Jedna paczka chipsów zakłóciła cały ekosystem

Zdjęcie: Jaime Rojo, Nat Geo Image Collection

Jak wynika z posta na Facebooku opublikowanego przez urzędników parku 6 września, wyrzucona paczka Cheetos drastycznie zakłóciła wrażliwy ekosystem jaskiń w nowomeksykańskim parku narodowym Carlsbad Caverns.

Ta jaskinia jest niemal całkowicie odizolowana od świata zewnętrznego, więc wprowadzenie do niej jakichkolwiek obcych elementów może być katastrofalne. „W jaskini panuje wilgotność na poziomie 90-100 procent, więc wszystko szybko się rozkłada”, mówi przewodniczka parku, Ashley Parsons. Rozmokła przekąska przyciąga mikroby, sprzyjając rozwojowi pleśni. Wkrótce pożywić się nią przybywają inne osobniki: świerszcze, pająki i nietoperze, roznosząc zanieczyszczenia.

Strażnicy znaleźli paczkę Cheetos w ciągu czterech lub pięciu godzin. „Ale tyle właśnie może wystarczyć”, ostrzega Parsons. „Jestem pewna, że niektóre świerszcze jaskiniowe się nią pożywiły”.

Każdego roku ponad 500 milionów ludzi odwiedza amerykańskie tereny publiczne, co oznacza, że możliwości uszkodzenia dzikich miejsc są niezliczone. „Kiedy spojrzysz na skalę, to naprawdę coś niesamowitego”, mówi Dana Watts, dyrektor wykonawcza Leave No Trace Center w Kolorado.

Odwiedzanie parków bez pozostawiania odpadów to nie tylko kwestia czystości natury, ale także, jak już udowodniono, jej ochrony.

Nie zostawiaj resztek jedzenia

Choć wyrzucone chipsy szybko usunięto z jaskini, resztki jedzenia długo się rozkładają, szczególnie w niektórych środowiskach.

„Rozkład ogryzka jabłka czy skórki banana na pustyni zajmuje znacznie więcej czasu niż w bagnie, czy tajdze”, mówi Clara-Jane Blye, adiunkt ekoturystyki na Uniwersytecie Utah i członek zarządu Leave No Trace Canada.

Opakowania rozkładają się jeszcze gorzej. „Jeśli wrzucimy do oceanu plastikową torbę, puszkę czy inne śmieci, rozłożą się dopiero za sto czy tysiąc lat”, mówi Carlos Duarte, profesor biologii morskiej na Uniwersytecie Nauki i Technologii Króla Abdullaha w Arabii Saudyjskiej (KAUST).

Pozostawienie odpadów negatywnie wpływa na nawyki żywieniowe zwierząt i zmienia ich zachowanie, co czasami prowadzi do katastrofalnych skutków. Jeśli ptaki lub ryby mylą plastik z jedzeniem, wypełnia on ich żołądki, uniemożliwiając im pobieranie pokarmu. „W zasadzie umierają z głodu”, mówi Blye.

Niedźwiedzie, które przyzwyczajają się do śmieci, stają się „utrapieniem” dla ludzi i mogą zostać odstrzelone. „Niedźwiedzie mogą przyzwyczaić się do ludzkiego jedzenia w ciągu trzech tygodni”, ostrzega Watts. „W takim przypadku wszyscy są na straconej pozycji”.

Bioodpady również stanowią problem. Kał psów wprowadza nowe patogeny do ekosystemu oraz zakłóca życie kopytnych, takich jak jelenie i łosie, które są bardzo wrażliwe na zapach drapieżników. Z kolei ludzkie odchody i papier toaletowy mogą wprowadzać pałeczkę okrężnicy do źródeł wody. „A jeśli taką wodę wypijemy, możemy się strasznie rozchorować”, mówi Blye.

Eksperci zalecają korzystanie ze specjalnych toreb do załatwiania się i zabranie je ze sobą. „Wiem, że to brzmi naprawdę dziwnie, żeby załatwiać się do torby. Ale, z drugiej strony, załatwianie się do dziury też jest dziwne”, mówi Blye.

Nie schodź ze szlaku

W parkach narodowych szlaki są starannie wyznaczane, aby unikać wrażliwych obszarów. Zejście ze szlaku, nawet o krok, może spłoszyć dzikie zwierzęta. „Przestają żerować, opuszczają dobre miejsca na gniazda czy legowiska, a mało prawdopodobne, że kiedykolwiek wrócą”, mówi Blye.

Skumulowane skutki milionów odwiedzających prowadzą do długoterminowych szkód dla przyrody i dzikich zwierząt. Jednak ludzie często nie myślą o tym, widząc idealną okazję do zrobienia zdjęcia. „Naprawdę trudno się od tego powstrzymać”, dodaje.

Ryzyko dla wrażliwych ekosystemów, takich jak pustynie, nie jest widoczne gołym okiem.

„Łatwo pomyśleć: o, tam są dzikie kwiaty, nie powinienem na nie nadepnąć”, mówi Blye, ale te niepozorne kwiaty to kolonie bakterii, które pełnią kluczową rolę w ekosystemie pustynnym.

Te małe ekosystemy są niezwykle korzystne dla przyrody, ponieważ zmniejszają ryzyko erozji i pomagają wchłaniać opady deszczu. Ich regeneracja może zająć setki lat.

Nie zabieraj żadnych pamiątek

Planując wyjazd nad ocean, ważne jest, aby zastanowić się: „jak się tam dostanę?” Jednak Duarte pyta również: „czym tam pojechać?” Łodzie mogą wypuszczać do wody olej czy toksyczne chemikalia, a ich kotwiczenie może zniszczyć rafy koralowe. Turyści sami wprowadzają szkodliwe substancje chemiczne – „Smarujemy się kremem przeciwsłonecznym, który, jak wykazano, jest toksyczny nie tylko dla koralowców, ale także dla nas samych”, wyjaśnia Duarte. Dodatkowo mogą niszczyć koralowce, kopiąc je lub dotykając, a przypadkowe złamanie kawałka koralowca „może wpływać na jego zdrowie przez dziesięciolecia”, dodaje.

„Prawdopodobnie najtrudniejszym wyzwaniem dla wielu osób jest powstrzymanie się od zabrania ze sobą rzeczy, które znajdą”, uważa Watts, ponieważ ludzie uwielbiają zabierać pamiątki. Jednak zabranie ich pozbawia ekosystem jego zasobów. Na przykład masowa turystyka sprawiła, że znalezienie muszelek stało się trudniejsze.

Watts uważa, że kontakt z naturą ma pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne ludzi, jednak incydent z paczką Cheetos „pokazuje, jak ważne jest zrozumienie przez ludzi ich wpływu na naturę”.