Lewica czy prawica: gdzie w spektrum politycznym znajduje się Bitcoin? Ocena Bitcoina w kontekście polityki Niderlandów

 Fot. Aleksi Räisä, Unsplash.com 

Terminy „lewica” i „prawica” znają wszyscy, ale ich znaczenie jest trudne do zdefiniowania. Pierwotnie pochodzą one z czasów Rewolucji Francuskiej. Kiedy we Francji trzeba było utworzyć nowy parlament, parlamentarzyści chcący zachować rodzinę królewską („konserwatyści”) siedzieli po prawej stronie sali, a po lewej stronie parlamentarzyści popierający rewolucję i chcący zmian („postępowcy”) . 

Od tego czasu nadal używano terminów „lewica” i „prawica”, ale ich znaczenie zmieniało się z biegiem lat. Czasem drastycznie, na przykład w odniesieniu do imigracji zarobkowej. Pół wieku temu to lewica często sprzeciwiała się imigracji, podczas gdy prawica była bardziej otwarta na pracowników z zagranicy. Współcześnie obserwujemy często odwrócenie tych stanowisk, gdzie partie prawicowe mają tendencję do przyjmowania bardziej restrykcyjnej postawy wobec imigracji, w przeciwieństwie do wielu partii lewicowych.

W zeszłym stuleciu terminy te dotyczyły głównie tematów gospodarczych, przy czym lewica często chciała silniejszego rządu, podczas gdy prawica opowiadała się za mniejszą interwencją rządu. Współczesne użycie terminów 'lewica' i 'prawica' rozciąga się poza tradycyjne ramy ekonomiczne, obejmując szereg innych kwestii, takich jak polityka klimatyczna i różnorodne zmiany społeczne. Ta ewolucja sprawia, że jednoznaczne przyporządkowanie partii politycznych do jednej z tych kategorii staje się coraz bardziej skomplikowane. W efekcie, niejednoznaczne już wcześniej znaczenia tych pojęć, obecnie dostarczają jeszcze mniej jasnych wytycznych
 

Partie polityczne i Bitcoin

Przyjrzyjmy się, co partie polityczne w Holandii myślą o Bitcoinie. W przypadku “Bitcoin Voting Guide 2023” poproszono 20 partii politycznych o ich stanowiska dotyczące Bitcoina, kryptowalut i CBDC - Pieniądza Cyfrowego Banku Centralnego (ang. Central Bank Digital Currency).

Okazuje się, że osiem partii politycznych pozytywnie odnosi się do Bitcoina: SP, FVD, DENK, BVNL, JA21, 50PLUS, LP i Partia Piratów. (Tak, nie przewidzieliście się, de Piratenpartij - Partia Piratów). Partie te przedstawiają praktyczne argumenty, w tym zwiększenie efektywności, redukcję kosztów, ochronę przed inflacją i niestabilnością finansową, a także szanse gospodarcze. Podają również argumenty ideologiczne, jak finansowa wolność i suwerenność, prywatność, oraz dostęp do nieskrępowanych funduszy dla dziennikarzy i działaczy społecznych. 

Cztery partie polityczne - VVD, D66, CDA i Volt - nie opowiadają się jednoznacznie za ani przeciw Bitcoinowi, lecz są otwarte na jego obecność pod warunkiem właściwej regulacji. Ogólnie rzecz biorąc, ich stanowisko jest takie, że ludzie powinni sami decydować, co zrobić ze swoimi pieniędzmi. 

Cztery ugrupowania - ChristenUnie, SGP, Groenlinks-PvdA oraz Partia na rzecz Zwierząt - wyrażają sceptycyzm wobec Bitcoina, podkreślając ograniczone korzyści z jego stosowania. Unia Chrześcijańska i SGP wyrażają obawy związane z nielegalnymi przepływami finansowymi oraz zagrożeniami dla konsumentów, natomiast Groenlinks-PvdA i Partia na rzecz Zwierząt krytycznie odnoszą się do wpływu Bitcoina na zużycie energii. Nie są jeszcze znane żadne stanowiska BBB, NSC, BIJ1 i PVV.

Lewo czy prawo?

Istotne jest, że więcej partii opowiada się za Bitcoinem niż przeciw. Mimo to, zarówno zwolennicy, jak i krytycy, dysponują zbliżoną liczbą miejsc w parlamencie: odpowiednio 25 do 23 mandatów. Partie o umiarkowanym stanowisku, takie jak VVD, D66, CDA i Volt, dysponują razem aż 73 mandatami. Wśród zwolenników są cztery partie, które można zaliczyć do prawicowych, ale także dwie niewątpliwie lewicowe. Stosunek mandatów pomiędzy prawą i lewą stroną holenderskiej sceny politycznej jest porównywalny: FVD, BVNL, JA21, LP łącznie mają 13 mandatów, a SP i DENK łącznie mają 12 mandatów. 

