Narodowy Bank Norwegii rezygnuje z obniżki stóp procentowych

Zarządczyni banku centralnego Ida Wolden Bache wyjaśniła dlaczego decyzja o obniżeniu stóp procentowych zostala zmieniona. Zdjęcie: Helge Mikalsen / VG

Narodowy Bank Norwegii utrzymuje stopę referencyjną na poziomie 4,5 procent, która obowiązuje od grudnia 2023 roku. 

Dzieje się to mimo tego, że bank centralny w styczniu stwierdził, że "możliwie" i "najbardziej prawdopodobnie" dojdzie do obniżki stóp procentowych w marcu. 

Przed spotkaniem były duże wątpliwości, czy Narodowy Bank Norwegii rzeczywiście obniży stopy procentowe. Wielu norweskich ekonomistów i domów maklerskich zmieniło swoje prognozy, przypuszczając, że Bank zdecyduje się poczekać.

|
Zdjęcie: Helge Mikalsen / VG

– Wzrost cen przyspieszył i był wyraźnie wyższy niż oczekiwano. Jeśli obniżymy stopy procentowe zbyt wcześnie, ceny mogą szybko zacząć rosnąć. Dlatego utrzymujemy stopy procentowe na obecnym poziomie, mówi szefowa banku centralnego Ida Wolden Bache.

Zgodnie z przewidywaniami Banku Norwegii, stopy procentowe najprawdopodobniej zostaną obniżone w ciągu roku. Bank sygnalizuje dwa cięcia stóp procentowych w 2025 roku.

"Prognoza dotycząca stopy referencyjnej zawarta w tym raporcie jest zgodna z przewidywaniem, zakładającym, że stopa referencyjna spadnie do 4 procent do końca roku i będzie stopniowo maleć w następnych latach”, pisze bank centralny.

Wraz z decyzją o stopach procentowych Narodowy Bank Norwegii przedstawia również nowe prognozy dotyczące gospodarki i przyszłych stóp procentowych. Bez względu na to, czy dojdzie do cięcia, czy nie, szeroko oczekiwano, że krzywa stóp procentowych zostanie wyraźnie podniesiona i będzie sygnalizować mniejszą liczbę cięć w przyszłości.

Główny ekonomista Kjersti Haugland z DNB Markets zwraca uwagę, że krzywa stóp procentowych została podniesiona dość wyraźnie.

– Bank Norwegii podjął słuszną decyzję. Nie dał się związać stosunkowo niedawnymi wskazówkami. Zarząd widzi, że rozwój sytuacji był inny, niż przewidywano, więc zmieniają plan, mówi Haugland.

– Wygląda na to, że dojdzie do cięć we wrześniu oraz grudniu, dodaje Haugland.

Większa niestabilność niż zazwyczaj

Bank Norwegii podkreśla, że wzrost cen był zdecydowanie wyższy niż oczekiwano, a wzrost płac w ubiegłym roku był wyższy, niż przewidywano. „Może to oznaczać w przyszłości większy wzrost cen, niż zakładaliśmy" pisze bank centralny. Zwraca się również uwagę na to, że przedsiębiorstwa zgłaszają wyższy poziom aktywności, a bezrobocie nieco spadło.

Wnioski są takie, że „wciąż potrzebna jest restrykcyjna polityka monetarna”.

Dodatkowo Bank Norwegii podkreśla, że „niepewność co do przyszłości jest większa niż zazwyczaj”. Wynika to m.in. z wojny handlowej prezydenta USA Donalda Trumpa.

Jeśli szersze restrykcje handlowe doprowadzą do spowolnienia na świecie, prognozy dotyczące norweskiej gospodarki mogą ulec pogorszeniu. Jeśli wzrost cen okaże się bardziej przejściowy, niż zakłada się obecnie, lub bezrobocie wzrośnie bardziej, niż przewidywano, stopy procentowe mogą zostać obniżone szybciej, niż aktualnie się zakłada.

Jednak, z drugiej stron,  może zaistnieć potrzeba podniesienia stóp procentowych, jeśli wzrost płac i cen utrzyma się przez dłuższy czas niż zakładano. 

Szok inflacyjny

Wzrost cen to jeden z głównych powodów, przez które jest mniejsze parcie na obniżenie stóp procentowych.

Luty przyniósł szok inflacyjny. Inflacja bazowa skoczyła do 3,4 procent, znacznie powyżej celu Banku, który wynosił 2 procent wzrostu cen, i dużo wyższa, niż bank przewidywał.

W tym samym czasie stopa bezrobocia pozostaje niska. Skorygowana sezonowo stopa bezrobocia wyniosła nawet 2 procent w lutym, co jest niższą liczbą niż przewidywał bank centralny. 

Wzrost cen i stopa bezrobocia są podstawowymi wskaźnikami, na które Bank Norwegii zwraca uwagę przy podejmowaniu decyzji o stopach procentowych. Podwyżki stóp procentowych w ostatnich latach miały na celu zahamowanie wzrostu cen i ochłodzenie gospodarki.

Ceny żywności w lutym wpłynęły na inflacje. Czekolada to jeden z produktów, których cena wzrosła najbardziej w ciągu ostatniego roku. Zdjęcie: Annika Byrde / NTB

Według ekonomistów, kilka innych czynników również przemawia za tym, by zrezygnować z obniżki stóp procentowych:

• Ceny nieruchomości gwałtownie wzrosły na początku roku, a wzrost był gwałtowniejszy, niż oczekiwał Bank Norwegii.
• Wzrost płac jest wysoki, a perspektywy realnego wzrostu płac w tym roku również są pewne. Silny wzrost płac może przyczynić się do wzrostu cen zarówno poprzez wyższe wydatki konsumpcyjne, jak i przez to, że firmy, które ponoszą wyższe koszty wynagrodzeń, podniosą swoje ceny.
• W badaniu Regionalnego Sieci, norweskie firmy zgłosiły wyższe perspektywy wzrostu. Stało się to mimo tego, że wzrost gospodarczy (PKB dla Norwegii kontynentalnej) był słabszy niż oczekiwano, z spadkiem o 0,4 procent w czwartym kwartale.
• W Europie stopy procentowe na rynkach wzrosły, a wiara w dalsze obniżki stóp procentowych zmniejszyła się. Ma to również wpływ na stopy procentowe w Norwegii. Niemcy i inne kraje europejskie ogłosiły plany dużych inwestycji, w tym w obronę. Może to przyczynić się do wzrostu gospodarczego i zwiększenia konkurencji o siłę roboczą.

Wielu ekonomistów zwróciło uwagę, że byli bardzo niepewni działań Norges Bank, niezależnie od tego, czy wierzyli w obniżki, czy nie. 

Argumenty za obniżką obejmowały m.in. to, że bank centralny nie chciałby odchodzić od wyraźnych sygnałów, które wysłał w sprawie obniżek, że słaba korona rzeczywiście wzmocniła się w stosunku do euro i dolara w ostatnim czasie oraz że niepewne jest, jak trwały będzie wzrost cen.