Epidemia krztuśca: Szczepienie kobiet w ciąży to najlepszy sposób najlepszy sposób zapobiegania śmierci noworodków

Zdjęcie: New Africa - stock.adobe.com

W związku z ponownym pojawieniem się tej wysoce zakaźnej choroby, francuski urząd ds. zdrowia przypomniał, że szczepionka przypominająca podawana w czasie ciąży jest bezpieczna i niezwykle skuteczna. Bardzo małe dzieci są pierwszymi ofiarami epidemii krztuśca, której Francja doświadcza od początku roku. Spośród 17 zgonów przypisywanych tej chorobie w 2024 roku (według danych francuskiego instytutu zdrowia publicznego na dzień 28 czerwca), 12 stanowiły niemowlęta w wieku od jednego do dwóch miesięcy. To więcej niż podczas całej poprzedniej epidemii w 2017 roku, mimo że obecna fala jest daleka od zakończenia. Odnotowano również 59 przypadków hospitalizacji dzieci w wieku poniżej 6 miesięcy z powodu złośliwych lub duszących postaci choroby, wymagających długiej i bolesnej resuscytacji Nie wygląda na to, by w najbliższym czasie miało się to skończyć. Powrót krztuśca jest zjawiskiem europejskim, a choroba przenoszona drogą powietrzną jest szczególnie zaraźliwa. Z tego powodu należy zachować szczególną czujność podczas Igrzysk Olimpijskich i Paraolimpijskich, podczas których region odwiedzi duża liczba turystów. Ze uwagi na skalę tej fali (której czasu trwania i zasięgu nie można przewidzieć), francuskie Ministerstwo Zdrowia skierowało sprawę do francuskiego Krajowego Urzędu ds. Zdrowia. W opublikowanym w poniedziałek dokumencie z zaleceniami podkreślono potrzebę szczepienia kobiet w ciąży w drugiej połowie jej trwania, ponieważ jest to najlepszy sposób na ochronę noworodków w pierwszych miesiącach życia. 

Zasięg jest nadal bardzo słaby 

Stanowisko to zostało przyjęte stosunkowo niedawno - w 2022 roku - i nadal jest mało znane wśród ogółu społeczeństwa i pracowników służby zdrowia. Znajduje to odzwierciedlenie w bardzo niskim poziomie zaszczepienia kobiet w ciąży: tylko 16-18% z nich otrzymuje obecnie zalecaną dawkę przypominającą krztuśca między 20. a 36. tygodniem ciąży (chodzi o to, aby zaszczepić je co najmniej miesiąc przed porodem, aby miały czas na przekazanie płodowi maksymalnego poziomu przeciwciał). Profesor Anne-Claude Crémieux, przewodnicząca Komisji Technicznej HAS ds. Szczepień, ubolewa nad faktem, że wskaźnik ten jest całkowicie niewystarczający, zwłaszcza biorąc pod uwagę skuteczność tej metody. Jest to najlepszy sposób ochrony niemowląt: zapewnia 92% ochrony przed śmiercią i 90% przed ciężkimi postaciami choroby, wyjaśnia infekolog. Anne-Claude Crémieux jest świadoma, że szczepienie kobiet w ciąży jest nadal względnie nową praktyką we Francji - jedynymi precedensami są grypa H1N1 w 2009 roku i Covid od 2021 roku. Właśnie dlatego może budzić wątpliwości. Dysponujemy wiarygodnymi danymi na temat szczepionki przypominającej przeciwko krztuścowi, w szczególności dzięki krajom takim jak Wielka Brytania i Stany Zjednoczone, które robią to od ponad dziesięciu lat – zapewnia. Ich systemy nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii nie zgłosiły żadnych niepokojących sygnałów. Szczepienie kobiet w ciąży jest bardzo bezpieczne, zarówno dla matki, jak i dziecka. Stosowane szczepionki to Boostrixtetra lub Repevax, które zawierają również ochronę przed błonicą, tężcem i chorobą Heinego-Medina. Szczepionki te są dobrze tolerowane, nawet jeśli są powtarzane w odstępie krótszym niż pięć lat, co może mieć miejsce w przypadku ciąż następujących krótko po sobie. 

Nie czekaj tylko zaszczep swoje dziecko 

Naturalny przekaz przeciwciał matczynych chroni niemowlęta do czasu ich zaszczepienia, w wieku dwóch, a następnie czterech miesięcy, z dawką przypominającą w wieku 11 miesięcy. Biorąc pod uwagę szczególny kontekst wzrostu zachorowań na krztusiec, ważne jest, aby nie opóźniać szczepień niemowląt, podkreśla Crémieux. Szczepionka przeciwko krztuścowi jest zazwyczaj podawana wraz z pięcioma innymi szczepionkami (przeciwko błonicy, tężcowi, chorobie Heinego-Medina, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i inwazyjnej pałeczce grypy typu b (Hib)). Nawet jeśli poród jest bliski, w interesie kobiety w ciąży jest zaszczepienie się do 15 dni przed narodzinami dziecka (ochrona malucha będzie mniejsza, ale nadal warto). Można udać się do lekarza, położnej, pielęgniarki lub apteki. Należy pamiętać jednak o recepcie. W przypadkach, w których szczepienie przypominające nie było możliwe podczas ciąży, osoby bliskie dziecku (rodzice, dziadkowie, starsze rodzeństwo itp.) powinny przyjąć szczepionkę, jeśli ostatnie takie szczepienie miało miejsce co najmniej 5 lat temu (najlepiej 15 dni przed pierwszym kontaktem z dzieckiem), zwłaszcza gdy maluch ma poniżej 6 miesięcy. Jest to znane jako strategia „kokonowania”, która ma na celu zapobieganie krążeniu wirusa w pobliżu niemowlęcia. Nie jest to jednak konieczne, jeśli matka otrzymała szczepienie przypominające w odpowiednim czasie podczas ciąży.