„Jedyna opcja dla Mnie” – Coraz więcej osób decyduje się na wspólne mieszkania

Diana Danilevica była jedną z ponad 100 osób zarejestrowanych na oglądanie wspólnego mieszkania w Bryn. „Bardzo praktyczny sposób na wejście na rynek nieruchomości”, podsumowuje. Zdjęcie: Karwan Noradin Ali / NRK

„Witam i zapraszam na oglądanie!”

Agent nieruchomości Bledar Osmani wita wszystkich, którzy przybyli na oglądanie nowego mieszkania położonego między Bryn a Hellerud we wschodniej części Oslo. I jest ich wielu. W sumie 125 osób się zgłosiło. Na poprzednim oglądaniu musiał wydłużyć czas o trzy godziny, ponieważ przyszło tak wiele osób, wyjaśnia. „Na to mieszkanie mieliśmy bardzo duże zapotrzebowanie. To może również ilustrować, jak wygląda obecna sytuacja na rynku”, mówi.

Bledar Osmani i DNB Eiendom uważają, że zainteresowanie pokazuje, iż wiele osób zmaga się z trudnościami na zwykłym rynku mieszkaniowym. Zdjęcie: Karwan Noradin Ali / NRK

Dwudziestodziewięcioletnia Diana Danilevica jest jedną z zainteresowanych. Po raz pierwszy bierze udział w oglądaniu mieszkania. Od ośmiu lat śledzi rynek nieruchomości – bez powodzenia. Ale teraz dostrzega nadzieję na zakup mieszkania, pomimo braku wkładu własnego czy bogatych rodziców.„Jestem w Norwegii zupełnie sama, więc uważam, że to jedyna opcja dla mnie”.

Mieszkanie „na spółkę”
Mieszkanie w Bryn jest czymś nieco nietypowym. To „mieszkanie na spółkę”, gdzie kupujący może nabyć całe mieszkanie za połowę ceny. „Oslobolig” został uruchomiony przez czerwono-zielony zarząd miasta w 2021 roku. Jest to spółka mieszkaniowa, która kupuje nowe mieszkania, a następnie sprzedaje na przykład połowę udziałów, dzięki czemu kupujący staje się współwłaścicielem.

Wielu było zainteresowanych dwupokojowym mieszkaniem od Oslobolig. Zdjęcie: Karwan Noradin Ali / NRK

Celem jest umożliwienie większej liczbie osób wejścia na rynek nieruchomości – ludziom takim jak Diana, którzy mają wystarczająco wysokie dochody, by spłacać kredyt, ale brakuje im wkładu własnego. Kupując połowę mieszkania, potrzebują tylko połowy wymaganego wkładu własnego. „A potem wynajmują od nas drugą połowę i z czasem, gdy zaoszczędzą więcej kapitału, dokupują udziały”, wyjaśnia Anne Helene Mortensen, dyrektorka Oslobolig. Czynsz jest ustalany według stawek rynkowych. Kupujący muszą również opłacać swoją część kosztów wspólnych.

Fakty o Oslobolig

Oslobolig został założony w 2021 roku. Firma jest własnością gminy Oslo, OBOS, DNB, Bane Nor Eiendom oraz firmy nieruchomościowej NREP.

Firma kupuje nowo wybudowane mieszkania i wystawia je na swojej stronie internetowej. Osoby spełniające kryteria mogą zgłaszać zainteresowanie i uczestniczyć w oględzinach.

Kupujący muszą nabyć co najmniej 50% mieszkania, ale mogą kupić więcej, jeśli ich na to stać. Resztę wynajmują od Oslobolig. Dzięki temu wymagany wkład własny jest niższy, ale kupujący mogą korzystać z całego mieszkania.

Oferta jest skierowana do „klasy średniej”: osób z przyzwoitymi dochodami, ale bez dużych oszczędności. Obowiązuje limit dochodów dla kupujących: maksymalnie 710 000 NOK (około 261 tys. zł)* dla osób kupujących pierwszy raz i 860 000 NOK (około 316 tys. zł)* dla pozostałych.

Program jest głównie skierowany do singli o stosunkowo dobrej sytuacji finansowej lub par o niskich dochodach. Kupujący muszą być w stanie spłacać kredyt i opłacać czynsz („husleia”) dla Oslobolig.

Kupujący mogą sprzedać mieszkanie w dowolnym momencie. Wówczas kwota ze sprzedaży jest dzielona między nich a Oslobolig w zależności od udziałów własnościowych.

Za Mało Mieszkań

Celem było zdobycie 1000 mieszkań w ciągu pięciu do siedmiu lat. Są jednak daleko od tego celu, jak mówi Mortensen. „Udało nam się pozyskać niecałe 120 mieszkań w ciągu dwóch lat. Ale to również kwestia sytuacji na rynku – podaż jest bardzo mała”. mówi. „Czy więc cel sprzedaży 1000 mieszkań w ciągu pięciu do siedmiu lat jest zbyt ambitny?”. „Za wcześnie, by to ocenić. Ale jeśli rozwój budownictwa mieszkaniowego nadal będzie tak wolny, to jest to zbyt ambitne. I nie możemy kupować mieszkań z rynku wtórnego”, mówi.

