Stany Zjednoczone mają zastrzeżenia dotyczące chińskich praktyk pożyczkowych

Starszy urzędnik Departamentu Skarbu wyraził zaniepokojenie praktyką Chin polegającą na udzielaniu określonych rodzajów pożyczek awaryjnych krajom pogrążonym w długach. Zdjęcie: Kenny Holston/The New York Times

Stany Zjednoczone wyrażają nowe obawy dotyczące chińskiej praktyki udzielania pożyczek awaryjnych krajom zmagających się z zadłużeniem, ostrzegając, że brak klarowności dotyczący takiego finansowania może ukrywać problemy fiskalne państw o kruchej gospodarce, które zwróciły się do Chin o pomoc.

Starszy urzędnik Departamentu Skarbu, Brent Neiman, publicznie przedstawił obawy dotyczące tej praktyki w przemówieniu wygłoszonym we wtorek, w którym wezwał Międzynarodowy Fundusz Walutowy do naciskania na Chiny, by te wprowadziły większą przejrzystość swoich warunków pożyczkowych. W Waszyngtonie, w tym roku podczas spotkania niedawno utworzonej dwustronnej grupy roboczej ds. gospodarczych i finansowych, administracja Bidena poruszyła tę kwestię bezpośrednio z chińskimi urzędnikami.

Pożyczki udzielane przez Chiny krajom, które już mają trudności ze spłatą długów, są realizowane za pośrednictwem banku centralnego Chin, przy użyciu tzw. umów swapowych. Umowy te pozwalają krajom pożyczać chińskie renminbi i przechowywać te środki w swoich rezerwach centralnych, jednocześnie wykorzystując posiadane dolary amerykańskie do spłaty zagranicznych długów.

Takie finansowanie jest w istocie linią kredytową, w której kraj zamienia swoją walutę na renminbi i zgadza się płacić Pekinowi wysokie odsetki. Tego typu rozwiązanie pozwala tym krajom na wykorzystanie swoich rezerw dolarowych do finansowania handlu lub innych potrzeb rządowych. Mogą one również użyć tych funduszy do spłaty długów wobec chińskich banków lub do zakupów z Chin, co prowadzi do jeszcze głębszych powiązań z chińską gospodarką.

Chiny udzieliły ponad 200 miliardów dolarów finansowania awaryjnego w ostatnich latach. Chińskie media państwowe podały w tym roku, że bank centralny posiadał 31 obowiązujących umów swapowych o łącznej wartości 586 miliardów dolarów. Pożyczki walutowe w renminbi zazwyczaj mają wyższe oprocentowanie niż te oferowane przez Rezerwę Federalną USA lub Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

Takie pożyczki walutowe nie zawsze pojawiają się w bilansach krajów zaciągających dług, co zaciemnia obraz ich zobowiązań. Brak tych informacji utrudnia innym inwestorom ocenę, jak bardzo zadłużony jest dany kraj, i wywołuje krytykę, że chińskie pożyczki mogą pogorszyć sytuację państw, które z nich korzystają.

W przemówieniu wygłoszonym podczas Forum Oficjalnych Instytucji Monetarnych i Finansowych w Waszyngtonie Neiman przedstawił, jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy zmagał się z oceną sytuacji fiskalnej krajów takich jak Laos, Surinam i Argentyna z powodu niejasności związanych z chińskimi pożyczkami walutowymi.

„To mylące i niespójne traktowanie częściowo wynika z braku raportowania przez Ludowy Bank Chin szczegółów dotyczących każdej z jego umów swapowych”, powiedział Neiman, odnosząc się do chińskiego banku centralnego.

Brak klarowności co do tego, ile pieniędzy chiński bank centralny pożyczył danemu krajowi, na co mogą one być użyte i co zostało spłacone, utrudnia inwestorom i MFW (Międzynarodowy Fundusz Walutowy) podejmowanie decyzji dotyczących nowego finansowania lub umorzenia długów.

„Wspólnie powinniśmy rozwijać entuzjazm i zapewniać zobowiązania ze strony oficjalnych instytucji do inwestowania we wsparcie programów Funduszu”, powiedział we wtorek Neiman, na trzy tygodnie przed planowanymi w Waszyngtonie dorocznymi spotkaniami MFW i Banku Światowego. „Jednak musimy upewnić się, że wynik będzie rozszerzeniem przejrzystych, wiarygodnych i wliczanych do budżetu przepływów finansowych lub umorzeń długów dla krajów realizujących reformy, a nie potencjalnie szkodliwymi formami pożyczek”.

Od lat Chiny są krytykowane przez Stany Zjednoczone i inne kraje zachodnie za obciążanie biednych państw nadmiernym zadłużeniem w ramach Inicjatywy Pasa i Szlaku, która obejmowała niemal bilion dolarów pożyczek na budowę infrastruktury. Międzynarodowi decydenci polityczni naciskają na Chiny, aby zrestrukturyzowały setki miliardów dolarów długu należnego biednym krajom, które stoją w obliczu niewypłacalności, ale postęp w tej kwestii jest powolny.

Eswar Prasad, były szef chińskiego oddziału MFW, powiedział, że amerykańskie skupienie się na chińskich pożyczkach walutowych odzwierciedla frustrację administracji Bidena z powodu sposobu, w jaki Chiny zarządzają swoim kursem wymiany oraz subsydiami, które udzielają zarówno przedsiębiorstwom państwowym, jak i prywatnym.

„Są one istotne, ponieważ sygnalizują ogólnie twarde stanowisko, jakie Stany Zjednoczone przyjmują wobec Chin w każdej kwestii, w tym także ekonomicznej”, powiedział Prasad. W niektórych przypadkach Chiny przedłużają pożyczki walutowe krajom, które są dłużnikami ich państwowych banków, chroniąc je przed stratami.

Brad Setser, starszy pracownik Rady Stosunków Międzynarodowych, zasugerował, że Chiny powinny stosować takie same praktyki raportowania jak inne główne banki centralne, które oferują umowy swapowe. Zauważył, że brak jasności w rachunkowości tych pożyczek rodzi pytania, czy kraje, które już wcześniej zadłużyły się nadmiernie, nie mają „ukrytego długu” wobec Chin. „Myślę, że Ludowy Bank Chin nie był zbyt precyzyjny”, powiedział Setser.