SpaceX otrzymuje pozwolenie na lot testowy Starship po dwóch wybuchowych porażkach

Zdjęcie: Statek kosmiczny Starship należący do SpaceX, wznoszący się 6 marca na napędzie rakietowym Super Heavy, wystrzelony po raz 8 na firmowej wyrzutni Boca Chica znajdującej się w Brownsville w Teksasie. / Joe Skipper/Reuters

Rządowa Administracja Lotnictwa, która nadzoruje komercyjne wystrzały rakiet ogłosiła w czwartek, że SpaceX może ruszać z następną próbą wystrzału, podczas gdy dochodzenie w sprawie najnowszej porażki pojazdu, w trakcie której eksplodował w okolicy Bahamów, jest nadal w toku jak podaje agencja.

Kontrolerzy zdecydowali na zezwolenie firmie na kolejną misję testową, nazywaną Lot 9, po stwierdzeniu, że SpaceX spełniło “wszystkie rygory dotyczące bezpieczeństwa, środowiska oraz inne wymagania związane z udzieleniem zezwolenia”.

Informacje od FAA dotarły po tym jak agencja wydała zezwolenie na zbliżający się próbny lot testowy, który odbędzie się 15 maja.

Ta decyzja była ważnym krokiem milowym oraz wygraną dla SpaceX, ponieważ odznaczyła ona ostatni krok w długo oczekiwanym procesie mającym na celu udzielenie zezwolenia. Firma przez lata starała się poszerzyć maksymalną liczbę wystrzałów, które może przeprowadzić ze swoich ośrodków w południowym Teksasie - kolebce Starship oraz jego ośrodków operacyjnych.

“FAA akceptuje modyfikacje dla Lotu 9 Starship” - skomentowało FAA w oświadczeniu z 15 maja. “Akceptacja dotyczy finalnych akcji pozwalających SpaceX na zwiększenie operacji Starship z 5 do 25 na rok w Boca Chica w Teksasie”.

W tamtym czasie FAA również zauważyło, że zwiększa to zakres stref zagrożenia - lub stref zamkniętych dla ruchu powietrznego, które zostaną zablokowane podczas kolejnego lotu Starship.

Agencja twierdzi, że wprowadziła te zmiany jako odpowiedź na dwie poprzednie porażki, Lot 7 w styczniu i Lot 8 w marcu, które groziły ‘większym ryzykiem porażki’ w obliczeniach FAA.

SpaceX po raz pierwszy również stara się ponownie użyć napędu rakietowego Super Heavy podczas Lotu 9. Super Heavy to największa część systemu wystrzału Starship i składa się z 71-metrowego stalowego cylindra, zbiorników paliwa, oraz wszystkich 33 silników rakietowych które zapewniają rakiecie początkową siłę ciągu.

SpaceX jak na razie bezpiecznie odzyskało 3 doładowania Super Heavy po wystrzale mając na celu odnowę i ponowne wykorzystanie części rakiety w celu cięcia kosztów.

Poszerzanie strefy zagrożenia

FAA powiedziało, że poszerzyłoby strefę zagrożenia Starship, która ma na celu utrzymanie maszyn latających i innych pojazdów z drogi systemu do wystrzeliwania - z 885 mil morskich zawartych we wcześniejszych dokumentach do 1,600 mil morskich na testowe wystrzelenie Lotu 9.

FAA przewiduje, że zwiększona strefa zakazania ruchu lotniczego wpłynie na aż 175 lotów, ze średnim oczekiwanym opóźnieniem 40 minut. Agencja szacuje, że takie opóźnienia kosztują podróżnych około 50 $ na godzinę, a linie pasażerskie 100,80 $ na minutę lub 6,048,00 $ za opóźniony lot.

„Aby zminimalizować zakłócenia” – czytamy w dokumencie – „okno startowe zaplanowano poza szczytowymi okresami tranzytowymi”.

SpaceX nie ogłosiło jeszcze publicznie docelowej daty Lotu 9.

Ryzyko deszczu odłamków

FAA również podaje obszar, w którym mogą spaść odłamki statku gdyby eksplodował on podczas lotu.

SpaceX twierdzi, że zarówno po Locie 7 jak i Locie 8 odłamki w większości pozostawały w takich właśnie obszarach.

Jednakże w styczniu kawałki pojazdu Starship z Lotu 7 w znacznej mierze porozrzucane były na wyspach Turks i Caicos. FAA potwierdziło pojawienie się również jednego doniesienia o uszkodzeniu mienia: kawałek odłamka uderzył w samochód na wyspie South Caicos.

Odłamki z nieudanego marcowego lotu testowego wylądowały również niedaleko Bahamów.

