Odsłonięto wybrane projekty oficjalnego pomnika królowej Elżbiety II w Londynie

Zdjęcie: WPA Pool/getty images

Para delikatnie zakrzywionych mostów, brązowy dąb i ścieżka inspirowana liściem lilii
to niektóre z wyróżniających się elementów pięciu projektów, które znalazły się na
krótkiej liście kandydatów na oficjalne miejsce pamięci królowej Elżbiety II w centrum
Londynu. Narodowe miejsce pamięci powstanie w St. James’s Park, w pobliżu
Pałacu Buckingham – w sercu brytyjskiej stolicy. Finaliści, ogłoszeni w środę, to
jedne z najbardziej renomowanych brytyjskich pracowni architektonicznych, m.in.
Foster + Partners (autorzy londyńskiego City Hall i wieżowca 30 St Mary Axe,
znanego jako „Ogórek”) oraz Heatherwick Studio (twórcy nowojorskiej konstrukcji
Vessel). Komitet Pamięci Królowej Elżbiety, powołany wspólnie przez rząd brytyjski i
Dwór Królewski, ogłosi zwycięski projekt latem – według komunikatu prasowego.
Otwarcie miejsca pamięci planowane jest na 2026 rok, czyli na setną rocznicę
urodzin królowej. W specyfikacji projektowej poproszono o stworzenie „emocjonalnie
poruszającego miejsca”, które będzie celebrować „nadzwyczajne życie w służbie”
królowej Elżbiety II, a jednocześnie zapewni przestrzeń do refleksji. „Była częścią
naszej tożsamości narodowej i pomogła określić nasze wartości. Zapewniała nam
ciągłość w czasach wielkich zmian. Uosabiała służbę i obowiązek, wzmocnione
wiarą, a zarazem złagodzone pragmatyzmem, optymizmem i humorem” – powiedział
przewodniczący komitetu, lord Janvrin, były sekretarz prywatny królowej. „Projekt
całościowy musi czerpać z tego inspirację. Miejsce pamięci musi być – po prostu –
piękne. Miejscem spotkań z przyjaciółmi, miejscem do kontemplacji i świętowania
niezwykłego życia.” Publiczność może obejrzeć finałowe projekty online i przekazać
swoje opinie do 19 maja.

Most jedności

Aby uczcić najdłużej panującą monarchinię Wielkiej Brytanii, Heatherwick Studio
zaproponowało projekt z mostem inspirowanym lilią wodną. Wideo prezentujące
koncepcję ujawnia, że wartości królowej Elżbiety II – „wspólnotowość i jedność” –
skłoniły zespół do stworzenia „Mostu Wspólnoty”, który ma pełnić funkcję miejsca
spotkań w parku. Projekt zawiera rzeźbę królowej, chronioną przez „rzeźbiarskie lilie”
na środku mostu wykonanego z wapienia. Ścieżka z 70 wapiennych „liści lilii”

symbolizuje 70-letnie panowanie Elżbiety II. Zasadzone zostaną również rośliny,
które miały dla niej szczególne znaczenie. „Jak jej dziedzictwo, projekt jest cichy, lecz
monumentalny. Miejsce pamięci wyrastające z krajobrazu, otwarte dla ludzi z całego
świata” – czytamy w opisie projektu. Również Foster + Partners odwołują się do
motywu harmonii. Ich projekt inspirowany jest przebudową St. James’s Park z lat 20.
XIX wieku, autorstwa Johna Nasha. Propozycja obejmuje ogrody połączone siecią
krętych ścieżek i „Mostem Jedności”, który symbolizuje królową jako „siłę jednoczącą
narody, organizacje charytatywne, Wspólnotę Narodów i siły zbrojne” – mówi w
wideo założyciel firmy, Norman Foster. Na ścieżkach znajdą się słowa królowej –
zarówno w formie nagrań audio, jak i cytatów na kamieniach, m.in. z przemówienia
koronacyjnego z 1953 roku: „Przez całe moje życie i z całego serca będę starała się
być godna waszego zaufania.” Planowane rzeźby to m.in. figury królowej i księcia
Filipa oraz „Rzeźba Wiatru” autorstwa Yinki Shonibare’a – przestrzeń refleksji i
wspólnego doświadczenia.

‘Fundament narodu’

Propozycja pracowni J&L Gibbons przedstawia królową jako „fundament narodu” – z
mostem z prawdziwej skały macierzystej. Projekt zaprasza odwiedzających do
„kąpieli leśnych” w leśnych polanach otoczonych drzewami. Inspiracją była
wypowiedź królowej z orędzia bożonarodzeniowego z 1966 roku, w której mówiła o
potrzebie „wprowadzania delikatności i troski w surowy postęp ludzkości”. Z kolei
architekt krajobrazu Tom Stuart-Smith proponuje repliki wielowiekowego dębu z
Windsor Great Park. Zespół chce zeskanować drzewo cyfrowo, a następnie odlać
jego pełnowymiarową wersję z brązu. „Dąb Królowej”, ustawiony obok delikatnie
wygiętego mostu, ma być centralnym punktem miejsca pamięci. Jego lakierowane
liście mają nocą tworzyć „złudzenie złotej fatamorgany odbijającej się w jeziorze”.
Inne elementy to m.in. odlewy z brązu kwiatów z krajów Wspólnoty Narodów oraz
„dźwiękowy pejzaż” z nagranymi wspomnieniami osób, których życie zostało
dotknięte przez królową. Pracownia WilkinsonEyre – która niedawno odnowiła
Battersea Power Station – proponuje ścieżki symbolizujące „nici” z życia królowej.
Każda ścieżka oparta jest na jednym z siedmiu motywów: rodzina, natura, służba,
Wspólnota Narodów, itp., odzwierciedlających siedem dekad jej panowania. Dwa

mosty, ustawione na różnych poziomach, umożliwią odwiedzającym podziwianie
panoramy parku, pałaców królewskich i londyńskiej linii horyzontu.