Istat: inflacja obniża dochody – rośnie liczba osób zagrożonych ubóstwem we Włoszech

Zdjęcie: Getty Images

W 2024 roku 23,1% populacji było zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym (w 2023 roku było to 22,8%). Oznacza to, że znajdują się oni w co najmniej jednej z trzech następujących sytuacji: zagrożenie ubóstwem, poważny materialny i społeczny niedostatek lub niska efektywność zatrudnienia. Zwraca na to uwagę włoski główny urząd statystyczny (Istat) w raporcie „Warunki życia i dochody gospodarstw domowych w latach 2023-2024”.

Szacuje się, że w 2023 r. dochód netto gospodarstw domowych we Włoszech wyniósł średnio 37 511 euro rocznie, czyli około 3 125 euro miesięcznie. Wzrost dochodów gospodarstw domowych w ujęciu nominalnym (+4,2% w 2022 r.) nie nadążał jednak za inflacją obserwowaną w 2023 r. (+5,9% średniej rocznej zmiany zharmonizowanego wskaźnika cen konsumpcyjnych, HICP), co doprowadziło do spadku dochodów gospodarstw domowych w ujęciu realnym (-1,6%) drugi rok z rzędu.

Wzrasta nierówność w podziale dochodów. Jak wyjaśnia Istat, aby zmierzyć nierówność w dystrybucji dochodów, można uszeregować jednostki od najniższego do najwyższego dochodu, klasyfikując je w pięciu grupach (kwintylach). 

Pierwszy kwintyl obejmuje 20% osób o najniższych dochodach ekwiwalentnych, natomiast ostatni kwintyl to 20% osób o najwyższych dochodach. Wskaźnik nierówności dochodowej mierzy się stosunkiem całkowitego dochodu ekwiwalentnego otrzymanego przez najbogatszy kwintyl do dochodu najbiedniejszego kwintyla (wskaźnik znany jako S80/S20).

Szczegóły dotyczące podziału dochodów

Jeśli weźmiemy pod uwagę rozkład dochodów ekwiwalentnych netto bez uwzględnienia czynszów imputowanych, wskaźnik S80/S20 w 2023 roku wyniósł 5,5, co oznacza niewielkie pogorszenie w porównaniu do 2022 roku (kiedy wyniósł 5,3), ale nadal jest poniżej poziomu sprzed pandemii w 2019 roku (5,7). Jeśli natomiast uwzględnimy czynsze imputowane, wskaźnik w 2023 roku wyniósł 4,8 (w porównaniu do 4,7 w 2022 roku), a na południu kraju wzrósł do 5 (z 4,7 w 2022 roku).

Z drugiej strony poziom nierówności jest niższy niż średnia krajowa na północnym zachodzie (4,4), choć pogorszył się w porównaniu z 2022 r. (kiedy wynosił 4,1), oraz w centrum (4,5), gdzie pozostaje zasadniczo stabilny w porównaniu z 2022 r. (4,4); na północnym wschodzie poziom nierówności pozostaje stabilny i niższy niż średnia krajowa (3,7, podczas gdy w 2022 r. wynosił 3,8). Północny zachód ma najwyższy średni dochód gospodarstwa domowego, w tym czynsze imputowane, spośród czterech makroregionów geograficznych (47 429 euro w porównaniu ze średnią krajową wynoszącą 42 715 euro) i najwyższy wzrost w ujęciu nominalnym w porównaniu z 2022 r. (kiedy wynosił 44 564 euro).

Na południu poziom średniego dochodu gospodarstwa domowego z uwzględnieniem czynszów imputowanych jest najniższy (34 972 EUR), pomimo znacznego wzrostu w porównaniu z rokiem poprzednim (w 2022 r. wynosił 33 140 EUR). Kolejne miejsce zajmuje centralna część kraju (44 001 EUR z 42 742 EUR w 2022 r.) i północny wschód, gdzie średni dochód gospodarstwa domowego z uwzględnieniem czynszów imputowanych jest znacznie wyższy niż średnia krajowa i wzrósł z 47 279 EUR w 2022 r. (z 46 933 EUR w 2022 r.). Jednym z głównych wskaźników wykorzystywanych w Europie do oceny nierówności dochodowych jest współczynnik Giniego.

Jeśli współczynnik Giniego zostanie obliczony na podstawie dochodów netto, bez uwzględnienia świadczeń niepieniężnych i świadczeń w naturze (zgodnie z definicją zharmonizowaną na poziomie europejskim), w 2023 roku jego szacowana wartość dla Włoch wyniosła 0,323, co oznacza pogorszenie w porównaniu do roku poprzedniego (0,315 w 2022 roku). Wskaźnik Giniego dla południa i wysp (0,339) jest wyraźnie wyższy od średniej krajowej, podczas gdy w centrum (0,314), a zwłaszcza północnym zachodzie (0,303) i północnym wschodzie (0,276), jego wartość jest znacznie niższa.

Między 2022 a 2023 rokiem wskaźnik Giniego pokazuje niewielki wzrost nierówności dochodowych na północnym zachodzie (0,303 wobec 0,295 w 2022 roku) i w centrum (0,314 wobec 0,305 w 2022 roku), oraz większy wzrost na południu (0,339 wobec 0,321 w 2022 roku). Północny wschód jest jedynym obszarem geograficznym, w którym odnotowano niewielką poprawę w porównaniu do 2022 roku (wskaźnik Giniego wynosi 0,276 wobec 0,282 w 2022 roku).