Rola farmaceuty w terapii duloksetyną: wspieranie leczenia depresji i bólu u osób starszych

Zdjęcie: Nuttapong Punna/Adobe Stock

Duloksetyna (Drizalma Sprinkle; Sun Pharma) w postaci kapsułek o przedłużonym uwalnianiu jest lekiem z grupy SNRI, który uzyskał zatwierdzenie FDA w 2019 roku jako pierwsza i jedyna zatwierdzona forma duloksetyny w postaci "sprinkle" (czyli takiej, którą można rozsypać). Kapsułki zostały zaprojektowane tak, by można było je otwierać, a ich zawartość można było posypać na mus jabłkowy, podać przez sondę nosowo-żołądkową lub połknąć w całości.

Lek został opracowany do stosowania doustnego w leczeniu różnych zaburzeń neuropsychiatrycznych i bólowych u pacjentów, którzy mają trudności z połykaniem — problem ten może nasilać się wraz z wiekiem oraz w związku z chorobami i stanami związanymi z wiekiem, takimi jak depresja i lęk.

Duloksetyna jest wskazana w leczeniu dużych zaburzeń depresyjnych (MDD) u dorosłych; bólu neuropatycznego w przebiegu cukrzycy (DPNP) u dorosłych; przewlekłego bólu układu mięśniowo-szkieletowego u dorosłych; oraz uogólnionego zaburzenia lękowego (GAD) u dorosłych i dzieci w wieku od 7 do 17 lat. Kapsułki są dostępne w dawkach 20 mg, 30 mg, 40 mg i 60 mg.

Około 30% do 35% osób przebywających w placówkach opieki długoterminowej ma trudności z połykaniem, co często prowadzi do błędów w przyjmowaniu leków oraz utrudnia ich właściwe podawanie. Jednocześnie nawet 35% osób przebywających w takich placówkach doświadcza ciężkiej depresji lub klinicznie istotnych objawów depresyjnych. Podkreśla to, jak ważną rolę może odgrywać duloksetyna w leczeniu tej grupy pacjentów — zwłaszcza dzięki swojej formie podania, ułatwiającej stosowanie leku u osób z zaburzeniami połykania.

W 12-tygodniowym badaniu otwartym oceniano zastosowanie duloksetyny oraz programu Zarządzania Depresją i Bólem (DPCM) u osób starszych z MDD i przewlekłym bólem dolnego odcinka pleców (CLBP). Przed zakończeniem badania przewidywano, że duloksetyna w połączeniu z DPCM znacząco poprawi jakość życia związaną ze zdrowiem, zmniejszy lęk, niepełnosprawność, poprawi poczucie skuteczności oraz jakość snu.

Badanie objęło 28 mieszkających samodzielnie osób w wieku 60 lat i starszych. Do pomiaru nasilenia depresji i bólu zastosowano Skalę Depresji Montgomery'ego-Asberga (MADRS) oraz skróconą wersję Kwestionariusza Bólu McGilla (MPQ-SF). Na początku badania mediana wyniku MADRS wynosiła 22,0, a mediana MPQ-SF – 13,0.

Remisję depresji zdefiniowano jako dwa kolejne wyniki MADRS poniżej 9, co oznaczało stabilną odpowiedź na leczenie. Uczestnikom, którzy nie osiągnęli remisji do 6. tygodnia, zwiększano dawkę duloksetyny do 90 mg dziennie, a następnie do 120 mg dziennie w 8. tygodniu, jeśli wyniki nadal przekraczały 9. Poprawa w zakresie CLBP została określona jako poprawa wyniku MPQ-SF o co najmniej 30% względem wartości wyjściowej, a jako drugorzędowy próg ustalono 50%. U uczestników, którzy początkowo osiągnęli remisję, ale później nastąpił nawrót, również zwiększano dawkę duloksetyny do 90 mg dziennie, a następnie do 120 mg dziennie w razie potrzeby. Wizyty kontrolne odbywały się co tydzień przez pierwsze 6 tygodni, a następnie co dwa tygodnie do 12. tygodnia.

Wyniki wykazały, że 46,7% uczestników osiągnęło remisję depresji i odnotowano u nich pozytywną odpowiedź w zakresie bólu dolnego odcinka pleców. Z kolei 93,3% doświadczyło istotnej poprawy w zakresie bólu, a 50% osób, które pozytywnie odpowiedziały na leczenie bólu, również osiągnęło remisję depresji. Średni czas do remisji depresji wynosił 7,6 tygodnia, podczas gdy poprawa bólu następowała szybciej — średnio po 2,8 tygodniach.

Autorzy badania zauważyli, że leczenie przyniosło istotne korzyści w zakresie jakości życia związanej ze zdrowiem psychicznym, redukcji lęku, poprawy jakości snu, złagodzenia dolegliwości somatycznych oraz zwiększenia poczucia skuteczności w radzeniu sobie z bólem i objawami. Nie odnotowano jednak istotnej poprawy w jakości życia związanej ze zdrowiem fizycznym, w zakresie niepełnosprawności związanej z bólem pleców ani skuteczności fizycznej.

Wyniki te podkreślają kluczową rolę farmaceuty w leczeniu zaburzeń neuropsychiatrycznych, szczególnie w rekomendowaniu opcji terapeutycznych korzystnych dla osób starszych, takich jak duloksetyna. Farmaceuci mogą ściśle współpracować z personelem medycznym i pielęgniarskim w placówkach opieki długoterminowej, aby poprawić wykrywanie i leczenie depresji oraz bólu, oferując doradztwo i wspierając przestrzeganie terapii w populacji, która często bywa pomijana.