Mamy papieża: Amerykanin Robert Francis Prevost przyjmie imię Leon XIV

Zdjęcie: Mario Tama/getty images

PORTRET – Amerykański arcybiskup w wieku 69 lat został wybrany na
papieża dnia 8 maja 2025 r. na zakończenie konklawe.

Amerykański arcybiskup Robert Francis Prevost został wybrany na papieża dnia 8
maja 2025 r. i przyjmie imię Leon XIV, ogłosił Watykan. W wieku 69 lat, zostaje 267.
papieżem w historii, zastępując papieża Franciszka, który zmarł 21 kwietnia.

To dyskretny, niemal nieśmiały człowiek Boga, którego kardynałowie właśnie wybrali
na papieża. Amerykanin Robert Francis Prevost prowadził jednak dość odważne
życie misjonarza, najpierw jako ksiądz w Peru, na starożytnych ziemiach inków,
później jako biskup tym południowoamerykańskim kraju obejmującym część
amazońskiego lasu deszczowego i dwukrotnie większym od Francji. Był niemal
wyjątkiem, gdyż w episkopacie Ameryki Łacińskiej jest niewielu obywateli Stanów
Zjednoczonych. W 2023 r. papież Franciszek wezwał go do Rzymu, aby stanął na
czele deskasterii odpowiedzialnej za wybór biskupów świata z myślą o odnowieniu
episkopatu światowego w duchu misyjnym. W tym samym roku został ustanowiony
kardynałem. Ten zakonnik z Zakonu Świętego Augustyna – który od XIII wieku
kieruje się regułą słynnego autora Wyznań – ma więc bardzo nietypową drogę.

Pochodzi z rodziny o korzeniach francuskich, włoskich i hiszpańskich, urodził się w
Chicago 14 września 1955 roku, w święto Podwyższenia Krzyża Świętego. Po
studiach matematycznych i filozoficznych na Uniwersytecie Villanova w Filadelfii
wstąpił w 1977 roku do nowicjatu augustianów, gdzie cztery lata później złożył śluby.
Święcenia kapłańskie przyjął w Rzymie w 1982 roku. Święceń udzieliła mu osoba
uważana za „postępową” w Kurii Rzymskiej: arcybiskup Jean Jadot (1909-2009),
dyplomata Stolicy Apostolskiej, który był wówczas wiceprzewodniczącym sekretariatu
ds. Niewierzących.

Misjonarz w Peru

W 1987 roku Robert Francis Prevost uzyskał doktorat z prawa kanonicznego na
Angelicum (Papieski Uniwersytet św. Tomasza z Akwinu), pisząc pracę na temat
lokalnego przeora w Zakonie św. Augustyna. Mimo obowiązków dotyczących
doktoratu, w 1985 roku wyjechał do Peru, gdzie został kanclerzem diecezji
Chulucanas oraz wikariuszem katedry. Z sercem podbitym przez ciepło i duchowność
Peruwiańczyków, powrócił do Illinois tylko na chwilę, aby objąć funkcję
odpowiedzialnego za duszpasterstwo powołań i dyrektora misji w swojej prowincji, po
czym w 1988 roku wrócił do Peru na kolejne 10 lat, podczas których podjął się wielu
odpowiedzialności w archidiecezji Trujillo nad brzegiem Pacyfiku.

Założył tam parafię, której został pierwszym proboszczem. Był również przeorem
swojej wspólnoty, sędzią kościelnym, dyrektorem augustiańskiego seminarium oraz
rektorem i prefektem studiów w diecezjalnym seminarium, gdzie wykładał prawo

kanoniczne, partrystykę i teologię moralną. W 1999 został mianowany prowincjałem
swojego rodzimego regionu, będącym amerykańskim Środkowym Zachodem i wrócił
do Chicago. Ojciec Prevost został następnie wybrany na przełożonego generalnego
Zakonu Świętego Augustyna w 2001 roku – pełnił tę funkcję przez dwie sześcioletnie
kadencje, aż do 2013 roku.

Po roku przerwy jako dyrektor formacji w klasztorze św. Augustyna, doradca i
wikariusz prowincjalny, papież Franciszek wysłał go ponownie do Peru w listopadzie
2014 roku. Najpierw został administratorem apostolskim diecezji Chiclayo, a rok
później biskupem tejże diecezji. Ta 50-cio parafialna diecezja, która rozciąga się na
15 000 km2, leży na północy Peru, miała w 2022 roku 90 księży diecezjalnych i 1,3
miliona mieszkańców, spośród których 83% stanowili katolicy.

Umiejętności mediacyjne

W latach 2020-2021 Robert Francis Prevost był także administratorem apostolskim
w diecezji Callao, głównego portu na Pacyfiku. W konferencji episkopatu Peru pełnił
funkcję wiceprzewodniczącego w latach 2018 –2023, oraz przewodniczącego
komisji ds. edukacji i kultury (2019-2023). Razem z przewodniczącym episkopatu
Peru odegrał ważną rolę w stabilizacji kraju w czasie kryzysów politycznych, które
doprowadziły do odsunięcia prezydentów Pedro Pablo Kuczynskiego w 2018, Martína
Vizcarry i Manuela Merino w 2020, a także Pedro Castillo w 2022. Nowy papież ma
więc spore doświadczenie jako mediator, które może być kluczowe, szczególnie w
relacjach dyplomatycznych z prezydentem Trumpem, zwłaszcza w kwestii migrantów
na granicy z Meksykiem.

