Prezentacja projektów zgłoszonych do budowy oficjalnego pomnika Królowej Elżbiety II w Londynie

Zdjęcie: Courtesy Malcolm Reading Consultants

Finaliści, których projekty zostały zaprezentowane w środę, to niektóre z najbardziej znanych firm architektonicznych w Wielkiej Brytanii, w tym Foster + Partners, twórcy londyńskiego City Hall i 30 St. Mary Axe (znanego jako „Ogórek”), oraz Heatherwick Studios, autorzy nowojorskiej konstrukcji Vessel. Zespół wyłoniony przez Komitet ds. Pomnika Królowej Elżbiety II, powołany wspólnie przez rząd brytyjski i Dwór Królewski, ogłosi zwycięski projekt latem tego roku — poinformowano w komunikacie prasowym. Odsłonięcie pomnika planowane jest na rok 2026, w setną rocznicę urodzin zmarłej Królowej.

Wymogi projektowe zakładały stworzenie „emocjonalnie poruszającego miejsca”, które uczci „niezwykłe życie służby” Elżbiety II, a jednocześnie zapewni przestrzeń do refleksji dla zwiedzających. „Była częścią naszej tożsamości narodowej i pomogła zdefiniować nasze wartości; dawała nam poczucie ciągłości w czasach wielkich przemian, odgrywała kluczową rolę w docenianiu osiągnięć, a swoją postawą uosabiała służbę i obowiązek – umacniane przez wiarę, a łagodzone pragmatyzmem, optymizmem i humorem” – powiedział w komunikacie prasowym przewodniczący komitetu, lord Janvrin, były prywatny sekretarz zmarłej Królowej. „Projekt główny powinien inspirować się tym wszystkim” – dodał. „Pomnik musi być – po prostu – pięknym miejscem, miejscem do odwiedzin z przyjaciółmi, miejscem spotkań, radości i refleksji nad niezwykłym życiem”. Publiczność może obejrzeć projekty finalistów w ramach wystawy online i przekazać swoje opinie do 19 maja.

Łącząc ludzi

Aby uczcić najdłużej panującą monarchinię Wielkiej Brytanii, studio Heatherwick zaproponowało projekt z mostem inspirowanym liliami, który miałby stanowić serce pomnika (widoczny na zdjęciu). W filmie prezentującym projekt założyciel studia, Thomas Heatherwick, powiedział, że wartości królowej Elżbiety II, takie jak „jedność i wspólnota”, zainspirowały jego zespół do stworzenia „Mostu Jedności”, który miałby pełnić rolę miejsca spotkań w parku. Projekt obejmuje rzeźbę zmarłej monarchini, chronioną przez baldachim z „rzeźbiarskich lilii”, umieszczoną w centralnym punkcie wapiennego mostu. Propozycja zawiera również ścieżkę z 70 wapiennych „liści lilii” symbolizujących 70-letnią kadencję królowej, a także rośliny mające dla niej szczególne znaczenie. „Podobnie jak jej dziedzictwo, jest to projekt subtelnie monumentalny” – czytamy w zgłoszeniu firmy. „Pomnik wyrasta z krajobrazu, dostępny dla ludzi z całego świata, z różnych środowisk”.

Kolejny projekt, inspirowany harmonią, został zaprezentowany przez Foster + Partners, którzy czerpali pomysł z przebudowy St. James’s Park w latach 20. XIX wieku, zaprojektowanej przez brytyjskiego architekta Johna Nasha. Projekt zakłada stworzenie ogrodów połączonych siecią krętych ścieżek, których spoiwem będzie „Most Jedności”, symbolizujący królową jako „potężną siłę jednoczącą ludzi, narody, organizacje charytatywne, Wspólnotę Narodów oraz Siły Zbrojne”, jak mówił w filmie architekt Norman Foster. Ścieżki będą zawierały słowa Elżbiety II, zarówno w formie instalacji dźwiękowych, jak i napisów na nawierzchni, w tym cytat z jej mowy koronacyjnej z 1953 roku: „Przez całe moje życie i całym sercem będę starała się zasłużyć na Wasze zaufanie.” Proponowane rzeźby to nowe figury królowej i księcia Filipa, a także „Rzeźba Wiatru” autorstwa brytyjskiego artysty Yinki Shonibare’a, która ma stać się miejscem „refleksji i wspólnego doświadczenia”.

„Fundament narodu”

Propozycja studia architektury krajobrazu J&L Gibbons koncentruje się na wizji zmarłej królowej jako „fundamencie narodu” poprzez wykorzystanie mostu wykonanego z dosłownego kamienia fundamentowego. Układ przestrzenny projektu „zaprasza do leśnych kąpieli” w serii polan otoczonych drzewami. W filmie firma wyjaśnia, że projekt nawiązuje do cytatu z bożonarodzeniowego wystąpienia królowej z 1966 roku, w którym mówiła o „delikatności i trosce wprowadzanej w surowy postęp ludzkości”.

Inny projekt, inspirowany naturą, pochodzi od architekta krajobrazu Toma Stuarta-Smitha, który zaproponował replikę wiekowego dębu z Windsor Great Park, niegdyś prywatnych terenów łowieckich królowej w Windsor Castle. Zespół Stuarta-Smitha zamierza zeskanować drzewo cyfrowo, a następnie wykonać jego pełnowymiarową brązową rzeźbę. Zwana „Dębem Królowej” i usytuowana obok łagodnie zakrzywionego mostu, rzeźba miałaby stanowić centralny punkt pomnika, a jej polakierowane liście miałyby wyglądać jak „złudzenie odbicia w jeziorze” nocą, według opisu projektu.

W projekcie znajdują się również brązowe odlewy kwiatów z różnych krajów Wspólnoty Narodów oraz „soniczny pejzaż dźwiękowy”, który odtwarza wspomnienia osób, których życie zostało zmienione przez Elżbietę II. Aby stworzyć kontemplacyjne doświadczenie, firma architektoniczna WilkinsonEyre, która niedawno przywróciła do życia londyńską elektrownię Battersea, zaproponowała ścieżki z „nitkami” symbolizującymi życie królowej. Zwiedzający mogą podążać każdą z tych nici, które są związane z siedmioma tematami, w tym rodziną, naturą i Wspólnotą Narodów, reprezentującymi jej siedem dekad służby. Para mostów, ustawionych na dwóch poziomach, zapewniałaby odwiedzającym widok na park, pałace królewskie oraz londyńską panoramę.