Czekolada świąteczna jest droższa, a rolnicy uprawiający kakao cierpią

Zdjęcie: CHROMORANGE/picture alliance

Zakup produktów spożywczych w czasie świąt mogłyby tym razem być bardziej zrelaksowane, w porównaniu z poprzednimi latami. W końcu opadająca inflacja produktów spożywczych w wielu państwach przyczyniła się do tego, że budżet świąteczny w końcu już nie jest obciążony. Inaczej, jeśli chodzi o czekoladę!

Podczas, gdy konsumenci w Niemczech uzupełniają zapasy na święta, lokalne media oznajmiły w tym tygodniu, że za Mikołaja z czekolady płaci się prawie 50 procent więcej. Jeszcze przed rozpoczęciem zakupów świątecznych, brytyjska organizacja konsumencka Which?, ostrzegła, że cena za niektóre tabliczki czekolady lub wyselekcjonowane pudełka czekoladek podniosła się w Wielkiej Brytanii prawie podwójnie.

 Francuski producent czekolady wyjaśnił krótko na łamach regionalnego gazeta codzienna Ouest France, że teraz płaci za tonę kakao - głównego składnika czekolady – do 12.000 euro (12.700 dolarów amerykańskich), kiedy przed rokiem były to jeszcze 3000 euro.

Najgorszy koszmar dla „czekoholików”.

To działa tak, jakby świat został objęty dużą „kakaową inflacją”. A kiedy rezygnuje się z pojedynczych handlarzy surowców, to staje się to coraz gorsze.

Sednem problemu jest niedobór w kakao po katastrofalnych żniwach w Zachodniej Afryce, które były spowodowane chorobą wirusową Cacao swollen shoot Virus (CCSV), która może się rozprzestrzeniać z drzewa na drzewo i w tylko ciągu dwóch lat zmniejszać plony o 50 procent. 

Poza zmianami klimatycznymi, wpływ na wymieranie plonów miał także szczególnie wilgotny okres deszczowy, który został wywołany poprzez zjawisko El-Nino. Poza tym powstały braki w nawozie po wkroczeniu Rosjan na Ukrainę, ponieważ wojna przerwała eksporty przez Morze Czarne.

Kontrakty terminowe na kakao na Londyńskiej Giełdzie Interkontynentalnej (ICE) były w ubiegłym tygodniu notowane na poziomie 8363 GBP (10.671 USD, 10.136 EUR) za tonę metryczną, co stanowi pięciokrotny wzrost ceny w porównaniu z grudniem 2022 roku i prawie trzykrotny wzrost w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

„Najnowszy wzrost budzi niepokój, że zbiory pośrednie w Wybrzeżu Kości Słoniowej i Ghany mogłyby nie spełniać oczekiwań. To zmniejszyłoby potencjalną nadwyżkę produkcyjną w latach 2024/25”, jak mówi Steve Wateridge, szef działu badań tak zwanego Soft-Commodities w Tropical Research Services w Londynie, powiedział DW.

Wirus drzewa kakaowego jest „katastrofą” dla rolników

Wateridge określił skutki choroby drzew kakaowych CCSV “katastrofą” i dodał, że “najwyraźniej będzie zostanie zrobione, by zatamować rozprzestrzenianie się w Wybrzeżu Kości Słoniowej i w Ghanie, tak że sytuacja w przyszłości się tylko pogorszy”.

Michele Nardella, Dyrektorka Działu ds. Gospodarki i Statystyki w Międzynarodowej Organizacji Kakao (ICCO), jest zdania, że decydującym jest teraz, by posunąć do przodu program zrównoważonego rozwoju wśród producentów w Afryce, by polepszyć ich metody uprawy.

„Drobni rolnicy niekoniecznie zdają sobie sprawę z wpływu CCSV na plony i być może nie wiedzą, jak go ograniczyć”, mówi Nardella, który żyje w Abidżanie, w DW. „Być może wahają się, czy je [drzewa kakaowe] wyrywać razem z korzeniami, ponieważ kakao jest ich jedynym źródłem dochodu”.

Pierre Andurand, założyciel i szef biura inwestycyjnego w Andurad Capital Management, ostrzegł krótko w Financial Times o „kilkurocznym deficycie strukturalnym pomiędzy reklamą a popytem na ziarna kakaowe” oraz że „nadejdą o wiele wyższe ceny”.

