Może być katastrofalne

Zdjęcie: AFP

Wyobraź sobie, że masz więcej długów niż ktokolwiek, kogo znasz – zarówno w
wartościach bezwzględnych, jak i w stosunku do swoich dochodów.

Każdego miesiąca musisz przeznaczać całą pensję na spłatę odsetek i rat, a nawet
zaciągać nowe pożyczki, aby obsłużyć ogromne zadłużenie. Jak długo minęłoby,
zanim bank zapukałby do twoich drzwi i zabrał dom? Prawdopodobnie bardzo
szybko.

USA znajduje się w podobnej sytuacji. Kraj ten ma największy dług na świecie,
zarówno pod względem nominalnym, jak i w relacji do wielkości gospodarki.
Amerykański dług publiczny przekroczył już zawrotne 36,2 biliona dolarów. Dla
porównania, Japonia ma około 10 bilionów dolarów długu, a łączny dług krajów UE
wynosi 12 bilionów dolarów. Co więcej, zadłużenie USA rośnie w zastraszającym
tempie – zwłaszcza koszty odsetek stają się coraz większym obciążeniem.

USA nie może zbankrutować?

Jak to możliwe, że Stany Zjednoczone nie ogłaszają bankructwa, tak jak zrobiłby to
przeciętny obywatel?

Istnieją dwa kluczowe powody:
1. Unikalna pozycja dolara w światowej gospodarce.
2. Zasady rządzące długiem publicznym różnią się od tych dotyczących długów
osobistych.
 

USA zadłużają się w własnej walucie – dolarze. To oznacza, że teoretycznie nigdy
nie mogą „zabraknąć im pieniędzy”, ponieważ mogą je dodrukować. Dolar jest
najważniejszą walutą świata, a obligacje rządowe USA są traktowane jako
najbezpieczniejsza inwestycja na rynku.

Czym są obligacje skarbowe?

To po prostu forma pożyczki dla rządu. Inwestorzy kupują amerykańskie obligacje, pożyczając pieniądze Stanom Zjednoczonym w zamian za obietnicę zwrotu z odsetkami. USA zawsze spłacało swoje zobowiązania, dlatego ich obligacje uznaje się za jedną z najbezpieczniejszych inwestycji. Dzięki temu USA może pożyczać pieniądze po stosunkowo niskim oprocentowaniu.
 

W rzeczywistości nie spłacają całego długu, lecz przedłużają go – czyli spłacają stare zobowiązania, emitując nowe obligacje. Tak długo, jak gospodarka rośnie szybciej niż dług, system ten działa. Ale teraz wszystko może się zmienić.
 

Trump sugeruje niewypłacalność USA

Podczas konferencji prasowej na pokładzie Air Force One kilka tygodni temu Trump rzucił kontrowersyjną uwagę:
 

„(...) znaleźliśmy przypadki oszustw, co oznacza, że możemy mieć
mniejszy dług, niż nam się wydawało.”

To zdanie zasugerowało, że USA mogłyby odmówić spłaty części swojego zadłużenia – co ekonomiści nazywają selektywną niewypłacalnością. Choć Biały Dom szybko zaprzeczył, że Trump mówił o długu publicznym, to koncepcja ta zaczęła budzić poważne dyskusje na rynkach finansowych.
 

Niektórzy ekonomiści twierdzą, że Trump może przestać spłacać zagranicznych posiadaczy amerykańskiego długu – co miałoby katastrofalne skutki dla światowej gospodarki.
 

Co się stanie, jeśli USA przestaną spłacać dług?
 

Jeśli Trump wprowadzi ten plan w życie, skutki mogą być dramatyczne:
● Wzrost stóp procentowych: Inwestorzy zaczną domagać się wyższych odsetek za pożyczanie pieniędzy USA, ponieważ ryzyko niewypłacalności wzrośnie.
● Załamanie giełd: Niepewność dotycząca polityki gospodarczej USA może wywołać globalne spadki na rynkach finansowych.
● Osłabienie dolara: Jeśli inwestorzy stracą zaufanie do amerykańskich obligacji, dolar może przestać być najważniejszą walutą świata.

Według Financial Times, profesor Daniel Drezner ostrzega, że taki scenariusz może
spowodować największy kryzys finansowy w historii.
 

Plan „Mar-a-Lago”

Spekulacje na temat możliwej niewypłacalności USA zaczęto nazywać „porozumieniem Mar-a-Lago”, nawiązując do prywatnej posiadłości Trumpa na Florydzie.

Jednym z możliwych rozwiązań, jakie rozważa Trump, jest przymusowe wydłużenie okresu spłaty długu. Oznaczałoby to, że zagraniczni inwestorzy, zamiast otrzymać zwrot swoich pieniędzy w najbliższych latach, byliby zmuszeni zaakceptować nowe obligacje o 100-letnim okresie spłaty – bez odsetek. Ekonomiści zauważają, że:
 

„Do momentu, gdy dług ten miałby zostać spłacony, wszyscy odpowiedzialni politycy byliby już martwi.”
 

Światowa panika?

Jeśli USA rzeczywiście odmówią spłaty swoich zobowiązań, skutki mogą być dramatyczne:
● Masowy odpływ inwestorów z USA
● Załamanie rynków finansowych
● Nowy globalny kryzys finansowy

Eksperci ostrzegają, że USA mogą próbować takiego eksperymentu, nie zdając sobie sprawy, jakie skutki to przyniesie. Mimo że rynki pozostają względnie stabilne, rośnie niepewność. Inwestorzy wciąż ufają amerykańskiej gospodarce, ale jeśli Trump będzie dalej podważał globalny system finansowy, świat może stanąć przed gigantycznym kryzysem.