Jak Ozempic Przyczynia się do Transformacji Małego Duńskiego Miasteczka

Pracowite popołudnie w Costa Kalundborg Kaffe, kawiarni nad portem w Kalundborg, Danii. Zdjęcie: Charlotte de la Fuente dla The New York Times.

Kiedy słońce zachodzi nad portem w Kalundborg, małym miasteczkiem około 100 km na zachód od Kopenhagi, światło wpada przez szklane ściany kawiarni Shauna Gamble i otula jego popołudniowych klientów ciepłym blaskiem. Mimo że w pobliżu nie ma zbyt wiele poza kawiarnią, to jest to lokalizacja godna pozazdroszczenia - jest na wodzie i w pobliżu dużego placu zabaw.

Jednak niedługo ma się to zmienić na to, ponieważ miasteczko notuje zyski po amerykańskiej nagonce na leki odchudzające.

W okolicy, Novo Nordisk, w rozległym zakładzie produkcyjnym, tworzy większość semaglutydu, substancji czynnej w ich niebywale sławnych lekach na cukrzycę i wspomagających utratę wagi - Ozempicu i Wegovy. Spółka istnieje w Kalundborg od pół wieku, jednak w ciągu ostatnich dwóch lat ogłosili, że zainwestują 60 miliardów koron duńskich (czyli 8,6 miliarda dolarów) na rozbudowę tamtejszej infrastruktury. Jest to największa inwestycja produkcyjna firmy w Danii i będzie miała miejsce w miasteczku liczącym mniej niż 17 000 mieszkańców.

Pieniądze te są częścią globalnej transformacji Novo Nordisk mającej na celu zwiększenie produkcji ich najlepiej sprzedających się leków, ale być może nigdzie nie odczuje się ich wpływu tak, jak w tej nadmorskiej społeczności. Do istniejących w zakładzie w Kalundborgu 4500 miejsc pracy Novo Nordisk planuje dołożyć 1250 kolejnych. Rozbudowywana jest autostrada, inwestorzy budują domy i planują nowe budowy, uniwersytety zaczynają wdrażać oferty kursów biotechnologicznych, by zaoferować pracowników Novo Nordisk i innym sąsiednim przedsiębiorstwom.

Pan Gamble, który otworzył Costa Kalundborg Kaffe cztery lata temu, po pracowaniu w jednym z pobliskich magazynów Novo Nordisk, jest optymistycznie nastawiony do przedsięwzięcia. Biznes kawiarni jest niestabilny - latem, kiedy wielu turystów odwiedza okoliczne wioski, jest dużo pracy, jednak przez pozostałą część roku, kiedy jest deszczowo i wietrznie, więcej się traci niż zyskuje.

 Jednak gmina, wzmocniona wzrostem popularności Novo Nordisk, planuje otworzyć obok bibliotekę i centrum kulturalne. Pan Gamble też będzie inwestował, planuje otwierać wcześniej i serwować więcej jedzenia, w tym śniadania.

- ,,Za pięć lat będzie to zupełnie inne miasto" - mówi. - ,,Na to właśnie stawiam".

Tworzenie zwycięzców gospodarczych

Novo Nordisk już teraz przekształca gospodarkę Danii. Gospodarka tego kraju zwiększyła się w ubiegłym roku o 1,9%, co jest jednym z najszybszych wzrostów w Europie, a wszystko to dzięki przemysłowi farmaceutycznemu, na czele którego stoi Novo Nordisk. Bez niego gospodarka znalazłaby się w stagnacji.

Prawie cały przychód Novo Nordisk pochodzi z zagranicy, z czego ponad połowa z samych Stanach Zjednoczonych.

Są też inne, bardziej namacalne korzyści dla Duńczyków. Przedsiębiorstwo jest największym podatnikiem korporacyjnym w Danii. W ubiegłym roku zapłaciło ono około 15% całego podatku dochodowego od osób prawnych w kraju, więcej niż inne duże duńskie przedsiębiorstwa, takie jak browar Carlsberg, firma tworząca zabawki Lego i spółka żeglugowa Maersk.

 Niektórzy analitycy zastanawiają się, czy to błogosławieństwo może stać się przekleństwem, mając na uwadze długotrwałą recesję w Finlandii, po tym jak Nokia straciła wiodącą pozycję na rynku telefonów komórkowych po pojawieniu się iPhone'ów i smartfonów z oprogramowaniem Android.

