Dyrektorzy: Rozmowa z uczniami o antysemityzmie stała się „silnie upolityczniona” po 7 października

Zdjęcie synagogi w Göteborgu z grudnia 2017 roku. Kwiaty i papierowe serca złożone w wyrazie wsparcia po ataku bombowym, do którego doszło noc wcześniej. 
Zdjęcie: Nora Lorek/TT

Oświadczają dyrektorzy w nowym badaniu przeprowadzonym przez miasto Göteborg. 

Badanie zostanie omówione w przyszłym tygodniu przez radnych komitetu ds. szkół podstawowych i jest odpowiedzią na polecenie rady miasta.

Należy podkreślić, że raport „Antysemityzm w szkołach Göteborga” został sporządzony na podstawie ograniczonych danych. Spośród 40 wicedyrektorów zaproszonych do rozmowy tylko 12 wzięło udział w ankiecie. 

Ponadto w rozmowie uczestniczyli także inni pracownicy szkół, a ankieta została wysłana do tych placówek, w których doszło do incydentów na tle antysemickim. 

W podsumowaniu raportu można przeczytać, że „należy uwzględnić to, że przypuszczalnie nie wszystkie antysemickie incydenty zostały zgłoszone, zatem rzeczywisty rozmiar problemu prawdopodobnie jest większy niż wynika to z raportu”. 

Jesienią 2023 roku oraz wiosną 2024 roku zarejestrowano dziesiątki wypadków, które „mogą być rozumiane jako antysemickie”, gdzie połowa „ma związek z trwającą wojną na Bliskim Wschodzie”. 

Według raportu z rozmów z zastępcami dyrektorów wynika, że „wiele szkół zmaga się z antysemityzmem”, gdzie „powtarzalnymi zjawiskami jest przemoc słowna, graffiti w kształcie swastyk, naklejki z antysemickim przesłaniem oraz obraźliwe gesty nawiązujące do pozdrowień hitlerowskich”. 

We wszystkich przypadkach należało podjąć działania, takie jak wezwanie uczniów wraz z opiekunami do szkoły oraz zgłoszenie na policję.

Większość uczniów, którzy wzięli udział w ankiecie, nie akceptuje obrażania Żydów. Jednocześnie ponad połowa odpowiedziała, że kiedykolwiek, czasem lub często słyszą, jak inni uczniowie żartują z Żydów lub ich obrażają. 

Powracającym twierdzeniem jest, że „współczesny antysemityzm może być trudny do zidentyfikowania”. Nikt nie odpowiedział, że uczniowie sprzeciwiają się nauczaniu o Holokauście, lecz jeden z dyrektorów przyznał, że „pojawiło się narzekanie i krytyczne pytania”, a podczas szkolnych wizyt ocalałych z Holokaustu lub ich krewnych pewni uczniowie kwestionowali ich relacje „z perspektywy aktualnych zdarzeń w Palestynie”. 

Pewien dyrektor odpowiedział, że nauczyciele muszą stale mieć dużą świadomość tego, co dzieje się w klasie podczas nauczania o Zagładzie, aby potrafić zadziałać. 

Podczas gdy część dyrektorów odpowiedziała, że nie zaobserwowali żadnej zmiany po ataku Hamasu na Izrael 7 października 2023 roku ani po późniejszej odpowiedzi Izraela atakiem na Gazę, inni odpowiedzieli, że zauważyli pewien wzrost oraz zarówno uczniowie jak i szkolny personel są poruszeni wojną za sprawą swoich krewnych lub przyjaciół, którzy są bezpośrednio dotknięci skutkami tych zdarzeń. 

Według raportu „sytuacja opisana jest jako silnie upolityczniona i ważnym jest znalezienie rozsądnego kierunku dla szkół”. Zdarza się, że pracownicy szkół wyrażają różne poglądy na temat konfliktu, „co skutkuje niepewnością co do tego, co przekazywane jest uczniom w klasach”. 

Obserwacją wychodzącą na pierwszy plan jest „istnienie różnych przejawów neutralności w kontekście różnych konfliktów”. Mowa o oficjalnym sprzeciwie Szwecji wobec rosyjskiej wojny w Ukrainie. 

Niektórzy dyrektorzy odpowiedzieli, że czują, iż szkoła uznała pracę nad podstawowymi wartościami za coś oczywistego. Jeden z dyrektorów podkreśla, że nauczyciele unikają konspektów zajęć, które obejmują dyskusję, „ponieważ te elementy są postrzegane jako trudniejsze do ocenienia, co grozi zakwestionowaniem oceny”.

Administracja miejskich szkół podstawowych we wnioskach z ankiety pisze, że wyniki badania powinny być brane pod uwagę z ostrożnością ze względu na niezgłoszone przypadki. Przypomina także, że pracuje nad tym, aby w tym roku szkolnym wszyscy dyrektorzy mieli możliwość współpracy z Instytutem Żywej Historii. 

Podobne raporty zostały opublikowane w Malmö w 2021 roku oraz w Sztokholmie w 2022 roku. Na szczeblu krajowym Szwedzka Rada ds. Zapobiegania Przestępczości ma 5 czerwca złożyć sprawozdanie na temat dyskryminacji żydowskiej mniejszości narodowej, a Narodowa Komisja Edukacji w grudniu ma zaprezentować przykłady działań, które przyczyniły się do przeciwdziałania antysemityzmowi w szkołach.