Jak zmiany klimatu wpływają na europejskich rolników

Zdjęcie: Reuters 

Pogarszająca się pogoda

Produkcja oliwy z oliwek w Europie spadła do wyjątkowego niskiego poziomu w ciągu roku przez suszę, która uderzyła w głównych producentów. Hiszpańskie główne uprawy, wśród nich pszenica, jęczmień i ryż mają najniższe poziomy produkcji od dziesięciu lat. Unia Europejska przewiduje całkowitą produkcję zboża poniżej 4,3% poniżej pięcioletniej średniej, głównym powodem - niesprzyjająca pogoda. W ubiegłym roku ulewne deszcze opóźniły zbiory i spowodowały przemoczenie upraw we Francji, Niemczech i Polsce. Ekstremalne zjawiska pogodowe obniżyły plony jabłek i brzoskwiń we Włoszech i Grecji. Wilgotne warunki napędzały rozwój grzybów co wpłynęło na jakość owoców. W ubiegłym miesiącu - styczniu który był najcieplejszym od prowadzenia pomiarów - włoscy rolnicy ostrzegali, że wyjątkowo ciepła zima i susza niszczą uprawy.

Rola zmian klimatu

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (Intergovernmental Panel on Climate Change, w skrócie IPCC) ciało doradcze ONZ, zajmujące się oceną badań na temat klimatu, wyróżnił gorsze plony kukurydzy, ryż, soi i pszenicy jako jeden z przejawów zmian klimatu w Europie. Objawiają się one falami upałów, które są częstsze i mocniejsze, a takie warunki mogą utrudniać uprawę i wzrost roślin. Zmiany klimatyczne spowodowane działalnością człowieka odegrały kluczową rolę w ekstremalnych falach upałów które przetoczyły się przez Europę w lipcu ubiegłego roku, powodując ogromne szkody w uprawach, oraz straty w hodowli zwierząt, stwierdził zespół naukowców z World Weather Attribution.

Gorące i suche warunki przyczyniają się też do pożarów, przykładem mogą być te które zniszczyły uprawy i gaje oliwne w Grecji. Jednocześnie cieplejsza atmosfera, potrafi zmagazynować większą wilgotność co może przyczyniać się do bardziej intensywnych ulew. Zwiększając możliwość powodzi natychmiastowych, takich jakie zalały tysiące gospodarstw we Włoszech w maju zeszłego roku.

Coraz gorzej

Bez szybkich działań przeciwdziałających zmianom klimatu, wpływ na europejskich rolników będzie się pogarszał. Według IPCC ponad jedna trzecia populacji południowej Europy doświadczy niedoborów wody pitnej, jeśli globalna temperatura wzrośnie o 2 stopnie Celsjusza w porównaniu z erą przed przemysłową. Planeta dotychczas ociepliła się o 1,2 stopnia. Brak wody już doskwiera rolnikom w podatnym na susze rejonie Morza Śródziemnego. Włochy znane z wina i makaronów, stanęły w obliczu najcięższej suszy w 2022 roku. W Hiszpanii odpowiadającej za produkcję jednej trzeciej wszystkich owoców w Unii Europejskiej, rząd poinformował, że jedna piąta terenów uprawnych jest zagrożona wyjałowieniem.

Unijne przepisy

Rolnicy protestujący w całej Europie skrytykowali Unię Europejską która obciąża ich kosztami i biurokracją, z którą nie muszą radzić sobie dostawcy i producenci spoza jej granic. W odpowiedzi na protesty UE zredukowała niektóre przepisy. W ostatnim tygodniu, zrezygnowano z ograniczenia emisji z rolnictwa. Bruksela wycofała prawo które mocno ograniczało używanie pestycydów oraz opóźniła inne mające na celu pozostawianie części pól bez upraw by poprawić różnorodność biologiczną.

Działacze na rzecz ochrony środowiska skrytykowali te postanowienia, ostrzegając, że osłabienie polityki na rzecz środowiska odbije się rolnikach w dłuższej perspektywie. Niektórzy rolnicy twierdzą, że polityka ta jest narzucana odgórnie nijak ma się do rzeczywistości. Rolnicy w Hiszpanii uprawiający specjalny rodzaj ryżu (Paella) twierdzą, że ich uprawy były mniejsze przez grzyby które rozprzestrzeniły się przez zakaz używania pestycydów wprowadzony przez Unię Europejską.

Przyszłość Rolnictwa

Jak zaangażować rolników w zieloną strategię UE - bez pogarszania sytuacji - to pytanie które stoi przed ustawodawcami. Jak dotąd Bruksela jest w defensywie. Ministrowie krajów członkowskich spotkają się jeszcze w tym miesiącu, żeby przedyskutować jak można ograniczyć biurokrację w sektorze. Jednak UE twierdzi, że rolnictwo nadal musi ograniczyć emisje szybciej by spełnić cele klimatyczne, ponieważ odpowiada za 10% całkowitych emisji gazów cieplarnianych, które nie zmniejszyły się od ponad dwóch dekad. Bruksela pracuje nad pomysłami, by temu zaradzić, wśród nich jest system handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla, w którym rolnicy dostawaliby wynagrodzenie za przechowywanie CO2 w glebie. Wiele będzie zależało od następnej reformy i ogromnego budżetu dotacji dla rolnictwa na rok 2027, jak również jakie wsparcie zostanie zaoferowane w celu dostosowania się do zmian klimatu i obniżenia emisji.