“FAA jest w kontakcie i ścisłej kolaboracji z Wielką Brytanią, wyspami Turks i Caicos, Bahamami, Meksykiem i Kubą, podczas gdy agencja monitoruje ugodowość SpaceX w sprawie bezpieczeństwa publicznego oraz innych wymagań” - podkreśla agencja w czwartkowym oświadczeniu.

Jak podaje dokument, “SpaceX zobowiązane jest do zaktualizowania swojej Analizy Zdarzeń Lotniczych o wyniki wszystkich dotychczasowych lotów, włączając dotychczasowe nieszczęśliwe wypadki oraz o obliczenie i ustalenie strefy zagrożenia”.

Nie ma doniesień wskazujących na jakikolwiek uszczerbek na zdrowiu związany z poprzednimi wypadkami Starship.

W styczniowym oświadczeniu dla CNN FAA powiedziało, że zobowiązało SpaceX do zaznaczenia “stref zagrożenia zapewniających, że szacowane szkody dla członka społeczeństwa na lądzie lub na pokładzie łodzi nie przekroczą jednego miliona”.

Starship i szersza perspektywa

Podczas gdy firma staje twarzą w twarz z gwałtowną reakcją z powodu swoich ostatnich porażek oraz powiązaniami dyrektora generalnego, Elona Muska, z obecnym rządem, ewentualny sukces pojazdu Starship jest uznawany za kluczowy dla osiągnięcia celów NASA.

Agencja kosmiczna zgodziła się już zapłacić SpaceX do 4 miliardów, aby zabrała astronautów na powierzchnię księżyca na aż dwie misje lądowania na księżycu, które zostały zaplanowane na tą dekadę.

Współpraca SpaceX z NASA może również zwiększyć swój zasięg, jeśli agencja zdecyduje się na zaprzestanie korzystania z własnego systemu do wystrzeliwania rakiet, jak zasugerowała administracja Trumpa. System ten od dawna doświadcza krytyki ze względu na swoją cenę, która może oscylować między 2 a 4 miliardami dolarów za każde wystrzelenie, jak podaje raport odpowiedzialności rządowej z 2023 roku.

Wstępny budżetowy dokument Białego Domu, który został wydany 2 maja doradzał zrezygnowanie z SLS po 3 lotach.

Rezygnacja z rakiet SLS prawdopodobnie sprawi, że Starship zostanie jedyną opcją na wysłanie astronautów w głęboki kosmos - na księżyc lub na Marsa, który jest celem Muska i Jared Isaacman, powiernika Muska, który został wyznaczony przez Trumpa na prezesa NASA. (Agencja kosmiczna nadal czeka na ostateczne potwierdzenie nominacji Isaacmana przez senat).

Przyszłość Starship

SpaceX przez długi czas reklamowała Starship jako oferujący rewolucyjną przystępność cenową jak na swój rozmiar. 

Musk twierdzi, że cena lotu testowego waha się od 50 do 100 milionów dolarów. Jednak jak dotychczas prototypy przemierzały wyłącznie trajektorię suborbitalną i nie zostały wyposażone w sprzęt, który jest potrzebny na misje z załogą, taki jak systemy podtrzymujące życie.

SpaceX musi również wypracować metodę uzupełniania paliwa pojazdu, gdy orbituje on wokół Ziemi, jako że procedura ta będzie niezbędna do dalszej podróży w kosmos.

Proces rozwoju Starship wzbudził falę krytyki, po części ponieważ firma praktykuje podejście inżynieryjne, który nazywa “gwałtownym postępem iteracyjnym”.

Starship należący do SpaceX eksplodował tuż przy wybrzeżu Teksasu po wystrzeleniu na lot testowy z bazy w Boca Chica 20 kwietnia 2023 roku. 

Podejście to kładzie nacisk na wystrzeliwanie stosunkowo tanich prototypów w trakcie rozwoju, aby szybko wyłapać i poprawić błędy w konstrukcji. Metoda ta jest przeciwną do tej używanej w SLS stosowane na przykład przez NASA, która skupiała się na rozległym terenie prób, który gwarantuje sukces przy pierwszej próbie wystrzelenia.

Ze względu na swoje unikalne podejście do rozwoju, SpaceX znane jest z akceptowania spektakularnych porażek i podkreślania, że nawet nieudane loty testowe pomagają inżynierom udoskonalić konstrukcję Starship - nawet szybciej i taniej niż gdyby firma korzystała z alternatywnych podejść inżynieryjnych.

W oświadczeniach wystosowanych po porażkach Starship firma często twierdzi, że z takim testem sukces wynika z tego, czego się uczymy.

Tak szybkie i gwałtowne testy doprowadziły jednak do wybuchowych porażek w historii firmy, która od dawna służy za bazę dla krytyków.