Sandały Birkenstock nie są sztuką, twierdzi niemiecki sąd

Zdjęcie: Reuters

Sędzia odrzucił jednak pozew, stwierdzając, że buty były praktycznymi elementami projektu – decyzję Birkenstock nazwał „straconą szansą na ochronę własności intelektualnej”. Buty firmy były kiedyś uważane za niefajne, ale w ostatnich latach stały się niezwykle popularne i zyskały większą uwagę po tym, jak aktorka Margot Robbie nosiła różową parę w ostatniej scenie hitowego filmu Barbie z 2023 roku. 

Sandały, które mają wyprofilowaną wkładkę, są chwalone za wygodę i wytrzymałość, a wiele opcji kolorystycznych i stylów pasków ewoluowało od czasu oryginalnej wersji ze skórzanymi paskami w latach 60-tych. Mimo że początkowo zostały odrzucone z wybiegów, szybko stały się modne, zdobywając uznanie supermodelki Kate Moss w latach 90-tych, a nawet pojawiły się na stopach celebrytów podczas rozdania Oscarów. 

Firma ostatecznie zadebiutowała na nowojorskiej giełdzie w 2023 roku i została wyceniona na około 8,6 mld USD (7,08 mld GBP) – dwukrotnie więcej niż w 2021 roku. Popularność sandałów Birkenstock oznacza, że rywale często sprzedają ich podróbki, co skłoniło firmę do złożenia pozwu o ochronę tego, co nazwała „kultowym projektem”. W tym przypadku Birkenstock pozwał do sądu trzech producentów i sprzedawców detalicznych, starając się chronić cztery ze swoich wzorów sandałów.

Niemieckie prawo rozróżnia design i sztukę, jeśli chodzi o produkt. Wzornictwo służy celom praktycznym, podczas gdy dzieła sztuki muszą wykazywać się pewną dozą indywidualnej kreatywności. Sztuka jest objęta ochroną praw autorskich, która trwa przez 70 lat po śmierci twórcy, podczas gdy ochrona wzoru trwa przez 25 lat od momentu zgłoszenia.

Szewc Karl Birkenstock, urodzony w latach 30. ubiegłego wieku, wciąż żyje. Ponieważ niektóre z jego sandałów nie są już objęte ochroną wzoru, firma próbowała uzyskać ochronę praw autorskich, starając się zaklasyfikować swoje obuwie jako sztukę. Sędzia Thomas Koch stwierdził jednak, że wniosek ten był „bezpodstawny”.

 W swoim orzeczeniu dodał, że aby uzyskać ochronę praw autorskich, „należy osiągnąć pewien stopień wzornictwa, który wskazuje na indywidualność”. Birkenstock stwierdził w oświadczeniu, że „kontynuuje walkę z naśladowcami z niesłabnącą energią”, wyczerpując „wszelkie środki prawne, aby bronić się przed imitacjami”.

Orzeczenie Federalnego Trybunału Sprawiedliwości, najwyższego sądu cywilnego w Niemczech, jest ostatecznym wyrokiem, który zapadł po tym, jak dwa sądy niższej instancji rozpatrzyły sprawę i nie zgodziły się w tej kwestii. Pierwszy orzekł na korzyść Birkenstock, podczas gdy drugi uchylił tę decyzję.