów dolarów). Tegoroczne ultra-długoterminowe obligacje skarbowe będą miały okres zapadalności wynoszący 20, 30 i 50 lat. Tegoroczny raport z prac rządu KPCh stwierdza, że emisja ultra-długoterminowych obligacji skarbowych będzie kontynuowana przez kilka lat. Biorąc pod uwagę sytuację gospodarczą i fiskalną Chin, uważa się, że większość środków z tych specjalnych obligacji skarbowych zostanie bezpośrednio przekazana mocno zadłużonym samorządom lokalnym.

Rozsądny kurs wymiany 

Gita Gopinath, pierwszy zastępca dyrektora zarządzającego MFW, zasugerował niedawno, że chiński bank centralny powinien rozważyć uelastycznienie kursu juana w celu zmniejszenia deflacji i pomocy w absorpcji presji zewnętrznej. Pan Xie wyjaśnił, że KPCh nie może sobie obecnie pozwolić na rezygnację z kontroli nad kursem wymiany. Powiedział: „Rozsądny kurs wymiany może być odzwierciedlony tylko w prawdziwie otwartych warunkach wymiany”.

W swojej książce The Dragon's Vault z 2013 r. pan Xie oszacował, że w oparciu o ilość waluty wyemitowanej przez KPCh i czynniki takie jak produktywność w Chinach i Stanach Zjednoczonych, gdyby istniała całkowicie wolna wymiana, 1 dolar mógłby zostać potencjalnie wymieniony na 20 do 30 juanów. KPCh nie ma jednak odwagi pozwolić na swobodną wymianę.

Polityka finansowa jest barometrem warunków gospodarczych, a polityka LBCh polegająca na stopniowej deprecjacji juana wskazuje, że chińska gospodarka stoi w obliczu poważnych wyzwań. Pan Xie uważa, że obecny system gospodarczy Chin może załamać się w każdej chwili. „Stare czynniki napędzające gospodarkę Chin utknęły w martwym punkcie, a nowe czynniki zostały pokonane przez Europę i Stany Zjednoczone, zanim jeszcze się zaczęły, powracając do pierwotnego stanu” - powiedział.