Program pilotażowy z ulgą podatkową ma pomóc większej liczbie młodych ludzi wejść na rynek pracy

Zdjęcie: Eirik Pessl-Kleiven / NRK

Victoria Pham (29) jest zajęta przygotowywaniem ściany do malowania w domu opieki Adamstuen.

Od 2023 roku 29-latka jest uczennicą zawodu malarza w programie APRO prowadzonym przez gminę Oslo.

Fakt, że Pham pracuje, nie jest oczywisty – ponieważ cierpi na przewlekłą chorobę.

Dzięki odpowiedniemu dostosowaniu warunków pracy i wsparciu w ramach gminnego programu treningu zawodowego, Pham może dziś brać udział w życiu zawodowym.

Obecnie pracuje w 80 procentach etatu jako uczennica zawodu.

"Proponowano mi rentę inwalidzką, ale odmówiłam. Chcę pracować" – mówi Pham.

Teraz rząd chce, by więcej młodych ludzi podejmowało pracę.

Chce to osiągnąć poprzez program pilotażowy z ulgą podatkową dla młodych.

Od świadczeń do pracy
Program pilotażowy ma sprawić, że praca będzie bardziej opłacalna dla młodych ludzi.

Ulga podatkowa może przyczynić się do tego, że bardziej będzie się opłacało przejść ze świadczeń do zatrudnienia.

Tłem dla tej inicjatywy są obawy rządu o młodych, którzy są poza rynkiem pracy i edukacją.

Około 102 000 młodych osób poniżej 30. roku życia znajduje się obecnie poza życiem zawodowym lub ścieżką edukacyjną.

"Bardzo wielu z nich może i chce pracować, jeśli tylko stworzymy im odpowiednie warunki" – mówi minister pracy i integracji społecznej Tonje Brenna (Ap).

Norwegia stoi w obliczu niedoboru siły roboczej w nadchodzących latach.

Rząd ma nadzieję, że zachęta finansowa ułatwi młodym ludziom wejście na rynek pracy i uczyni je bardziej atrakcyjnym.

Program pilotażowy ma kosztować pół miliarda koron norweskich.

"Jeśli zdecydujemy się kontynuować ten program i wybierzemy ten model, będzie on kosztował około ośmiu miliardów koron. Dlatego działamy stopniowo. Potrzebujemy wiedzy, czy to działa" – mówi minister finansów Jens Stoltenberg w rozmowie z NRK.

Program będzie testowany, zanim zostanie rozważone jego stałe wdrożenie.

Porównuje program do losowania na loterii
Krytyczna wobec programu pilotażowego jest posłanka zastępcza Ane Breivik (V). Polityczka partii Venstre uważa, że program wygląda na niesprawiedliwy.

Zwraca uwagę, że rząd chce wylosować 100 000 przypadkowych młodych ludzi, którzy będą mogli wziąć udział w programie.

"To jak losowanie w totolotku. W ten sposób nie powinniśmy budować naszego systemu podatkowego" – mówi Breivik dla NRK.

Listhaug: – Myślałam, że to prima aprilis
Podobnie wypowiada się liderka Frp Sylvi Listhaug:

"Myślałam, że to prima aprilis, ale to chyba nie żart: Pomyślcie o uczuciu tych wszystkich, którzy nie wygrają, którzy nie dostaną 27 500 koron ulgi podatkowej. To krzycząca niesprawiedliwość."

Breivik i Listhaug uważają, że program pilotażowy powinien być dostępny dla całej grupy, a nie tylko dla wybranych.

"Frp chce raczej dać ulgę podatkową wszystkim" – mówi Listhaug.

"Uważam, że Stoltenberg się tutaj myli" – dodaje Breivik.

Partia Pracy zmieniła zdanie
Partia Høyre zaproponowała podobny model już w 2021 roku.

Partia proponowała ulgę podatkową dla aktywnych zawodowo w wieku od 17 do 30 lat, z celem zwiększenia zatrudnienia.

Wówczas Partia Pracy była przeciwna propozycji Høyre dotyczącej ulgi dla młodych poniżej 30. roku życia.

"Były duże i ważne różnice. Najważniejsza różnica jest taka, że teraz prowadzimy próbę. Testujemy, czy to działa" – mówi Stoltenberg.

Erna Solberg (H) uważa, że Partia Pracy wiedziałaby już, czy to działa, gdyby nie odrzuciła propozycji Høyre.

"Kiedy Høyre zaproponowało ulgę podatkową dla młodych pracujących, Partia Pracy nazwała to szaleństwem. Według Jonasa Gahra Støre’a było to zarówno drogie, jak i złe" – mówi Solberg dla NRK:

"Gdyby Partia Pracy nie odłożyła naszej propozycji do szuflady, wiedzielibyśmy dziś, czy działa."

Minister Tonje Brenna jasno mówi, że największą różnicą między modelem Høyre a modelem Partii Pracy jest to, że obecnie mamy do czynienia z próbą.

"Propozycja Høyre to był czysty model cięcia podatków. Świat bardzo się zmienił w ciągu kilku lat – zrozumienie powagi sytuacji związanej z zatrudnieniem młodych jest dziś znacznie większe" – mówi Brenna.

Pozytywnie o programie pilotażowym
Victoria Pham uważa, że ulga podatkowa będzie miała duże znaczenie dla zwiększenia zatrudnienia.

Jako uczennica zawodu, program będzie miał również pozytywny wpływ na jej własne zarobki.

"To wiele znaczy dla tych, którzy są w stanie pracować. Uczeń zarabia mniej niż osoba na zasiłku" – mówi Pham.

Uważa, że program przyczyni się do tego, że więcej osób spróbuje wejść na rynek pracy.

Pozytywnie o programie wypowiada się również profesor ekonomii społecznej z NTNU, Ragnar Torsvik.

Był członkiem komisji podatkowej w 2022 roku, która zaproponowała ulgę podatkową dla młodych.

"Bardzo się cieszę, że widzimy teraz proces, w którym raport komisji podatkowej zostaje wyciągnięty z szuflady" – mówi Torsvik dla NRK:

"Rośnie liczba młodych, którzy są poza rynkiem pracy. Zdobycie wiedzy o tym, jak możemy im pomóc wejść na rynek pracy, jest kluczowe."