Dług publiczny Polski po raz pierwszy przekroczył 2 biliony złotych

Zdjęcie: Notes From Poland

Nominalne zadłużenie wzrosło o ponad 320 miliardów złotych rok do roku - jest to najwyższy wzrost w historii. W ujęciu względnym zadłużenie wzrosło o 19%, co stanowi drugi najszybszy roczny wzrost po 28% wzroście w 2020 roku, w szczycie pandemii Covid-19.

Ubiegłoroczny wzrost wynikał głównie ze zwiększonych wydatków na obronność i inwestycje infrastrukturalne. Tymczasem nominalny PKB Polski osiągnął w 2024 r. rekordowy poziom 3,64 bln zł.

Według GUS, który opracowuje swoje dane zgodnie z metodologią UE, całkowity dług publiczny wyniósł 2,01 bln zł, czyli 55,3% PKB, w porównaniu z 49,5% rok wcześniej. Dane te można porównać do 2004 roku, kiedy to Polska wstąpiła do Unii Europejskiej.

Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych osiągnął 239,8 mld zł w 2024 roku, co odpowiada 6,6% PKB. Był to wzrost z 5,3% PKB rok wcześniej i najwyższy udział od 2020 roku, kiedy to wyniósł 6,9%.

Relacja długu do PKB wzrosła bardziej niż oczekiwano. Ministerstwo Finansów prognozowało, że w 2024 roku wskaźnik ten wyniesie 54,6%, a w 2025 roku 58,4%, w 2027 roku 61,3%, a w 2028 roku nieznacznie spadnie do 61,2%.

Ministerstwo spodziewało się również mniejszego deficytu na poziomie 5,5%. W październiku przedstawiło plan zmniejszenia niedoboru poniżej celu UE 3% do 2030 roku.

Zgodnie z zasadami fiskalnymi UE, państwa członkowskie z deficytem budżetowym przekraczającym 3% PKB lub długiem publicznym przekraczającym 60% mogą zostać objęte procedurą nadmiernego deficytu (EDP).

Jednak w świetle zwiększonych wydatków na obronę po inwazji Rosji na Ukrainę - i wezwań prezydenta USA Donalda Trumpa, aby kraje NATO zwiększyły wydatki wojskowe do 5% PKB - Komisja Europejska rozważa zezwolenie na wyłączenie wydatków związanych z obronnością z tych obliczeń.

„Strefa fiskalna pozostaje daleka od równowagi, głównie ze względu na niezbędne wydatki ponoszone m.in. na obronność i inwestycje infrastrukturalne” - napisali analitycy PKO BP we wtorek rano, przed publikacją danych GUS, cytowani przez stację TVN.

Według nowych danych Eurostatu, również opublikowanych we wtorek, Polska odnotowała drugi najwyższy deficyt w UE w 2024 r., za Rumunią, w której przypadku jest to 9,3% PKB. Kolejne miejsca zajęły Francja i Słowacja, z deficytami wynoszącymi odpowiednio 5,8% i 5,3%. Średnia UE wyniosła 3,1%.

W sumie 12 państw członkowskich odnotowało deficyty równe lub przekraczające próg 3%. Sześć krajów odnotowało nadwyżki budżetowe, przy czym najwyższa z nich wystąpiła w Danii i wyniosła 4,5% PKB.

Pod względem długu publicznego Polska pozostała znacznie poniżej średniej UE, która w ubiegłym roku wyniosła 81% PKB. Dwanaście państw członkowskich przekroczyło próg 60% zadłużenia, przy czym najwyższy wskaźnik długu do PKB odnotowała Grecja (153,6%). Estonia odnotowała najniższy wskaźnik, wynoszący zaledwie 23,6%.