 Stephanie Lose, minister gospodarki, nie obawia się, że Danię czeka podobny los.

- ,,Sektor farmaceutyczny nie jest tak mocno powiązany z duńską gospodarką" - powiedziała. Pracownicy Novo Nordisk stanowią tylko 1% duńskiej siły roboczej, jednakże w tamtym roku stanowili 20% nowych miejsc pracy.

Część z podatków korporacyjnych, które płaci Novo Nordisk wraca do społeczności, w których spółka prowadzi działalność. W Gladsaxe, gminie na obrzeżach Kopenhagi, w której znajduję Bagsvaerd, który jest 'domem' siedziby głównej Novo Nordisk, inwestują w ośrodki opieki dziennej i nowe obiekty sportowe, a także w system lekkiej kolei tranzytowej łączącym stolicę z pozostałymi regionami.

- ,,Dzięki Novo i wielu innym firmom, które mamy, nasza swoboda gospodarcza jest na ogół większa" - powiedziała Trine Graese, burmistrz Gladsaxe.

Ruch w godzinach szczytu i zajęcia z biotechnologii

W Kalundborg wiedzą jakie korzyści i straty wiążą się z opieraniem losów miasta na jednej spółce. Na początku ubiegłego wieku przez pewien czas gospodarka miasta zdominowana była przez stocznię, jednak została zdziesiątkowana przez Wielki kryzys. W latach 60. Miasto rozrastało się dzięki produkcjom Carmen Curlers, pionierowi elektrycznych lokówek do włosów, które w Stanach Zjednoczonych stały się sensacją. Z czasem spółka została sprzedana amerykańskiemu przedsiębiorstwu Clairol, moda się zmieniła, zwolniono tysiące pracowników i ewentualnie w 1990 zamknięto zakład.

- ,,Do trzech razy sztuka" - powiedział Martin Damm, burmistrz gminy Kalundborg, która okrzyknęła się ‘Miastem Biotechnologii’.

Możliwości edukacyjne już przechodzą transformację. Przez lata maturzyści wyjeżdżali z miasta, aby kontynuować edukację, a Novo Nordisk z trudem zatrzymywał naukowców i innych pracowników z zaawansowanym wykształceniem.

Obecnie trzy uniwersytety oferują w mieście kursy z biotechnologii i przedmiotów pokrewnych, a wkrótce pojawi się więcej instytucji. Fundacja Novo Nordisk finansuje również Helix Lab, gdzie absolwenci kończą prace magisterskie współpracując z lokalnymi przedsiębiorstwami, w tym Novo Nordisk.

Oczekuje się, że inwestycja spółki przyciągnie więcej osób do tej okolicy. Niedawno w Kalundborg udało się sprzedać działki, które wcześniej starano się przekazać prywatnym deweloperom. Mówi się o otwarciu międzynarodowej szkoły, aby uczyć dzieci języka angielskiego, by dostosować się do coraz bardziej międzynarodowej siły roboczej producenta leków.

- ,,Na ten moment kupujący pierwszy dom muszą konkurować z inwestorami w Kopenhadze lub innymi mieszkańcami, którzy chcą wynająć przestrzeń pracownikom tymczasowym" - powiedział Jesper Olsen, lokalny agent nieruchomości.

Mimo to zmiany miały dla niektórych ograniczony wpływ.

- ,,Wspaniale jest mieć nowych ludzi, z którymi można porozmawiać" - powiedział Malte Glad, 19 lat, gdy ścinał włosy. Jednak, jak powiedział, dla ludzi w jego wieku Kalundborg ‘nadal jest trochę powolny’. W weekend często udaje się on do innych miast w celach rozrywkowych.

 Justyna Anna Kowalczyk, 22-letnia studentka z Polski, studiuje inżynierię w University College w Absalon. Pracuje w Novo Nordisk na pół etatu po drugiej stronie ulicy i ma nadzieję, że po ukończeniu studiów będzie mogła pracować tam na pełen etat.

- ,,Lubię małe miasta" - powiedziała, ponieważ z takiego pochodzi. Ale liczy się związek między uniwersytetem a Novo Nordisk. - To mnie tu sprowadziło.