„To desperacja”: Irlandzka branża restauracyjna w obliczu kryzysu z codziennymi zamknięciami

Zdjęcie: Ian Dagnall/Alamy

To tylko niektóre z najnowszych restauracji, które dołączyły do listy ponad 600 lokali zamkniętych w Irlandii w ciągu ostatniego roku, co postrzega się jako narastający kryzys dla lokalnego handlu i oferty turystycznej Irlandii.

Blazing Salads, pionierska restauracja wegetariańska i wegańska, działała przez 37 lat, przetrwała wiele kryzysów gospodarczych, a także pandemię, tylko po to, by teraz zamknąć swoje drzwi. Winą obarczono kombinację inflacji, wzrostu VAT oraz fakt, że klienci pracują zdalnie.

Irlandzkie Stowarzyszenie Restauracji (RAI) alarmuje, że każdego dnia zamykają się średnio dwie restauracje, kawiarnie lub inne firmy gastronomiczne, co jest poważnym ciosem dla niezależnej branży gastronomicznej w kraju. We wtorek właściciele restauracji, kawiarni i pubów maszerowali w proteście do irlandzkiego parlamentu, dając upust swoim frustracjom.

W Cork, kulinarnej stolicy Irlandii, szefowa kuchni i założycielka renomowanej szkoły kulinarnej Ballymaloe, Darina Allen, jest oburzona. „Mam 76 lat. Nigdy w życiu nie wyszłam na ulice, aby protestować, ale wstałam o 6 rano, aby złapać pociąg z Cork. Byłam zdeterminowana, aby wesprzeć tę sprawę”, powiedziała.

„Ludzie w całym kraju są naprawdę wściekli. Czują się zagubieni, niedoceniani. Chcą tylko zarabiać na tyle przyzwoicie, aby móc płacić swoim pracownikom, reinwestować trochę w swoje firmy i kształcić swoje dzieci. To nie są luksusy typu drugi dom na Karaibach. To jest po prostu kwestia przetrwania”.

„To nie zwykłe narzekanie, to desperacja. Wszystko, czego restauracje pragną, to uczciwe wsparcie i docenienie za to, co robią dla Irlandii”, dodała Darina Allen.

RAI twierdzi, że wzrost stawki VAT o 50%, z 9% do 13,5%, sprawił, że przedsiębiorstwa gastronomiczne walczą o przetrwanie. Stawka została obniżona do 9% podczas pandemii, ale restauracje uważają, że jest za wcześnie, aby ponownie ją podwyższyć, biorąc pod uwagę wzrost rachunków za energię, narastające koszty żywności, zmniejszony popyt konsumencki z powodu kryzysu kosztów życia oraz pracę zdalną.

Mężczyzna nagrany na proteście w zeszłym tygodniu wyznał, że działa w branży od 1982 roku i „nigdy wcześniej nie widział, żeby było tak źle”.

Restauratorzy byli pewni, że rząd zareaguje na ich kampanię o cofnięcie podwyżki VAT, biorąc pod uwagę dobry stan finansów państwa. Zwrócili uwagę, że w trudnych latach 80. stawka VAT wynosiła zaledwie 6%. Jednak gdy minister finansów Jack Chambers ogłosił budżet 2 października, jedyną ulgą było wsparcie w wysokości 4000 euro na rachunki za energię, bez zmian w kwestii VAT.

Allen stwierdziła, że brak empatii ze strony rządu jest trudny do zaakceptowania, zwłaszcza że niedawno europejski Sąd przyznał irlandzkiemu skarbowi niespodziewane 14 miliardów euro z tytułu zaległych podatków od firmy Apple.

„Mówi się, że kraj świetnie sobie radzi i że jesteśmy na fali wznoszącej, ale pozwolę sobie stwierdzić, że na poziomie lokalnym tego nie czuć”.

Inni są zaniepokojeni wpływem kryzysu restauracyjnego na główne ulice irlandzkich miast, obawiając się, że niezależne lokale zostaną zastąpione przez sieciówki, które mogą znieść wyższe koszty, jak Pret a Manger czy Carluccio’s, które już działają w Irlandii.

Barry Murphy, właściciel Murfs, małej restauracji typu fish and chips w Durrow w hrabstwie Laois, mówi, że „sklepy z e-papierosami i sklepy charytatywne” już pojawiają się w miejscach po kawiarniach w małych miasteczkach.

Stephen Buckley, którego rodzina prowadzi pięć stekowni oraz rzeźnię FX Buckley, będącą filarem Dublina od 1930 roku, również obawia się, że miasta opustoszeją. „Ludzie nie przyjeżdżają do Irlandii dla pogody. Przyjeżdżają dla kultury, a restauracje i kawiarnie są jej nieodłączną częścią w każdym mieście. Jeśli restauracje upadną, kultura ucierpi, a ludzie przestaną odwiedzać miasto”.

Buckley twierdzi, że firmy takie jak jego mogą przetrwać kryzysy, ponieważ mają zaplecze, które nie jest dostępne dla małych przedsiębiorstw.

Murphy mówi, że podwyżka VAT w sierpniu kosztowała go dodatkowe 25000 euro, bez żadnej ulgi dla tych, którzy ledwo osiągają zysk. „Każdego kwartału dostajesz żądanie, a jeśli nie zapłacisz, ryzykujesz wizytę szeryfa, który dosłownie opróżni twój lokal”, powiedział.

„Nawet pomijając VAT, jest to niesamowicie trudne, życie z miesiąca na miesiąc”, dodał.

Allen oskarża rząd o brak perspektywy. „Irlandzka kuchnia zmieniła się z kraju wołowiny peklowanej i kapusty w ciągu ostatnich 30 lat”, a świeże, wysokiej jakości produkty mleczne i mięsne stały się ogromnym atutem przyciągającym turystów.

„Ludzie czują się niedocenieni. Mają wrażenie, że rząd nie rozumie ani nie docenia, jak ważny jest ten sektor oraz jak wiele robi on dla mieszkańców Irlandii, dla turystów i dla irlandzkiej gospodarki”, powiedziała.

Restauracja Assassination Custard, zaledwie kilka kroków od Departamentu Spraw Zagranicznych przy Kevin Street, była jednym z najbardziej oryginalnych miejsc w Dublinie. Mimo że miała tylko dwa stoliki i siedem miejsc siedzących, przyciągała entuzjastyczne recenzje i generowała długie kolejki w godzinach lunchu. Współwłaścicielka Gwen McGrath powiedziała, że to nie podatek VAT zmusił ich do zamknięcia, lecz ogromne trudności związane z prowadzeniem lokalu gastronomicznego.

„Karmienie ludzi to tylko mały procent pracy. Reszta to wszystko, co trzeba robić w tle: księgowość, przestrzeganie przepisów dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa, a także spełnianie oczekiwań klientów”, wyjaśniła McGrath.