Bogactwo litu w Afganistanie jest szansą dla Turków

Po przejęciu władzy w Afganistanie przez talibów w sierpniu 2021 roku w kraju zaszło wiele zmian. W regionie wciąż kształtuje się nowa koniunktura, od życia społecznego, w którym prawa kobiet są ograniczone, po decyzje dotyczące górnictwa, od sukcesów w walce z narkotykami po konflikty graniczne. Niewątpliwie należy skupić się na wydobyciu litu, który ma swój udział w tych przemianach i ma kluczowe znaczenie dla gospodarki biednego kraju.

Washington Post niedawno ujawnił niezwykły fakt w swoich wysiłkach związanych z gromadzeniem informacji. Według badań źródła zbliżone do Pentagonu oszacowały wartość zasobów litu w Afganistanie na około 1 bilion dolarów. Dane z zeszłego roku wskazują, że ich wartość wynosi od 1 do 3 bilionów dolarów. Szczególnie cenny jest lit, minerał niezbędny do produkcji m.in. laptopów, pojazdów elektrycznych czy baterii zasilanych energią odnawialną. W tym sensie eksperci już zaczęli opisywać ten kraj jako „Arabię ​​Saudyjską Litu”. Z drugiej strony nietrudno się domyślić, że informacja ta nie jest nowa. Daje również pewne wskazówki, dlaczego Stany Zjednoczone pozostawały w regionie przez lata, zanim się wycofały, akceptując, że wojna została przegrana.

Aby zrozumieć, dlaczego lit jest tak ważny, należy najpierw skupić się na obszarach, w których jest on używany. Lit jest niezbędny dla akumulatorów pojazdów elektrycznych, które zaczynają się rozprzestrzeniać na całym świecie. Międzynarodowa Agencja Energii przewiduje, że zapotrzebowanie na lit może wzrosnąć 40-krotnie w ciągu 20 lat.

ROSNĄ SZANSE DLA CHIN

Fakt, że Afganistan znajduje się na liście sankcyjnej wielu krajów, w tym USA, z różnych powodów, zwłaszcza łamania praw człowieka i działań talibów w przeszłości, stwarza szansę dla chińskich firm, ponieważ Chiny nawiązują w ostatnich latach poważne stosunki z talibami. Wysyłają w region swoich dyplomatów i pomagają talibom w walce z Daesh. Mają więc dobre stosunki z administracją talibów i naturalnie znajduje się w uprzywilejowanej pozycji.

Pojazdy elektryczne są postrzegane przez ekspertów jako ważny punkt zwrotny w przejściu na „zieloną energię”. Choć ceny litu wzrosną 8-krotnie w 2022 roku, to niewątpliwie przyciąga uwagę inwestorów i skłania do szukania nowych możliwości. Afgańscy biznesmeni i pośrednicy między chińskimi firmami a afgańskimi urzędnikami, którzy przeprowadzili wywiad z Washington Post, porównują zainteresowanie Pekinu do XIX-wiecznego wyścigu po kopalnie złota. Bez wątpienia przekonamy się w nadchodzących latach, czy to przesada, czy nie.

W ostatnich miesiącach talibowie zawiesili poszukiwania i wydobycie litu; zaczęli czekać na okazje inwestycyjne ze strony firm zagranicznych. Z drugiej strony poważny problem stanowią uwarunkowania geograficzne i niedostateczne możliwości transportowe, zwłaszcza w bogatych w lit regionach kraju, Kunarze i Nuristanie. Trudności mogą pojawić się przed wprowadzeniem kopalni na rynek, a powstanie DAESH w Kunarze również może być postrzegane jako potencjalne zagrożenie.

Shahabeddin Dilaver, wiceminister górnictwa i ropy naftowej w rządzie tymczasowym talibów, powiedział, że w Afganistanie współpracują z chińską firmą nad projektem wartym 10 miliardów dolarów, obejmującym budowę zakładu przetwórstwa litu i fabryki akumulatorów do pojazdów elektrycznych. „Afganistan ma niewystarczające zaplecze przemysłowe, ale duże zasoby mineralne. Żaden zachodni nie może konkurować z Chińczykami w stawianiu czoła wyzwaniom i budowaniu infrastruktury” – powiedział chiński ekspert ds. bezpieczeństwa Zhou Bo.

WEZWANIE DO SANKCJI Z TALIBANU DO USA I NA ZACHÓD0

Administracja talibów również nie odwróciła się od Zachodu. Dilaver zauważył, że zachodnie firmy, w tym amerykańskie, mogłyby składać oferty na wydobycie, gdyby sankcje zostały zniesione. Analitycy przewidują, że w następnej dekadzie około 60 procent pojazdów w Chinach, Europie i USA będzie elektrycznych. Ostrzega się, że w takim przypadku świat może stanąć w obliczu niewystarczających dostaw litu. Są analitycy, którzy twierdzą, że Chiny przejęły kontrolę nad zakładami przetwórstwa litu i światowym rynkiem w zakresie produkcji baterii. Jeśli jednak źródła litu, które będą zasilać rynek, nie zostaną ujawnione, łańcuchowi dostaw grozi załamanie.

W tym sensie Afganistan znów jest postrzegany jako wyjście. Shahabuddin Delawar, pełniący obowiązki talibskiego ministra ds. min, również powiedział w poniedziałek, że jego kierownictwo wkrótce podejmie decyzję w tej sprawie. „Zdajemy sobie sprawę, że wszystkie kraje potrzebują takich zasobów i że w Afganistanie tych zasobów jest pod dostatkiem. Decyzja zostanie podjęta wkrótce” – powiedział Delawar. Dodał, że ich priorytetem jest przydzielanie kopalń litu tym, którzy dysponują niezbędnymi środkami finansowymi i technicznymi. Bo talibowie nie mają takiej infrastruktury.

PRODUKCJA CHIPÓW JEST CO NAJMNIEJ TAK CENNA JAK LIT

Kolejnym punktem równie ważnym jak kopalnia litu w przemyśle elektronicznym i motoryzacyjnym jest produkcja chipów. Wraz z kryzysem tajwańskim pojawiły się poważne problemy w produkcji w sektorze elektronicznym i motoryzacyjnym. W tym sensie dość niezwykłe jest to, że Ankara pracuje nad utworzeniem własnego krajowego zakładu produkcji chipów. Przemawiając podczas ceremonii otwarcia inwestycji w zakład produkcji chipów w ostatnich miesiącach, były minister przemysłu i technologii Mustafa Varank powiedział, że 65-nanometrowe chipy zostaną wyprodukowane w Turcji po raz pierwszy od 12 miesięcy.

Globalny rozmiar rynku branży chipów osiągnął 600 miliardów dolarów. Szybki wzrost rynku również nie pozostaje niezauważony. Fakt, że w prawie każdym urządzeniu w naszym domu znajduje się chip, jest ważny z punktu widzenia ujawnienia krytyczności sytuacji. Oczekuje się, że wielkość rynku chipów osiągnie 1,5 biliona dolarów do 2030 roku. Branża chipów zajmuje również bardzo ważne miejsce w bezpieczeństwie narodowym. Tureckie firmy przemysłu obronnego potrzebują zarówno projektowania, jak i produkcji strategicznych chipów w TUBITAK. Wraz z importem niektórych materiałów infrastrukturalnych z Kataru mogą nastąpić znaczące zmiany w tym zakresie.