JR przebił tunel przez główny dworzec kolejowy w Mediolanie w najnowszej iluzji optycznej

Było to chyba najbardziej skomplikowane złudzenie optyczne w historii artysty. Zdjęcie: Emanuele Cremaschi/Getty Images
Zatytułowane „La Nascita” („Urodzenie”) dzieło wywołuje skojarzenia z surowym alpejskim terenem dzięki warstwom czarno-białych obrazów. Częściowo refleksja historyczna, częściowo eksperyment społeczny, ma na celu przekształcenie dworca — najbardziej ruchliwej w mieście centrali transportowej i notorycznego miejsca przestępstw drobnych — w przestrzeń przypadkowych spotkań.

„W przestrzeniach dotkniętych problemami społecznymi, moja praca polega na zbliżaniu ludzi” - powiedział JR w rozmowie z „The Art Newspaper” podczas wydarzenia otwierającego pracę na placu Piazza Duca D'Aosta, znajdującym się w cieniu 50-metrowej fasady dworca. „W miejscu takim jak to, ogromna różnorodność osób przychodzi złapać pociąg. Gdy znajdą się przed wystawą, nagle będą mieli innego rodzaju interakcję”.

JR od dłuższego czasu zastanawiał się nad instalacją na placu. „Nawet przed pandemią myślałem o zrobieniu czegoś tutaj, ale moim pierwszym pomysłem było zrobienie czegoś na podłodze, więc rozglądałem się z góry - powiedział, wskazując na wielki hotel z widokiem na plac - nigdy nie znalazłem właściwego pomysłu, a ostatecznie o tym zapomniałem”. Zdjęcie: Gabriel Bouys/AFP/Getty Images

Instalacja — która została zaplanowana na czas wraz z Milan Design Week i potrwa do 1 maja — odwołuje się do złotej ery podróży kolejowych we północnych Włoszech. Dekady przed tym, jak dyktator Benito Mussolini otworzył dworzec w latach 30. jako pomnik faszystowskiej potęgi, król Wiktor Emanuel III położył kamień węgielny w 1906 roku, krótko po ukończeniu trans alpejskiego tunelu Simplon łączącego Włochy i Francję, i uczynił Mediolan centrum transportowym.

Zlecenie na instalację otrzymała Stazione Centrale. Dzieło przywołuje góry, z których wydrążono tunel, za pomocą papierowych obrazów przyklejonych do pionowych listewek i rozmieszczonych w warstwach, tworząc kompozycję z widocznym dworcem na drugim planie. Podobnie jak w poprzednich instalacjach JR-a w Palazzo Strozzi we Florencji i Palazzo Farnese w Rzymie w 2021 roku, artysta tworzy efekt rozcięcia — tym razem pustka przypominająca tunel — przecinająca wielki budynek. Jednak podczas gdy projekty we Florencji i Rzymie składały się z płaskich obrazów przymocowanych do frontów budynków, w Mediolanie JR próbował stworzyć wrażenie głębi. „To pierwszy raz, kiedy robię coś takiego z wieloma warstwami - powiedział artysta - budynek jest dość przerażający, rzadko pracuję nad budynkami tak dużymi. Zajęło mi to trochę czasu, aby naprawdę zastanowić się, jak przejść przez ten dworzec”.

JR ma nadzieję, że instalacja pokaże okolicę w nowym świetle. „Choć wystawa jest tymczasowa, nawet gdy jej nie będzie, odwiedzający nigdy nie spojrzą na (dworzec) w ten sam sposób - powiedział JR - zmiana perspektywy na rzeczy zawsze jest sposobem na inny sposób patrzenia na świat, i tego zawsze się staram, bez względu na okoliczności”.