Dlaczego papież wybrał imię Leon? Oto dlaczego imię to jest tak ważne w Kościele katolickim

Zdjęcie: Pexels

Kardynał Robert Francis Prevost przeszedł do historii, stając się pierwszym papieżem katolickim pochodzącym z Ameryki Północnej. Po tym jak został wybrany, wybrał imię papieskie przesiąknięte setkami lat tradycji religijnej: Papież Leon XIV.

„Chociaż nie ma ścisłych zasad regulujących sposób, w jaki papieże wybierają swoje papieskie imiona, wybory są dokonywane celowo i zwykle mają znaczenie w odniesieniu do poprzednich papieży o tym samym imieniu” mówi Karl Shoemaker, profesor historii na University of Wisconsin-Madison, który również współpracuje przy religioznawstwie, prawie i socjologii

Jak wskazują liczby, Prevost jest 14. papieżem noszącym imię Leon. W swoim przemówieniu do Kolegium Kardynalskiego w dniu 10 maja, papież Leon XIV wyjaśnił, że miał „różne powody”, aby wybrać to imię, ale zainspirował go głównie ostatni z jego imienników – papież Leon XIII, który spędził większość swojego pontyfikatu na obronie praw robotników podczas pierwszej rewolucji przemysłowej.

Znaczenie tego imienia jest jasne, gdy spojrzy się na pontyfikaty jego poprzedników. Począwszy od papieża Leona I i jego rzekomej wymiany z Attylą Hunem, aż po rolę papieża Leona IX w Wielkiej Schizmie w 1054 r. n.e., imię papieża ma ogromne znaczenie w Kościele rzymskokatolickim.

Kim był pierwszy papież Leon?

Imię Leon oznacza po łacinie „lew” i niesie ze sobą poczucie królewskości, godności i przywództwa. Papież Leon I, pierwszy z trzech papieży w całej historii, którzy zasłużyli na tytuł „Wielkiego”, uosabia wszystkie te cechy w rzymskim katolicyzmie.

Leon I został papieżem 29 września 440 r. n.e., w czasie, który był dla Kościoła przełomowy. Wraz z rozprzestrzenianiem się katolicyzmu i opracowywaniem doktryny, szybko pojawiły się nowe idee i pytania dotyczące szczegółów, co doprowadziło do powstania grup heretyckich. Papież Leon I natychmiast starał się wyeliminować tych heretyków i komunikował się z biskupami w całym Cesarstwie Rzymskim, aby podkreślić jedność. Nadzorował również sobór ekumeniczny w Chalcedonie w 451 r. n.e., na którym Kościół rzymskokatolicki potwierdził podwójną naturę Chrystusa jako boską i ludzką.

Oprócz jego roli w umacnianiu doktryny kościelnej, legenda głosi, że papież Leon I stanął twarzą w twarz z Attylą Hunem w 452 r. n.e. – i wygrał. Attyla wkroczył do Włoch wraz ze swoją koalicją Gotów, Hunów i innych, którzy chcieli podbić i splądrować Europę. Średniowieczne teksty sugerują jednak, że oszczędził Rzym po tym, jak Leon zwrócił się do niego bezpośrednio. 

Papież Leon I ma również rzadkie wyróżnienie w postaci tytułu Doktora Kościoła nadanego mu po śmierci w 461 roku n.e.. Tytuł ten jest zarezerwowany dla świętych, których pisma cieszą się szczególnym autorytetem w Kościele. Jeszcze w 2008 r. papież Benedykt XVI mówił o Leonie Wielkim, wyjaśniając: „Jak sugeruje przydomek nadany mu wkrótce przez tradycję, był on naprawdę jednym z największych papieży, którzy zaszczycili Stolicę Piotrową i wnieśli bardzo ważny wkład w umocnienie jej autorytetu i prestiżu”.

Leon III i pierwszy Święty Cesarz Rzymski

Papież Leon III był kolejnym papieżem, który przewodził w okresie kształtowania się rzymskiego katolicyzmu. Wybrany w 795 r. n.e. papież Leon III był tym, który koronował Karola Wielkiego na pierwszego cesarza rzymskiego. 

„Wielu historyków przypisuje Karolowi Wielkiemu szerzenie chrześcijaństwa w tych niegdyś pogańskich regionach, przynosząc wspólną kulturę i jednorodność odmiennym plemionom” czytamy w Inside the Medieval World od National Geographic. Władca stał się obrońcą wiary chrześcijańskiej, a pod jego rządami kontynent rozkwitł.

Decyzja papieża Leona III o mianowaniu cesarza przywódcą Kościoła potwierdziła związek między papiestwem a frankijskimi władcami, którzy mieli chronić Kościół katolicki przed zagrożeniami dla jego ziem i praw. Przygotowała również grunt pod działania podjęte przez papieża Leona IX wieki później - kiedy kwestie władzy i doktryny podzieliły chrześcijaństwo na dwie części.

Papież Leon IX i Wielka Schizma

Urodzony jako Brunon z Egisheimu, papież Leon IX został przywódcą Kościoła katolickiego i władcą państw papieskich, terytorium Rzymu i okolic, w 1049 roku n.e.. 

