Tajwan stoi w obliczu podobnego zagrożenia co Europa w 1930 r. – mówi prezydent Tajwanu

W Tajpeju Lai Ching-te zwraca się do grupy dygnitarzy z innych krajów. 
Zdjęcie: Ann Wang/Reuters

Prezydent Tajwanu, Lai Ching-te, w przemówieniu upamiętniającym zakończenie II wojny światowej porównał swój naród do krajów europejskich w przededniu konfliktu z Trzecią Rzeszą w latach 30. 

„Osiemdziesiąt lat po zakończeniu wojny w Europie przesłanie historii jest jasne. Dzisiaj, 80 lat później, wyznajemy te same wartości i zmagamy się z podobnymi wyzwaniami tak samo jak wiele państw demokratycznych uczestniczących w II wojnie światowej” – powiedział Lei do grupy zagranicznych dygnitarzy zgromadzonych w Tajpeju.

Jego przemowa zbiega się z okresem, w którym Tajwan mierzy się z rosnącą presją militarną ze strony Chin. To pierwszy raz, gdy Tajwan oficjalnie upamiętnił zakończenie II wojny światowej w Europie.

Konflikt jest drażliwym tematem w stosunkach chińsko-tajwańskich. W czasie wojny w Chinach władzę sprawowała partia Kuomintang, czyli nacjonaliści pod sztandarem Republiki Chińskiej. 

Podczas II wojny światowej Kuomintang walczył wspólnie z Komunistyczną Partią Chin (KPCh) przeciwko Japonii, jeszcze zanim wznowiona została wojna domowa między nimi, która doprowadziła do ucieczki Kuomintangu na Tajwan w 1949 r. i ustanowienia tam Republiki Chińskiej, która pozostaje oficjalną nazwą wyspy. KPCh utworzyła w Pekinie Chińską Republikę Ludową.  

W aluzyjny sposób odnoszący się do Chin, Lai wezwał „ludzi i kraje kochające wolność” do współpracy w odrzuceniu autorytarnego reżimu.

„Tajwan i Europa wspólnie stoją w obliczu zagrożenia ze strony nowej totalitarnej grupy” – powiedział Lai. „Gorzkie doświadczenie z II wojny światowej przypominają nam o tym, że polityka ustępstw jedynie zwiększy zachłanność agresorów i poszerzy ich ambicje”. 

Czwartkowe wydarzenie rozpoczęło się krótkim klipem z lądowania w Normandii i nagraniem słynnej przemowy Winstona Churchilla: „Będziemy walczyć na plażach”.

Na uroczystości przemawiała najwyższa reprezentantka Wielkiej Brytanii w Tajwanie, Ruth Bradlye-Jones, oraz Lutz Güllner, szef Europejskiego Biura Gospodarczego i Handlowego w Tajwanie.

Marcin Jerzewski, szef tajwańskiego biura Europejskiego Centrum Wartości dla Polityki Bezpieczeństwa, powiedział, że Lei „próbował przekazać wiadomość o tym, że bezpieczeństwo i dobrobyt Tajwanu i Europy są ze sobą połączone w ten sposób, że europejscy partnerzy, obawiający się możliwego wycofania się USA z gwarancji bezpieczeństwa dla Europy, nie odwrócą się od zaangażowania w region Indo-Pacyfiku i bezpieczeństwo w Cieśninie Tajwańskiej”.

Lai prowadzi Tajwan przez napięty moment w geopolityce. Chiny roszczą sobie prawa do samorządnej wyspy i obiecują jej aneksję nawet z użyciem siły, jeśli będzie to konieczne. Odkąd Donald Trump objął urząd prezydenta w styczniu, zaangażowanie USA, głównego gwaranta bezpieczeństwa Tajwanu, w pomoc w obronie stało się niejasne.

Chiny regularnie przeprowadzają blokady Tajwanu. Zauważono zwiększone użycie tzw. taktyk „szarej strefy”, takich jak kampanie dezinformacyjne.

Wen-Ti Sung, ekspert z thinktanku Atlantic Council’s Global China Hub, powiedział, że Lai chciał również pokazać, że „Tajwan chce być partnerem, a nie tylko biorcą zachodniej hojności”.

Przemówienie Laia miało miejsce dzień po tym, jak chiński prezydent Xi Jinping udał się do Moskwy na rosyjskie upamiętnienie zakończenia II wojny światowej, które zostało uczczone w piątek poprzez paradę wojskową z udziałem chińskich żołnierzy.

Nieustające wsparcie Chin dla rosyjskiej wojny na Ukrainie niepokoi zachodnich przywódców i rodzi obawy, że Chiny mogą zainspirować się tymi działaniami i dokonać inwazji na Tajwan. 

W artykule opublikowanym w rosyjskich mediach w środę, dotyczącym chińsko-radzieckiej współpracy podczas II wojny światowej, Xi poświęcił długi fragment znaczeniu wojny dla chińskich aspiracji względem Tajwanu.

Xi określił tegoroczne upamiętnienie jako „80. rocznicę odzyskania Tajwanu” przez Chiny.

„Niezależnie od tego, jak sytuacja na Tajwanie się zmieni oraz jak bardzo siły zewnętrzne będą próbowały zakłócić jego porządek, historyczny trend prowadzący do zjednoczenia Chin jest nieunikniony” – napisał Xi.

Xi wyraził też chińskie uznanie dla rosyjskiego poparcia dla „wszystkich działań podejmowanych przez chiński rząd i naród w celu osiągnięcia zjednoczenia narodowego”.