„Hiszpania i Portugalia znów mają prąd, ale wciąż nie wiadomo, co spowodowało poniedziałkową awarię” Oto, co wiemy:

Zdjęcie: Susana Vera/Reuters

Nadal nie wiadomo, co spowodowało tę nagłą i potężną awarię, która pogrążyła dziesiątki milionów ludzi w ciemnościach i sparaliżowała życie w tamtych rejonach. 

Władze badają, czy był to wynik rzadkiego zjawiska, cyberataku, czy innej przyczyny, podczas gdy lotniska i dworce usiłują nadrobić gigantyczne opóźnienia.

Co się wydarzyło?
Hiszpańska sieć energetyczna funkcjonowała normalnie aż do godziny 12:33 (6:33 rano czasu wschodniego w USA), kiedy nagle doszło do zakłóceń. 

Eduardo Prieto, dyrektor ds. operacyjnych hiszpańskiej sieci Red Eléctrica, poinformował, że sieć początkowo odzyskała równowagę po pierwszym wstrząsie. Jednak druga awaria, która nastąpiła półtorej sekundy później, doprowadziła do „pogorszenia parametrów operacyjnych” systemu, skutkując „masowym odłączeniem jednostek wytwórczych” i „odcięciem linii łączących z Francją”.

W ciągu zaledwie kilku sekund ze hiszpańskiego systemu energetycznego zniknęło 15 gigawatów energii – co stanowiło 60% całkowitego zapotrzebowania w tym momencie – poinformowały źródła rządowe CNN. Cała sieć energetyczna Hiszpanii uległa wtedy załamaniu. 

„Półtorej sekundy może nie wydawać się dużo. Dla człowieka to nic. Ale w świecie energetyki to bardzo długo” powiedział Prieto we wtorek.

Co spowodowało przerwę w dostawie prądu?

To kluczowe pytanie, które zadają sobie dziesiątki milionów ludzi.  Odpowiedź brzmi: nie wiadomo. 

Poprzednie awarie w Europie miały zwykle oczywiste przyczyny, takie jak pożary czy ekstremalne zjawiska pogodowe. Tym razem wszystko miało miejsce w ciepły, słoneczny dzień, a ponad 24 godziny po blackoutcie nadal nie wiadomo, dlaczego cała Hiszpania straciła prąd.

Wydaje się, że problem zaczął się w Hiszpanii – premier Portugalii Luís Montenegro szybko wskazał na sąsiedni kraj jako źródło problemu. Hiszpański premier Pedro Sanchez powiedział na wtorkowej konferencji prasowej, że jego rząd powołał „komisję śledczą”.

Jak podała agencja Reuters, Sánchez wykluczył nadprodukcję energii odnawialnej jako przyczynę awarii. 

Potwierdził, że hiszpańskie organy ds. cyberbezpieczeństwa badają również, czy przyczyną był cyberatak. Najwyższy sąd karny w Hiszpanii powiedział również we wtorek, że bada, czy winny był „akt sabotażu komputerowego na infrastrukturze krytycznej”. Potwierdził również, że hiszpańskie służby ds. cyberbezpieczeństwa badają, czy przyczyną mógł być cyberatak. Najwyższy sąd karny w Hiszpanii poinformował we wtorek, że analizuje, czy mogło dojść do „aktu sabotażu informatycznego infrastruktury krytycznej”.

Jak rozległe były zakłócenia?

Elektryczność została całkowicie odcięta w większości Hiszpanii i Portugalii na kilka godzin, ostatecznie powracając do większości miejsc w poniedziałek wieczorem.

Światła drogowe, latarnie uliczne, terminale płatnicze i ekrany zostały odcięte, chyba że były zasilane bateryjnie; wiele sklepów zostało zamkniętych, a inne zostały zmuszone do przyjmowania tylko płatności gotówkowych. 

Transport został całkowicie sparaliżowany – odwołano loty na lotniskach w całej Hiszpanii i Portugalii. Miasta takie jak Madryt, Lizbona, Barcelona, Sewilla czy Walencja to kluczowe ośrodki transportowe, finansowe i turystyczne. Według danych UE dwa z pięciu najbardziej ruchliwych lotnisk w Unii w 2023 roku znajdowały się właśnie w Madrycie i Barcelonie. 

Policjanci musieli ręcznie kierować ruchem, ulice błyskawicznie się zakorkowały, a metro zostało zamknięte. 

Na szczęście udało się uniknąć najgorszego scenariusza: hiszpańskie elektrownie jądrowe zostały uznane za bezpieczne i w pełni operacyjne, a szpitale w obu krajach działały dzięki generatorom awaryjnym.

Pełne koszty kryzysu będą znane dopiero za kilka dni. We wtorek hiszpańskie służby ratownicze poinformowały, że troje starszych osób zmarło z powodu podejrzenia zatrucia tlenkiem węgla po użyciu generatorów prądu w czasie awarii.