W tym czasie stosunki między Rzymem a Konstantynopolem były napięte. Po tym, jak cesarz Konstantyn przeniósł władzę Imperium Rzymskiego na wschód do Konstantynopola w 330 r. n.e., miasto rosło w siłę i znaczenie w kolejnych stuleciach – ostatecznie stając się „Nowym Rzymem”. Patriarcha Konstantynopola uważał się za równego biskupowi Rzymu, w wyniku czego istniały napięcia dotyczące tego, gdzie faktycznie opierało się zwierzchnictwo w hierarchii kościelnej.

Katolicy na obu krańcach Morza Śródziemnego przyjęli odmienne praktyki (na przykład używanie przaśnego lub zakwaszonego chleba), a kilka szczegółów doktrynalnych między dwiema tradycjami pozostało nierozwiązanych. Różnice kulturowe jeszcze bardziej zaostrzyły konflikt, zwłaszcza język, ponieważ zachód pozostał oddany mszy łacińskiej, a wschód przyjął grekę.

Sprawy stanęły na głowie po tym, jak Konstantynopol zamknął wszystkie swoje łacińskie kościoły. W odpowiedzi papież Leon IX wysłał delegację pod przewodnictwem Huberta z Silva Candida do Konstantynopola, rzekomo w celu rozwiązania sporu z patriarchą Michałem Cerulariuszem. Zamiast tego Hubert umieścił bullę ekskomunikującą patriarchę w mieście na ołtarzu w Hagia Sophia 16 lipca 1054 r. n.e.

Papież Leon IX zmarł do czasu ekskomuniki, ale mimo to był to ruch, który on zainicjował. W rezultacie Kościół rzymskokatolicki z siedzibą w Rzymie i wschodni Kościół prawosławny z siedzibą w Konstantynopolu stały się dwoma odrębnymi bytami po Wielkiej Schizmie.

Papież Leon X ekskomunikuje Marcina Lutra

Inny papież Leon – Leon X – również stanął w obliczu podziału w chrześcijaństwie. Papież Leon X (urodzony jako Giovanni di Lorenzo de' Medici) sprawował władzę papieską w latach 1475-1521 n.e. W ostatnim roku swojego pontyfikatu papież ekskomunikował Marcina Lutra.

Luter, niemiecki teolog i były augustianin, stał się głośnym krytykiem Kościoła katolickiego. W 1517 r. w swoich słynnych Dziewięćdziesięciu Pięciu Tezach wyartykułował oskarżenia o korupcję przeciwko Kościołowi i zapewnił, że zbawienie przychodzi przez wiarę, a nie przez dobre uczynki i odpusty. W 1521 r. odmowa Lutra do odwołania swoich twierdzeń na Sejmie wormackim doprowadziła do wydania przez papieża Leona X bulli ekskomunikującej Lutra i jego zwolenników.

Marcin Luter był jedną z kluczowych postaci reformacji protestanckiej w XVI wieku, w wyniku której zachodnie chrześcijaństwo podzieliło się na dwie części – z Kościołem rzymskokatolickim w jednym obozie i wyznaniami protestanckimi, takimi jak luteranizm, w drugim.

Papież Leon i duch jedności

Łącznie papieże ci są jednymi z najbardziej wpływowych ludzi, którzy sprawowali pontyfikat. Opowiadali się zarówno za jednością, jak i pobożnością.

Dotyczyło to papieża Leona XIII, który obejmował Stolicę Piotrową w latach 1878-1903. Jako intelektualista, który uznawał potrzebę nauki, nowoczesnych idei i otwartości umysłu, papież Leon XIII był również teologiem. Jak ujął to Instytut Papieża Leona XIII, widział on „głęboko rzeczywistość świata, zawsze świadomy niewidzialnej, ale bardzo realnej walki toczonej przeciwko duszy każdego człowieka i przeciwko społecznościom na całym świecie”.

Duch ten został uchwycony przez papieża Leona XIV w jego pierwszych uwagach do świata. Jego oświadczenie o wspólnej pracy na rzecz budowania mostów, komunikacji i bycia „otwartym na wszystkich, na wszystkich, którzy potrzebują naszej miłości, naszej obecności, dialogu i miłości” jest echem papieża Leona XIII z poczuciem nadziei na przyszłość.

W swoim późniejszym przemówieniu do Kolegium Kardynalskiego papież Leon XIV wyjaśnił, że zainspirował go papież Leon XIII i jego nauczanie na temat praw pracowników podczas pierwszej rewolucji przemysłowej - którą porównał do współczesnego rozwoju sztucznej inteligencji.

„W naszych czasach, Kościół oferuje wszystkim skarbiec swojego nauczania społecznego w odpowiedzi na kolejną rewolucję przemysłową i rozwój w dziedzinie sztucznej inteligencji, które stanowią nowe wyzwania dla obrony ludzkiej godności, sprawiedliwości i pracy” powiedział papież Leon XIV.