50PLUS i Partia Piratów również są za, ale trudniej jest umieścić je w ramach „prawicy” czy „lewicy”. Obecnie nie mają oni żadnych mandatów. 

Ponadto w oczy rzuca się fakt, że wśród partii krytycznie nastawionych wobec Bitcoina dwie kładą nacisk na ekologię i klimat, a dwie pozostałe reprezentują chrześcijańskie wartości. Groenlinks-PvdA i Partia na rzecz Zwierząt w naturalny sposób schodzą na lewą stronę spektrum politycznego, natomiast Unia Chrześcijańska i SGP są bardziej na prawicę od centrum. Rozkład mandatów wśród krytyków jest bardziej lewicowy niż wśród zwolenników – 23 mandaty dla lewicy w porównaniu z 8 mandatami Unii Chrześcijańskiej i SGP.

Neutralność polityczna

Niestety te badania nadal nie dają zbyt wielu wskazówek. Być może nie jest to takie dziwne, ponieważ Bitcoin to oczywiście tylko technologia, podobnie jak Internet. Nie ma on nieodłącznego zabarwienia politycznego. 

Zwolennicy Bitcoina są zatem bardzo zróżnicowani. Powody, dla których są za, są często równie różnorodne. Dla niektórych Bitcoin to innowacja technologiczna i naturalna ewolucja cyfrowego pieniądza, dla innych to cyfrowe złoto i zabezpieczenie przed inflacją. Jeszcze inni postrzegają Bitcoina jako dobro publiczne chroniące prawa człowieka w reżimach autorytarnych, choć jest też mnóstwo ludzi, dla których Bitcoin jest niczym więcej niż narzędziem do spekulacji na giełdzie. Dla niektórych urok Bitcoina tkwi w równości wpisanej w protokół i politykę pieniężną. Inni cenią sobie suwerenność i własność cyfrową. Jeszcze inni entuzjastycznie odnoszą się do międzynarodowego charakteru sieci i możliwości, jakie Bitcoin oferuje w zakresie finansowej inkluzywności dla miliardów osób w rozwijających się krajach. Jeszcze inna grupa postrzega zdecentralizowaną sieć jako poważny przełom – wspólne „pojedyncze źródło prawdy”. Ponadto istnieje także grupa, dla której ważna jest prywatność i nieocenzurowane transakcje, np. dziennikarze i działacze na rzecz praw człowieka.

Bitcoin oznacza wiele różnych rzeczy dla wielu różnych ludzi. Istnieją podobieństwa zarówno z ideologią lewicową, jak i ideologią prawicową. Bitcoin wydaje się zatem politycznie neutralny.

Klimat a kryptowaluty

Opór polityczny wobec Bitcoina koncentruje się na kilku kluczowych obszarach, takich jak ochrona konsumenta, przeciwdziałanie praniu pieniędzy, ryzyko finansowe oraz wpływ na środowisko. Z tych kwestii, szczególnie temat klimatu znajduje się w centrum zainteresowania lewicy. Mimo wyrażanych obaw, Bitcoin nie musi stać w sprzeczności z ochroną środowiska, gdyż debata o jego zużyciu energii jest pełna niuansów i wymaga głębszej analizy.

Wydaje się, że produkty energii odnawialnej coraz częściej wchodzą w symbiotyczny związek z górnikami, ponieważ górnicy zwiększają rentowność elektrowni wykorzystujących energię odnawialną i oferują rozwiązanie problemu nadmiaru mocy w słoneczne i wietrzne dni. Nowoczesne elektrownie nie muszą zatem ograniczać swojej produkcji, a górnicy płacą niższą cenę za nadwyżkową energię elektryczną.

Jest to jeden z powodów, dla których szacuje się, że bilans energetyczny sieci Bitcoina w ponad połowie składa się energii odnawialnej. Coraz częściej pojawiają się głosy, że wydobycie Bitcoina stymuluje przejście na energię odnawialną.

Zdolność do efektywnego generowania energii odnawialnej w dowolnej lokalizacji otwiera drogę do finansowania przejścia na zrównoważone źródła energii w mniej rozwiniętych regionach. Ponadto innowacyjne metody wykorzystania procesu wydobywania bitcoinów do redukcji emisji metanu na fermach, wysypiskach i przy odwiertach naftowych mogą przynosić zyski zamiast generować koszty.

Te nowatorskie podejścia do wykorzystania Bitcoina w nowoczesnych projektach energetycznych nie zdążyły jeszcze na szeroką skalę zadomowić się w społeczeństwie i świadomości politycznej. Mimo to, jak pokazuje ostatni raport renomowanej firmy doradczej KPMG, wiedza na ten temat rośnie. Możliwe, że z upływem czasu, perspektywa kluczowych obserwatorów może ulec zmianie, co historycznie zdarzało się już w innych kwestiach.