Otwieranie Dróg dla Rowerzystów dla Zdrowszego Społeczeństwa i Planety

Zdjęcie: Jan van Oosten

Przez 20 lat Jill Warren pracowała w kancelariach prawniczych, zajmując się rozwojem biznesu i pełniąc funkcję dyrektora ds. marketingu. Jednak w życiu prywatnym jej prawdziwą pasją zawsze była jazda na rowerze.

"Codziennie jeździłam na rowerze, by zachować sprawność." – powiedziała w rozmowie telefonicznej. "Nie wyobrażałam sobie wakacji bez zabrania ze sobą roweru".

Podobnie jak wielu ludzi, jeździła na rowerze jako dziecko. Jednak kiedy w wieku 16 lat uzyskała prawo jazdy, podobnie jak większość nastolatków w amerykańskich miastach, takich jak Cary w stanie Illinois, przedmieścia Chicago, gdzie dorastała. Samochód stał się jej głównym środkiem transportu. Zmieniło się to, gdy studiowała za granicą we Fryburgu w Niemczech, gdzie "absolutnie wszyscy jeździli na rowerze". Jak wspomina: "Na nowo odkryłam rower".

Obecnie, mając 56 lat, pełni funkcję dyrektora generalnego Europejskiej Federacji Cyklistów (E.C.F.), organizacji pozarządowej z siedzibą w Brukseli, która promuje jazdę na rowerze jako zrównoważony i zdrowy środek transportu oraz formę rekreacji. Poniższa rozmowa została zredagowana i skrócona.

Dlaczego działalność federacji jest ważna?

To okazja do wywarcia istotnego wpływu na zdrowie ludzi, środowisko i jakość życia w miastach. Transport odpowiada za około 27% globalnej emisji dwutlenku węgla. Pojazdy drogowe stanowią około trzech czwartych emisji CO2 związanych z transportem, a wartość ta nie maleje. Badania pokazują, że osoby, które codziennie korzystają z roweru, emitują o 84% mniej dwutlenku węgla niż osoby niejeżdżące na rowerze.

Jak szeroki jest zakres działalności organizacji?

Jesteśmy federacją zrzeszającą 70 organizacji członkowskich w około 40 krajach. Dbamy o to, aby jazda na rowerze była uwzględniana we wszystkich istotnych przepisach, regulacjach i dyrektywach Unii Europejskiej oraz aby otrzymywała odpowiednie finansowanie.

Bierzemy aktywny udział w projektach regionalnych, od pilotażowych programów wprowadzania rowerów cargo po inicjatywy finansowane przez UE, takie jak Just Streets i Reallocate, które mają na celu poprawę jakości powietrza, zazielenienie przestrzeni miejskich i zwiększenie bezpieczeństwa dzieci w drodze do szkoły. Koordynujemy także trasę rowerową EuroVelo, sieć obejmującą 38 krajów, która umożliwia codzienną jazdę na rowerze. Po ukończeniu sieć ta będzie liczyć około   90 000 kilometrów.

Ponadto organizujemy Velo-city, konferencję dotyczącą planowania i promocji jazdy na rowerze, która co roku odbywa się w innym mieście i gromadzi urbanistów, aktywistów, naukowców oraz polityków z całego świata.

Jakie są ostatnie sukcesy?

W kwietniu zeszłego roku Komisja Europejska, Parlament Europejski i Rada Europejska podpisały Europejską Deklarację w sprawie Rowerów. Dokument ten wyznacza kierunki polityki rowerowej i obejmuje osiem zasad i 36 zobowiązań dotyczących m.in. turystyki i gromadzenia danych. Nasze działania miały kluczowe znaczenie w doprowadzeniu do powstania i ukształtowania tej deklaracji.

Czy Wasza działalność obejmuje działania globalne?

Staliśmy się de facto globalną organizacją lobbingową społeczeństwa obywatelskiego. Przykładem jest nasz sukces na COP26 w Glasgow w 2021 roku. Pierwotna wersja deklaracji transportowej koncentrowała się wyłącznie na elektryfikacji pojazdów, bez wzmianki o rowerach. Nie można zredukować emisji wystarczająco szybko — i w odpowiednim stopniu — bez jazdy na rowerze.

Rozpoczęliśmy głośną i stanowczą kampanię, która doprowadziła do wprowadzenia w ostatniej chwili zmian w deklaracji, uznających aktywną mobilność – piesze poruszanie się, jazdę na rowerze oraz transport publiczny – za kluczowe środki do realizacji celów Porozumienia Paryskiego. To był przełom. W 2024 roku, podczas COP29 w Baku w Azerbejdżanie, osiągnęliśmy kolejny sukces – po raz pierwszy wprost wspomniano o pieszym poruszaniu się i jeździe na rowerze.

Koalicja Partnership for Active Travel and Health (PATH), będąca organizacją partnerską, została założona w 2022 roku, aby pokazać, co można osiągnąć nie tylko poprzez lobbowanie, ale także poprzez konkretne działania. Przeprowadziliśmy badania, w tym analizę 20 studiów przypadku dotyczących inicjatyw klimatycznych realizowanych na całym świecie – od Indonezji po Kanadę. Stworzyliśmy również wzory dokumentów, które umożliwiają krajom zobowiązanie się do realizacji celów Porozumienia Paryskiego.

Czy wasze działania uwzględniają potrzeby kobiet?

Jeśli zapytasz kobiety, dlaczego nie jeżdżą na rowerze lub dlaczego nie jeżdżą więcej, to dużo chętniej niż mężczyźni wskazują na kwestię bezpieczeństwa. Dlatego tak ważne jest, aby w naszym rzecznictwie skupiać się na bezpiecznej infrastrukturze. Miejsca z najbezpieczniejszą infrastrukturą rowerową, takie jak Holandia i Dania, mają również znacznie wyższy odsetek kobiet jeżdżących na rowerze.
Grupa pięciu lub sześciu kobiet zebrała się razem i założyłyśmy Women in Cycling, aby zapewnić większą reprezentację kobiet na stanowiskach kierowniczych i nadać im większą widoczność. Kiedy dołączyłam do E.C.F. w lutym 2020 roku, wśród dziesięciu największych organizacji członkowskich była tylko jedna kobieta na stanowisku dyrektora generalnego. Dziś większość stanowią kobiety.

Czy bycie kobietą było pomocą czy przeszkodą??

I jedno, i drugie. Ludzie wiedzą, że dziś nie mogą już sobie pozwolić na tzw. „męskie panele dyskusyjne” – debaty na ważnych wydarzeniach, w których uczestniczą wyłącznie mężczyźni. To prawdopodobnie pomogło mi otrzymać zaproszenia do wystąpień i otworzyło drzwi do promowania naszej sprawy i pracy. Ale przed nami jeszcze długa droga. Nie możemy spocząć na laurach.