To w styczniu 2018 roku, podczas wizyty papieskiej w Peru, papież Franciszek
zauważył biskupa Prevosta, a w 2021 roku przyjął go na prywatnej audiencji.
Mianował go w lipcu 2018 członkiem dyskasterii ds. duchowieństwa, oraz dyskasterii
ds. biskupów w listopadzie 2020, po czym powierzył mu jej kierownictwo w kwietniu,
będąc odpowiedzialnym za wybór pierwszych przywódców diecezjalnych w krajach,
które od dawna są ewangelizowane, głównie na półkuli północnej.

Zastępując bardziej tradycyjnie nastawionego kardynała Marca Ouelleta w dniu 12
kwietnia 2023 r., staje się pierwszym biskupem misyjnym mianowanym na to
stanowisko. Tereny misyjne pozostają pod jurysdykcją Dykasterii ds. Ewangelizacji,
dawnej Kongregacji Ewangelizacji Narodów. Jednak biskupi z krajów półkuli
południowej czasami sprawowali urząd prefekta dykasterii ds. biskupów, takich jak
kardynał Bernardin Gantin z Beninu w latach 1984-1998 i kardynał Lucas Moreira
Neves z Brazylii w latach 1998-2000. W pierwszych miesiącach urzędowania nowy
prefekt, który zachował dyskrecję w mediach, został doceniony za umiejętność
słuchania i opanowanie.

Zaraz po wyborze nowy papież musiał zmierzyć się z kontrowersją: jego dwa lata na
czele augustiańskiej prowincji Notre-Dame-du Bon Conseil (1999-2001) były,
dwadzieścia lat później, przedmiotem ostrej krytyki ze strony amerykańskiej prasy z
powodu jego postawy w sprawie wykorzystywania seksualnego nieletnich z udziałem
członka jego zgromadzenia. We wrześniu 2000 r., jako prowincjał, Prevost zezwolił

zakonnikowi skazanemu za wykorzystywanie seksualne nieletnich na przyjęcie w
augustiańskim klasztorze położonym w pobliżu szkoły podstawowej.

Jako prefekt dyskasterii ds. biskupów, kardynał Prevost miał później za zadanie
wdrażanie zasad Vos estis lux mundi – dokumentu papieża Franciszka, który
przewiduje możliwość dymisji biskupów winnych zaniedbań lub tuszowania nadużyć
z udziałem księży podlegających ich juryzdykcji. Był także uczestnikiem Synodu o
synodalności, dużego projektu rozpoczętego w 2021 r., mającego na celu uczynienie
kościoła bardziej inkluzywnym i mniej klerykalnym, kardynał Prevost był szczególnie
zaangażowany w refleksje na temat mianowania biskupów i sposobu ich
zarządzania, deklarując, że proces selekcji powinien być bardziej synodalny, tj.
Angażować w szczególności osoby świeckie, co w każdym razie było już
przewidziany w prawie kościelnym, ale nie zawsze było stosowane w praktyce na
poziomie poza-kościelnym.

Dyskretna i pokojowa osobowość

Podczas drugiej fazy Synodu o synodalności, w 2024 roku, podkreślił znaczenie
wspólnej formacji dla biskupów z diecezji na półkuli północnej i tych z tak zwanych
diecezji „misyjnych”, zachęcając do lepszego wyartykułowania związku między
Rzymem, a Kościołami lokalnymi i poszerzenia wyboru nowych biskupów poprzez
konsultacje z ludem Bożym. W wywiadzie dla watykańskich mediów w 2023 r.
wyjaśnił jednak, że nie chce, aby wybór biskupów był wynikiem procesu
demokratycznego lub politycznego, w obronie tradycji kościoła.

W tm samym duchu, na początku 2024 r., był jednym z biskupów Kurii, którzy
zablokowali plan niemieckiego Synodu dotyczący „Rady Synodalnej”, struktóry
mającej na celu umożliwienie demokratycznie mianowanym przedstawcielom
świeckich pełnego uczestnictwa w zarządzaniu Kościołem katolickim w kraju. W
kwestii roli kobiet, nowy papież podąży za linią Franciszka, wykluczając możliwość
diakonatu kobiet, co jego zdaniem groziłoby „klerykalizacją” kobiet, których
powołaniem w Kościele nie jest święcenia kapłańskie. Jednak kardynał Prevost
zdecydowanie opowiadał się za zapewnieniem kobietom większej przestrzeni,
szczególnie na odpowiedzialnych stanowiskach. Jego dykasteria została
przekształcona w tym kierunku, a obecnie zasiadają w niej trzy kobiety. Jego
pontyfikat, wierny postępom jego poprzednika, będzie z pewnością bardziej pogodny,
na wzór dyskretnej i spokojnej osobowości papieża Leona XIV.