Przewodnicząca zarządu Anne Helene Mortensen uważa, że reakcja na sprzedane mieszkania pokazuje, że koncepcja działa. Jednak dostępnych jest zbyt mało nowych mieszkań, aby mogli kupić ich tyle, ile by chcieli. Zdjęcie: Rushda Syed / NRK

Do tej pory sprzedali nieco ponad 70 mieszkań. Teraz dwupokojowe mieszkanie na Bryn może być kolejnym „w kolejce.”

Wielu kupujących pierwszy raz

Diana nie jest jedyną osobą pełną nadziei. Tazrin Ahmed również ma nadzieję na zdobycie miejsca na rynku nieruchomości. Uważa, że nie byłaby w stanie wejść na zwykły rynek nieruchomości. Ale kupując 50%, może to być możliwe.

„Czy konieczne jest istnienie takiej oferty, aby każdy mógł dostać mieszkanie w Oslo?”.

„Zdecydowanie. Zwłaszcza dla imigrantów takich jak ja. To bardzo ważne”, mówi.

Tazrin Ahmed uważa, że oferty takie jak wspólne mieszkania są szczególnie ważne dla imigrantów, którzy często nie mają rodziny w Norwegii, aby pomogła im z mieszkaniem. Zdjęcie: Karwan Noradin Ali / NRK

Według Mortensen z Oslobolig większość kupujących to osoby, które nigdy wcześniej nie posiadały własnego mieszkania, tak jak Ahmed. Wielu z nich to osoby nieposiadające rodziny w Oslo, ale nie wszyscy. Ragnhild Hasle jest tego przykładem. Po kilku latach spędzonych w innym mieście początkowo szukała mieszkania tam, zanim zdała sobie sprawę, że chce wrócić do swojego rodzinnego Oslo. Ale to nie takie proste. W jej budżecie większość dostępnych opcji to mieszkania w złym stanie. Dlatego jest zachwycona mieszkaniem od Oslobolig. „To jest po prostu niesamowite, z tak dobrą jakością, jak tutaj”, mówi. Dla niej ważnych jest kilka rzeczy: bliskość transportu publicznego, poczucie bezpieczeństwa w okolicy i ogólna przyjemność z mieszkania tam. Podczas oględzin wydaje się, że mieszkanie spełnia wszystkie oczekiwania.

Ragnhild uważa, że łazienka i kuchnia były najpiękniejszymi częściami mieszkania. Zdjęcie: Rushda Syed / NRK

„Myślisz, że zostaniesz nowym właścicielem?”.

„Nie wiem. Mam nadzieję. To zależy od tego, kto jeszcze złoży podanie”, mówi.

I dodaje:

„To, że chcę tutaj zamieszkać, nie oznacza, że mam wiele do walki, jeśli ktoś inny jest w gorszej sytuacji na rynku mieszkaniowym niż ja”.

Nie dla Osób z Wysokimi Dochodami

Oslobolig nie jest przeznaczony jako skrót na rynek dla tych, którzy mają już dobre możliwości.

„To było bardzo ważne dla gminy Oslo i polityków, żeby ustalić pewne kryteria, w tym limity dochodów”, mówi Mortensen z Oslobolig.

Osoby kupujące pierwszy raz nie mogą zarabiać więcej niż 710 000 NOK (około 261 tys. zł)*. Dla osób, które wcześniej posiadały mieszkanie, limit wynosi 860 000 NOK (około 316 tys. zł)*.

„Może to brzmieć jak dużo, ale trzeba pamiętać – mieszkamy w Oslo”, mówi Mortensen.

Limit dochodów dotyczy całego „gospodarstwa domowego”. Jeśli mieszkanie kupuje para, ich łączny dochód musi być poniżej tego limitu.

Ragnhild Hasle uważa, że model Oslobolig jest bardzo dobry. Ma nadzieję na „sukces,” ale rozumie, że osoby z mniejszymi zasobami mogą być priorytetowo traktowane. Zdjęcie: Rushda Syed / NRK

Jeśli więcej osób chce kupić i składa oferty, wygrywają ci z najniższymi dochodami. Agent nieruchomości Bledar Osmani mówi, że niektórzy uczestnicy oględzin reagowali na to.

„Były osoby, które zarabiają grubo ponad milion, które zastanawiały się, dlaczego nie mogą kupić”, mówi.

„I wtedy musimy po prostu wyjaśnić, że to mieszkanie nie jest dla nich. Nie jest dla tych, którzy zarabiają zbyt dużo”.