Zwiększone przepisywanie benzodiazepin kobietom poporodowym w czasie pandemii – wyniki badań

Zdjęcie: Jelena Stanojkovic/Adobe Stock

Benzodiazepiny – takie jak diazepam (Valium), alprazolam (Xanax) czy lorazepam (Ativan) – są często stosowane jako doraźne wsparcie na czas, kiedy pacjentki czekają na efekty działania selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Choć mogą przynieść szybką ulgę, nie zastępują leków przeciwdepresyjnych i wiążą się z istotnym ryzykiem uzależnienia i nadużywania – podkreślają autorzy.

Szacuje się, że około jedna na dziesięć kobiet doświadcza depresji lub lęku poporodowego w ciągu sześciu miesięcy od porodu. Niestety, wiele z nich nie otrzymuje właściwej diagnozy ani leczenia. Główna autorka badania, dr Grace Bagwell Adams z College of Public Health przy University of Georgia, przyznała, że inspiracją do jego przeprowadzenia były jej własne doświadczenia z okresu poporodowego podczas pandemii.

„Rozmawiałam z moim lekarzem i powiedziałam mu, że czuję się dosłownie sparaliżowana przez depresję i lęk” – wspomina w informacji prasowej. Powiedział: „Dobrze, przepiszemy coś, żeby cię uspokoić.” „Myślałam, że dostanę SSRI, ale on przepisał mi benzodiazepinę.”

Badanie oparto na retrospektywnej analizie danych przekrojowych, obejmujących ponad 518 000 kobiet w USA, które miały prywatne ubezpieczenie i były w okresie poporodowym w latach 2016–2020. Analizowano zmiany w diagnozach depresji i lęku, a także liczbę recept oraz czas trwania terapii lekami z grupy przeciwdepresantów, Z-drugs (leki nasenne) i benzodiazepin.

Wyniki wykazały około 15,2% wzrostu liczby kobiet, które otrzymały recepty na benzodiazepiny w czasie pandemii. Jednocześnie nie zaobserwowano istotnego wzrostu diagnoz depresji czy lęku poporodowego.

„Najbardziej martwi mnie nie to, co udało się wykazać, ale to, czego nie wykryliśmy” – mówi Bagwell Adams. „Nie uwierzę, że w tej grupie nie wzrosła liczba przypadków depresji i lęku w czasie pandemii. Nawet przed COVID-19 te schorzenia były notorycznie niedodiagnozowane. A mimo to nie widzimy wzrostu liczby rozpoznań.”

Badacze podkreślają, że ich odkrycia mogą wskazywać na trwający problem niedodiagnozowania i niedostatecznego leczenia zaburzeń psychicznych u kobiet. Sytuację mogła dodatkowo pogorszyć pandemia i kryzys w systemie opieki zdrowotnej. W USA standardem jest tylko jedna wizyta poporodowa – zwykle około sześć tygodni po porodzie – podczas której lekarz może przeprowadzić przesiewowe badanie pod kątem depresji lub lęku.

„Jedną z głównych przyczyn zgonów matek jest samobójstwo. Jeśli kobieta nie zostanie zdiagnozowana i nie otrzyma odpowiedniego leczenia, może dojść do tragedii” – mówi Bagwell Adams. „To nie jest tak, że te kobiety nie pojawiły się u lekarza. Problem polega na tym, że nikt ich nie słucha. A najbardziej niepokojące jest to, że analizowaliśmy przypadki kobiet z prywatnym ubezpieczeniem – a więc takich, które mają najlepszy dostęp do opieki. Jeśli to jest najlepszy możliwy scenariusz w USA, to sytuacja wygląda naprawdę źle.”

Ze względu na brak wzrostu liczby diagnoz, autorzy apelują o dalsze badania. Przypominają, że wcześniejsze doniesienia sugerowały nasilenie objawów depresji i lęku u kobiet po porodzie w czasie pandemii, co w ich ocenie może świadczyć o narastających barierach w dostępie do prawidłowej diagnozy i leczenia.

„Dla mnie to badanie rodzi więcej pytań niż odpowiedzi” – podsumowuje Bagwell Adams. „Dzieje się coś poważniejszego – coś, co budzi duży niepokój, jeśli chodzi o podejście do leczenia kobiet, a zwłaszcza kobiet w okresie poporodowym.”