Naukowcy oskarżają o nękanie niedźwiedzi polarnych na Svalbardzie: – Miałem łzy w oczach

Zdjęcie: Joshua Holko

Naukowcy oskarżają o nękanie niedźwiedzi polarnych na Svalbardzie: – Miałem łzy w oczach

– Miałem łzy w oczach. Tak samo jak wszyscy inni, którzy byli na łodzi. To było po prostu przerażające, widzieć, jak to zostało zrobione.

Tak mówi australijski fotograf przyrody Joshua Holko. Obecnie przebywa na ekspedycji na Svalbardzie, razem z innymi fotografami przyrody.

Kilka dni temu zaobserwowali niedźwiedzia polarnego z odległości kilku kilometrów. Obserwowali go przez kilka godzin i uważają, że zwierzę było spokojne i zrelaksowane.

Wtedy przybył Norweski Instytut Polarny z helikopterem, aby oznaczyć niedźwiedzia do badań.

– To była jedna z najbardziej przerażających scen, jakich byłem świadkiem przez ponad 25 lat ekspedycji arktycznych – mówi Holko.

– Niedźwiedź polarny był bardzo zestresowany i przerażony. Biegał o życie, podczas gdy helikopter latał wokół niego przez kilka minut z dużą prędkością na niskiej wysokości.

Holko twierdzi, że helikopter nękał niedźwiedzia przez prawie 40 minut, zanim udało się go uśpić i podejść do zwierzęcia.

Podkreśla, że nie ma nic przeciwko badaniom nad niedźwiedziami polarnymi, ale uważa, że sposób, w jaki są one przeprowadzane, jest niedopuszczalny.

Nie rozumie tego

Jon Aars, szef programu badania niedźwiedzi polarnych w Norweskim Instytucie Polarnym, nie zgadza się z opisem Holko.

Wyjaśnia, że kontrolują ruchy niedźwiedzia z dystansu, aby upewnić się, że nie zbliży się do niebezpiecznego terenu.

– To ważne, aby zapewnić, że niedźwiedź nie wpadnie w niebezpieczny teren, zanim zaśnie – mówi Aars.

– Zajęło to trochę czasu z tym niedźwiedziem, zarówno w kwestii skierowania go w odpowiednie miejsce, jak i konieczności wystrzelenia dwóch strzałów, ponieważ pierwszy nie zadziałał prawidłowo.

Aars twierdzi, że sposób oznaczania niedźwiedzi jest standardową procedurą, która może trwać nawet 30 minut.

– Ale to nie jest tak, że przez pół godziny niedźwiedź jest ścigany, zmuszany do biegania. To byłoby bardzo niebezpieczne dla niego – mówi Aars.

– Sama gonitwa, kiedy podchodzimy do niedźwiedzia, jak pokazuje zdjęcie, trwa tylko kilka minut.

Jednak badacz niedźwiedzi przyznaje, że zwierzę odczuwa stres podczas oznaczania.

– Nie ma wątpliwości, że niedźwiedź jest zestresowany, ale to tylko krótkie okresy czasu.

Aars twierdzi, że oznaczanie niedźwiedzi w ten sposób jest konieczne, aby bezpiecznie zebrać dane, które pozwolą lepiej zrozumieć niedźwiedzie i ich sytuację.

„Uważam, że używają helikoptera, bo są leniwi”

Holko natomiast uważa, że istnieją bardziej humanitarne sposoby zbliżania się do niedźwiedzi polarnych.

– Fotografowie przyrody nie muszą używać helikopterów, aby znaleźć i fotografować niedźwiedzie polarne. My jeździmy skuterem śnieżnym i poświęcamy odpowiednią ilość czasu – mówi.

– W ten sposób możemy zbliżyć się do zwierzęcia powoli i pozwolić mu przyzwyczaić się do naszej obecności. W ten sposób możemy uśpić niedźwiedzia bez stresowania go.

Holko podejrzewa, dlaczego Instytut Polarny używa helikoptera.

– Uważam, że używają helikoptera, bo są leniwi i dlatego, że łatwiej jest szybko przemieszczać się na duże odległości – mówi.

– Wtedy nie muszą spędzać czasu w terenie, pracując z niedźwiedziem w sposób mniej inwazyjny, mniej stresujący dla niego.

Aars mówi, że kiedyś używali skuterów śnieżnych, ale nie uważa tego za najlepsze rozwiązanie.

– Skutery śnieżne również stresują większość niedźwiedzi polarnych. Niektóre reagują na odległość do trzech kilometrów – mówi.

Aars twierdzi, że wówczas można oznaczyć mniej zwierząt na mniejszym obszarze, a dobrostan zwierząt jest gorszy.

– Nie ma wątpliwości, że używanie helikoptera jest najbezpieczniejsze, zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt. Masz lepszą kontrolę i krótszy czas ścigania, kiedy musimy uśpić niedźwiedzia.

Mówią, że to potrzebne

Wielka Izba Norwegii niedawno uchwaliła zmiany w Ustawie o ochronie środowiska Svalbardu.

Oznacza to m.in. zakaz przebywania w odległości mniejszej niż 300 metrów od niedźwiedzi polarnych (500 metrów w niektórych okresach roku).

Jednak naukowcy mogą ubiegać się o zwolnienie z tego zakazu.

Holko uważa, że naukowcy wywołują znacznie większy stres u niedźwiedzi niż fotografowie przyrody i dziwi się, że przepisy na Svalbardzie są takie.

– Naukowcy mają pozwolenie na robienie tego i robili to już kilka razy. Ale nawet jeśli jest to technicznie legalne – to nie jest w porządku – mówi Holko.

– Robią to pod przykrywką badań, bez żadnych pytań.

Aars twierdzi, że jeśli chcą badać niedźwiedzie w najlepszy możliwy sposób, to jest to „konieczne zło”, że mogą latać tak blisko.

– To nie my decydujemy o przepisach i jakie przepisy musimy przestrzegać – mówi.

– Ale nie ma alternatywy, która dałaby nam te same dane do badań nad niedźwiedziami polarnymi.

Aars podkreśla jednocześnie, że każde zwierzę przeżywa to maksymalnie raz w roku.

Ważne jest, aby ocenić potrzebę

Sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Kristoffer André Hansen, mówi, że ważne jest, aby niedźwiedzie polarne nie były narażone na większe zakłócenia, niż to konieczne.

To Sysselmannen (administracja Svalbardu) ocenia wnioski o zwolnienie.

Hansen zauważa, że badania nad niedźwiedziami polarnymi są ważne, a duże obszary wymagają użycia helikopterów.

– Może to zakłócać życie zwierząt, ale robi się to po to, aby zdobyć wiedzę, która jest potrzebna do zarządzania tymi zwierzętami. Departament zgadza się, że ważne jest ocenienie zarówno potrzeby, jak i zakresu badań – mówi.