Andurad powiedział, że światowa produkcja kakao w sezonie 2023-24 zmniejszyła się już o 13 procent. Według niego zapasy ziarna kakaowego w Europie i Stanach Zjednoczonych wynoszą tylko 25% poziomu z grudnia 2023. Jest to najniższy stan od początku zapisów.

Inni obserwatorzy cen kakao, tacy jak Federalny Związek Niemieckiego Przemysłu Cukierniczego (BDSI), który reprezentował interesy więcej niż 200 producentów słodyczy, obawiają się, że liczby produkcji mogą być „niepewne”.

„Istnieją sprzeczne liczby dotyczące całych zbiorów w Zachodniej Afryce. Podczas gdy kilka szacunków wskazuje na spadki, przypływ dostaw z farm do portów - bardzo ważny wskaźnik - w porównaniu z poprzednim rokiem wzrosły”,, wspomina BDSI w pisemnej wypowiedzi dla DW.

Ghana sprzeciwia się przemytowi

Rolnicy w Ghanie, drugiego co do wielkości producenta kakao na świecie po Wybrzeżu Kości Słoniowej, zaczęli gromadzić swoje ziarna kakao w oczekiwaniu na wyższe ceny, co tylko zwiększyło niedobory w zaopatrzeniu.

Niedawno rząd Ghany zapowiedział podwyżki wypłat dla rolników o prawie 50 procent. W ten sposób uniemożliwione będzie przemycanie i gromadzenie w krajach sąsiedzkich, w których ceny kakao są wyższe. Według informacji od Cocobod, ghańskiego związku kakao, Ghana straciła w poprzednim sezonie więcej niż jedną trzecią swojej produkcji kakao przez przemyt.

Dotychczas presja cenowa przyczyniła się tylko w ograniczonym stopniu do popytu. W Niemczech spożycie czekolady na głowę wzrosła z trochę ponad 9 kilogramów (19,8 funtów) w roku 2018 do prawie 9,9 kilogramów w 2023 roku, jak mówi BDSI. Oddzielne dane firmy zajmującej się badaniem rynku, NIQ, wskazał na to, że zbyt czekolady w poprzednich 12 miesiącach spadł o 1,3 procenta.

Według informacji mającej siedzibę w Chicago firmy zajmującej się badaniem rynku, Circana, zbyt czekolady w Stanach Zjednoczonych do czerwca powrócił do 5,5 procenta, przy czym tegoroczny główny sezon nie został jeszcze uwzględniony.

Zbiory na nowych powierzchniach uprawnych w zasięgu wzroku dopiero za kilka lat

Konkurencja czeka tymczasem tylko na to, by podnieść produkcję, gdy zbiory kakao w Zachodniej Afryce dalej będą spadać. Nardella z ICCO wyznał, że „produkcja w Afryce spadła, podczas gdy w Azji i Oceanii pozostawała stała, a w Ameryce Łacińskiej się powiększyła”.

Kilku rolników w Indiach, na które na ten moment przypada tylko 1 procent produkcji ziaren kakaowych, widzą spadek jako szansę. A podczas gdy produkcja w Indonezji, trzecim największym producencie kakao na świecie, osiągnęła w 2010 swój szczyt, rząd próbował wspierać sektor poprzez dotacje z programów na ponowne sadzenie drzew kakaowych. Od stycznia do października indonezyjski eksport kakao podwoił się w porównaniu z poprzednim rokiem i osiągnął, według Jakarta Post, wartość 2 miliardów dolarów.

 „Rolnicy w innych częściach świata od razu zareagowali”, mówi Wateridge, wysoko ceniony ekspert kakao, w DW. „W tym roku oczekujemy rekordowej produkcji w Ekwadorze, Peru, Kamerunie, Nigerii, Demokratycznej Republice Kongo i Ugandzie”.

Ale gdy duże powierzchnie do sadzenia drzew kakaowych będą do wykorzystania, z reguły trwa to cztery lata, zanim można robić zbiory. Dlatego kryzys jeszcze by trwał.

Wateridge szacuje, że najnowszy wzrost cen kakao przyjdzie do konsumentów dopiero z sześcio- do dziewięciomiesięcznym opóźnieniem. To oznacza, że świąteczna czekolada może być w przyszłym roku jeszcze droższa.

„Oba najważniejsze czynniki będą, czy stan międzyplonów się pogorszy i czy wzrost cen znacząco wpłynie na konsumpcję w głównych okresach konsumpcji, jak Boże Narodzenie, Walentynki i Wielkanoc”, powiedział DW.

Ten artykuł został przetłumaczony z angielskiego